Przemoc wobec osób starszych – przegląd badań

• Authors: Marta Makara‑Studzińska , Katarzyna Sosnowska

Title variants

EN

Violence against old people – a review of the literature

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorzy dokonali przeglądu dostępnego piśmiennictwa na temat zjawiska przemocy wobec osób starszych. W związku z zachodzącymi na całym świecie zmianami demograficznymi następuje szybki wzrost populacji osób w wieku 60 lat i starszych. Takie tendencje będą się utrzymywać, co niesie ze sobą stopniowy wzrost liczby przypadków znęcania się nad seniorami. W artykule przedstawiono definicje przemocy wobec osób starszych oraz opisano główne rodzaje stosowanej przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem symptomów sugerujących nadużycia. Ponadto wyszczególniono prace koncentrujące się na ocenie czynników ryzyka, które mogą zwiększyć występowanie zachowań agresywnych wobec seniorów. Autorzy skupili się również na analizie dostępnej literatury na temat rozpowszechnienia zjawiska przemocy wobec osób starszych, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Analiza danych z krajów o zróżnicowanych uwarunkowaniach strukturalnych i kulturowych jednoznacznie potwierdza obecność tego zjawiska wszędzie, jakkolwiek występuje ono z różnym nasileniem. Rezultaty badań zależą od wielu czynników, m.in. Od zastosowanej metodologii badań i narzędzi pomiaru, przyjętej definicji przemocy czy też źródła informacji. Uwagę zwracają zaniżone statystyki, które mogą być spowodowane niechęcią samych seniorów do ujawniania nadużyć. W związku z wielowymiarowym charakterem zagadnienia ważne jest dalsze wprowadzanie rozwiązań systemowych, celem ograniczenia zjawiska przemocy wobec osób starszych oraz skuteczniejszego wykrywania i rozwiązywania problemu, stanowiącego nadal, zwłaszcza w naszym kraju, temat tabu.

EN

The authors reviewed available literature on the phenomenon of the elderly people abuse. In connection with ongoing worldwide demographic changes, a rapid growth of the population aged 60 years and more is noted. Such trends will continue, which gives rise to a gradual increase in the number of cases of abused seniors. The article presents definitions of violence against elderly people, with a special emphasis on the symptoms that may suggest abuse. Furthermore, we specified the articles that focus on the assessment of individual risk factors that may increase the occurrence of aggressive behaviour towards seniors. We also focused on analysis of available literature on the prevalence of violence against the elderly, both in Poland and worldwide. Analysis of the data from countries with different structural and cultural conditions clearly confirms the presence of this phenomenon everywhere, although it appears to varying extent. Research results depend on many factors, including the applied research methodology and measurement tools, the accepted definition of violence and sources of information. Worth noting are underestimated statistics which may be due to senior citizens’ reluctance to disclose abuses. In view of the multidimensional nature of the issue, it is important to introduce further system solutions in order to reduce the incidence of elderly people abuse and more effectively detect and resolve the problem, which still constitutes, especially in our country, a taboo subject.

Keywords

EN

czynniki ryzyka; elderly people abuse; mistreatment; nadużycia wobec osób starszych; old age; prevalence; przemoc; risk factors; rozpowszechnienie; starość; violence; wykorzystywanie

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2012
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 57-61

Contributors

author

Marta Makara‑Studzińska

• Samodzielna Pracownia Zdrowia Psychicznego, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie. Kierownik: dr hab. n. med. Marta Makara‑Studzińska

author

Katarzyna Sosnowska

• Katedra i Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Andrzej Czernikiewicz

References

• 1. factsheets/fs357/en; cytowany 10 stycznia 2012 r.
• 2. Zaidi A.: Features and challenges of population ageing: the European perspective. Vienna, European Centre for Social Welfare Policy and Research, 2008: 49.
• 3. Kinsella K.: Demographic dimensions of global aging. J. Fam. Issues 2000; 21: 541‑558.
• 4. Population Database [online database]. New York, United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, 2010. Adres: http://esa.un.org/ unpd/wpp/unpp/ panel_population.htm; cytowany 10 stycznia 2012 r.
• 5. Główny Urząd Statystyczny (GUS), http://www.stat.gov.pl/cps/ rde/xbcr/gus/PUBL_lu_podsta_info_o_rozwoju_demograf_ polski_2000‑ 2009.pdf, dostęp on‑line 20.11.2011.
• 6. Action on Elder Abuse (AEA). Bulletin 1995: 11. London: AEA, Astral House, WHO definition z 2002 r.
• 7. Mazur J.: Przemoc w rodzinie. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2002: 38.
• 8. Valentine D., Cash T.: A definitional discussion of elder maltreatment. J. Gerontol. Soc. Work 1986; 9: 17‑27.
• 9. National Center of Elder Abuse: http://www.ncea.aoa.gov/ Main_Site/FAQ/Basics/Types_Of_Abuse.aspx, cytowany 20 listopada 2011 r.
• 10. Mahoney J.: Types of abuse. Nurs. Clin. North Am. 2011; 46: 385‑390.
• 11. Sygit E., Ossowski R.: Przemoc wobec osób starszych ze względu na ich wiek, płeć i wykształcenie. Gerontol. Pol. 2008; 16: 163‑168.
• 12. Vetere P.M.: Elder abuse: what are we missing? Can. Fam. Physician 2011; 57: 783‑785.
• 13. WHO, European report on preventing elder maltreatment, 2011. Adres: http://www.euro.who.int/en/what‑we‑do/ health‑topics/disease‑prevention/violence‑and injuries/publications/ 2011/european‑report‑on‑preventing‑elder‑maltreatment; cytowany 10 stycznia 2012 r.
• 14. Lachs M.S., Williams C.S., O’Brien S. i wsp.: The mortality of elder mistreatment. JAMA 1998; 280: 428‑432.
• 15. Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS): http://www.cbos. pl/SPISKOM.POL/2009/K_035_09.PDF; cytowany 20 listopada 2011 r.
• 16. Ośrodek Badania Opinii Publicznej (TNS OBOP): Polacy wobec zjawiska przemocy w rodzinie oraz opinie ofiar, sprawców i świadków o występowaniu i okolicznościach występowania przemocy w rodzinie. Wyniki badań TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa, październik 2007.
• 17. Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Polska Akademia Nauk, Instytut Psychologii, Warszawa 2009.
• 18. Halicka M., Halicki J., Kramkowska E.: National report – Poland. IPVoW – intimate partner violence against older women. University of Bialystok, Białystok 2010.
• 19. Intimate partner violence against older women. Adres: http:// www.ipvow.org; cytowany 10 stycznia 2012 r.
• 20. Oh J., Kim H.S., Martins D., Kim H.: A study of elder abuse in Korea. Int. J. Nurs. Stud. 2006; 43: 203‑14.
• 21. Chokkanathan S., Lee A.E.: Elder mistreatment in urban India. A community based study. J. Elder Abuse Negl. 2005; 17: 45‑61.
• 22. Wetzels P., Greve W.: Older people as victims of family violence. Results of a German victimization survey. Z. Gerontol. Geriatr. 1996; 29: 191‑200.
• 23. Pittaway E., Westhues A.: The prevalence of elder abuse and neglect of elder adults who accessed health and social services in London, Ontario, Canada. J. Elder Abuse Negl. 1993; 5: 77‑93.
• 24. Cooper C., Selwood A., Livingston G.: The prevalence of elder abuse and neglect: a systematic review. Age Ageing 2008; 37: 151‑160.
• 25. Lachs M.S., Williams C., O’Brien S. i wsp.: Risk factors for reported elder abuse and neglect: a nine‑year observational cohort study. Gerontologist 1997; 37: 469‑474.
• 26. Luo Y., Waite L.J.: Mistreatment and psychological well‑being among older adults: exploring the role of psychosocial resources and deficits. J. Gerontol. B. Psychol. Sci. Soc. Sci. 2011; 66: 217‑229.
• 27. Cooper C., Maxmin K., Selwood A. i wsp.: The sensitivity and specificity of the Modified Conflict Tactics Scale for detecting clinically significant elder abuse. Int. Psychogeriatr. 2009; 21: 774‑778.
• 28. WHO, World report on violence and health, Geneva 2002.
• 29. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej: http://eur‑ex.europa. eu/pl/treaties/dat/32007X1214/htm/C2007303PL.01000101.htm.
• 30. Pillemer K., Breckman R., Sweeney C.D. i wsp.: Practitioners’ views on elder mistreatment research priorities: recommendations from a Research‑to‑Practice Consensus conference. J. Elder Abuse Negl. 2011; 23:115‑126.
• 31. Woźniak B., Brzyska M.: Przemoc wobec osób starszych – przegląd badań prowadzonych w Polsce. W: Tobiasz‑Adamczyk B. (red.): Przemoc wobec osób starszych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; Kraków 2009: 70‑78.

• Document Type: article