Rośliny źródłem leku laryngologicznego (część 2)

• Authors: Krzysztof Jędrzejko , Mariusz Kozłowski , Michał Maniara

Title variants

EN

Plants as sources of ent medicines (part 2)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

WSTĘP Artykuł jest kontynuacją opracowań dotyczących wykorzystania zasobów roślin leczniczych na świecie z możliwością ich wykorzystania jako źródła surowcowego do produkcji leków przydatnych w lecznictwie i profi laktyce schorzeń laryngologicznych. WYNIKI Przedstawiono wykaz 226 gatunków roślin leczniczych stosowanych w laryngologii na świecie pod kątem ich właściwości farmakologicznych i cennych cech użytkowych. W ośmiu kolumnach przedstawiono: liczbę porządkową, nazwę gatunkową, formę życiową, zastosowanie w typach lecznictwa, związki czynne farmakologicznie zawarte w surowcach roślinnych, główne działania farmakologiczne, surowiec roślinny i inne cechy użytkowe. WNIOSKI Wybrane gatunki w zdecydowanej większości należą do roślin wieloletnich. Często wykorzystywane są w tradycyjnej polskiej medycynie ludowej, naturalnej, homeopatycznej i weterynaryjnej. Nierzadko są to taksony farmakopealne i ujęte w Urzędowym spisie leków oraz indeksie roślin leczniczych świata. Spośród wielu aktywnych substancji chemicznych do najczęściej wymienionych należą: izoprenoidy, fl awonoidy, węglowodany i związki pokrewne oraz fenole, alkaloidy i garbniki. Z działań farmakologicznych najczęściej wykorzystanych w laryngologii najliczniej reprezentowane są surowce wykazujące właściwości: antyseptyczne, przeciwzapalne, ściągające, rozkurczowe, wykrztuśne, przeciwbólowe i przeciwdrobnoustrojowe. Główne surowce lecznicze to: liść, ziele oraz olejki eteryczne. Do średnio licznych należą: korzeń, owoc i kwiat. Do rzadkich surowców zaliczono korę, nasiona oraz żywicę. W wykazie znajdują się gatunki posiadające wiele innych cech użytkowych jak: ozdobne, aromatyczne, przydatne w przemyśle kosmetycznym, barwierskim, spożywczym i w rolnictwie. Niektóre z nich zawierają substancje toksyczne dla ludzi i zwierząt.

EN

INTRODUCTION The paper constitutes a follow up to the analysis concerning the use of medicinal plants of the world, with special focus on the production of medicines used in preventive activity and treatment of ENT disorders. RESULTS An index of 226 species of medicinal plants used in ENT practice worldwide was presented according to their pharmacologic properties and valuable application properties. The categories presented in eight columns were: ordinal number, the name of the species, life form, application in various treatment types, pharmacologically active agents present in plant materials, main pharmacologic activity, plant material and other application properties. CONCLUSION The species selected are mainly perennial plants. They are frequently used in traditional Polish folk medicine, natural medicine, homeopathic medicine and veterinary treatment. Many of them are taxonomic units recorded in pharmacopoeias, the offi cial index of medicines and the index of medicinal plants of the world. Among numerous active chemical substances, the most frequently mentioned are: isoprenoids, fl avonoids, carbohydrates and related compounds, phenols, alkaloids, and tannins. Among the pharmacologic eff ects most often used in ENT practice are: antiseptic, anti-infl ammatory, astringent, antispasmodic, expectorant, analgesic and antibacterial. The main raw materials are: leaf, herb and essential oils. Less numerous are: root, fruit and fl ower. Rare raw materials are: bark, seeds and resin. In the index there are also species having many other application properties, such as: decorative and aromatic, as well as properties used in cosmetic industry, food processing and farming. Some of them may contain substances toxic for people or animals.

Keywords

EN

ENT disorders; plant materials; plant resources; schorzenia laryngologiczne; surowce roślinne; zasoby roślinne

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2009
• Volume: 63
• Issue: 3
• Pages: 7-32

Contributors

author

Krzysztof Jędrzejko

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, SUM w Katowicach,

author

Mariusz Kozłowski

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, SUM w Katowicach, 41-214 Sosnowiec; ul. Torfowa 16, tel. [phone]

author

Michał Maniara

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, SUM w Katowicach,

References

• 1. Jędrzejko K.: Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice 1997, 695.
• 2. Jędrzejko K. : Medicinal plants and herbal materials in use in Poland: a check list – Wykaz roślin i surowców leczniczych stosowanych w Polsce. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, 2001, 393.
• 3. Jędrzejko K., Klama H.: Zagadnienia z botaniki farmaceutycznej i zielarstwa ogólnego. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice1993,233.
• 4. Jędrzejko K., Kozłowski M.: Zastosowanie surowców leczniczych pochodzenia roślinnego w wybranych schorzeniach laryngologicznych u dzieci i dorosłych. Medycyna i Zdrowie 2006; 3,4
• 5. Ożarowski A.: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980, 688.
• 6. Ożarowski A, Jaroniewski W. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych; Warszawa 1987, 333-335.
• 7. Jędrzejko K., Maniara M.: Rośliny źródłem leku stomatologicznego. Farmacja Polska 2006; LXII (19): 880-889.
• 8. Podbielkowski Z., Sudnik-Wójcikowska B.: Słownik roślin użytkowych. PWRiL Warszawa 2003.
• 9. Penso G.: Index plantarum medicinalium totus mundi eorumque synonymorum. OEMF, Milano 1983.
• 10. Podlewski J.K., Chwalibogowska-Podlewska A.: Leki współczesnej terapii. Wydanie XVI. Split Trading Sp. z o.o., Warszawa 2003: 629-705.
• 11. Olechnowicz-Stępień W., Lamer-Zarawska E.: Rośliny lecznicze stosowane u dzieci. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989, 224.
• 12. Janicki K.(red.): Domowy poradnik medyczny. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989, 768.
• 13. Lutomski J., Alkiewicz J.: Leki roślinne w profi laktyce i terapii. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1993, 154.
• 14. Wawrzyniak E.: Leczenie ziołami. Kompendium fi toterapii. Przedsiębiorstwo Poligrafi czno Wydawnicze „Contrast”. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1992, 499.
• 15. Schilcher H.: Fitoterapia w pediatrii. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1998, 340.
• 16. Kohlmünzer S. Farmakognozja. PZWL, Warszawa 2007: 277-604
• 17. Ben-Erik van Wyk, Wink M. Rośliny lecznicze świata. MedPharm Polska; Wrocław 2008; 9, 18-19, 25, 200, 364-365.
• 18. Lamer-Zarawska E, Błach-Olszewska Z, Długosz A, Kowal-Gierczak B, Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Warszawa: PZWL; 2007: 22-24, 65, 255-257.
• 19. Srivastava JK, Gupta S. Antiproliferative and apoptotic eff ects of chamomile extract in various human cancer cells. J Agric Food Chem 2007; 55(23): 9470-8.
• 20. Rapiejko P (red.). Zapalenie zatok przynosowych. Alergoprofi l. Reprint z nr 3/2008, ISSN 1734 – 7572: 12
• 21. Pierchała K. Farmakoterapia zawrotów głowy. Magazyn Otorynolaryngologiczny. Luty 2008: 3-14.
• 22. Morawiec – Bajda A. Leczenie farmakologiczne zawrotów głowy – aktualne trendy. Otorynolaryngologia. 2004; 3(2): 55-60.
• 23. Kokot F. Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa 1991: 654 – 671.
• 24. Rybak LP, Kelly T. Ototoksyczność: mechanizmy bioprotekcyjne. Current Opinion in Otolaryngology&Head and Neck Surgery (wyd. Pol). 2004; 1(1): 13 - 17.
• 25. Zahorska-Markiewicz B. i inni: Patofi zjologia Kliniczna- praca zbiorowa. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice 2001, 205
• 26. Jędrzejko K, Kozłowski M. Zastosowanie preparatów rumiankowych u pacjentów poddanych usunięciu migdałków podniebiennych. Ann Acad Med Siles 2006; 60 (95): 50-53.

• Document Type: article