Manifestacja kliniczna zespołu depresyjnego u dziecka z poalkoholowym uszkodzeniem płodu

• Authors: Małgorzata Janas-Kozik , Agnieszka Gawęda , Agata Cichoń-Lenart , Małgorzata Klecka , Irena Krupka-Matuszczyk

Title variants

EN

Clinical manifestation of depression in a child with fetal alcohol effects

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Poalkoholowe spektrum zaburzeń rozwojowych (fetal alcohol spectrum disorder, FASD) występuje u dzieci matek spożywających alkohol w okresie ciąży. Ostatnie wspólne oświadczenie NOFAS (National Organization of Fetal Alcohol Syndrome) i FASD Center of Excellence w Waszyngtonie z 15 kwietnia 2004 roku brzmi następująco: „Fetal alcohol spectrum disorders (FASD) jest ogólnym terminem opisującym całe spektrum skutków rozwojowych występujących u potomstwa matek pijących alkohol w okresie ciąży. Skutki te mogą obejmować zaburzenia rozwoju fizycznego, umysłowego, zachowania, uczenia się; mogą trwać przez całe życie. Termin FASD nie jest terminem przeznaczonym do wykorzystania w diagnostyce klinicznej”. Na skutek intoksykacji alkoholowej w okresie płodowym dochodzi do uszkodzenia na poziomie komórkowym, co skutkuje wadami rozwojowymi ośrodkowego układu nerwowego i narządów wewnętrznych. Najgroźniejszym w skutkach uszkodzeniem poalkoholowym wchodzącym w skład FASD jest alkoholowy zespół płodowy (fetal alcohol syndrome, FAS). Zaburzenia rozwojowe dzieci z FASD dotyczą różnych obszarów. Wśród nich wymienia się: zaburzenia zdolności poznawczych (zapamiętywania, myślenia przyczynowo-skutkowego, zdolności uogólniania, planowania, przewidywania i opanowywania czynności, deficyt uwagi, objawy nadpobudliwości), trudności emocjonalne, głównie w sytuacjach społecznych (wycofanie lub agresja, skłonność do kradzieży, kłamstwa, unikanie odpowiedzialności, łatwowierność i nadmierna ufność oraz bezrefleksyjność). Rozpowszechnione obecnie kryteria diagnostyczne wciąż opierają się na triadzie objawów klinicznych: 1. charakterystyczne cechy dymorficzne, 2. opóźnienie wzrostu, 3. objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Skutki teratogennego (toksycznego dla płodu) wpływu alkoholu zależą od: • Dawki alkoholu (Uwaga! Nawet bardzo mała dawka alkoholu może być w pewnych warunkach niebezpieczna). • Okresu ciąży – w każdym trymestrze ciąży może dojść do specyficznych uszkodzeń typowych dla danego etapu rozwoju płodu. W pierwszym trymestrze pod wpływem alkoholu może dojść do opóźnienia wzrostu i rozwoju dysmorfii, w drugim i trzecim najbardziej narażony jest ośrodkowy układ nerwowy i ma miejsce zaburzona produkcja neurotransmiterów. • Kondycji zdrowotnej matki (stan odżywienia, wyposażenie genetyczne, układ odpornościowy). Dzieci pijących matek, które nie prezentowały wszystkich objawów uszkodzenia (dysmorfia), opisywane były pierwotnie jako dzieci z FAE (poalkoholowe uszkodzenie płodu). Celem pracy jest przeanalizowanie obrazu klinicznego depresji na podstawie prezentacji przypadku 12-letniego chłopca z alkoholowym uszkodzeniem płodu (FAE). Autorki przedstawiająobjawy prezentowane przez niego, rozumienie jego problematyki w kontekście indywidualnym i relacji z matką, jak również omawiają rysunek jego autorstwa i proponują postępowanie psychoterapeutyczne.

EN

Fetal alcohol spectrum disorder (FASD) occurs in children of mothers consuming alcohol during pregnancy. The recent statement of NOFAS (National Organization of Fetal Alcohol Syndrome) and FASD Center of Excellence in Washington DC of April 15th, 2004 has the following wording: “Fetal alcohol spectrum disorders (FASD) is a broad term describing a wide range of developmental outcomes among individuals with prenatal alcohol exposure. The outcomes may include physical, mental, cognitive and behavioural anomalies; and they may persist across the lifespan. The term FASD is not intended for use as a clinical diagnosis”. As a result of alcohol intoxication during the prenatal development the fetus is damaged at the cellular level, which results in a malformation of the central nervous system and internal organs. The most dangerous consequence of the prenatal alcohol damage is fetal alcohol syndrome (FAS). Developmental disorders of children with FASD occur in different areas. These include: abnormal cognitive development (problems with memory, hyperactivity, planning, anticipation, skills learning), problems with emotions, especially in social situations (withdrawal or aggression, a tendency to steal and lie, avoidance of responsibility, credulity, over-confidence and lack of reflection). Currently used diagnostic criteria are still based on the triad of the following clinical symptoms: 1. characteristic facial features; 1. growth deficiency; 1. central nervous system abnormalities. The outcomes of the teratogenic (toxic for fetus) impact of alcohol exposure depend on the following: • Amount of alcohol (Note! Even a very small amount of alcohol may in certain circumstances be dangerous). • Phase of pregnancy – in each trimester some specific damage typical for a given moment of fetus development may take place. In the first trimester alcohol exposure can lead to growth retardation and development of dysmorphia, in the second and third trimester the central nervous system is mostly vulnerable and there is a disturbed neurotransmitters production. • Mother’s general health condition (nutritional status, genetic predisposition, immune system). Children of drinking mothers who did not present all the symptoms of damage (dysmorphia) were initially described as the FAE children (fetal alcohol effects). The aim of this study is to analyse the clinical picture of depression on the basis of the case of a 12-year-old boy. The authors describe the symptoms presented by him and give understanding of the patient in the individual context, as well as in relationship with his mother, and discuss his drawing. They propose a psychotherapy treatment.

Keywords

EN

adolescent depression; depresjamłodzieńcza; depression syndrome; depressiveness; depresyjność; fetal alcohol effects; poalkoholowe spektrum zaburzeń rozwojowych; psychoterapia; psychotherapy; zespół depresyjny

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2011
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 26-30

Contributors

author

Małgorzata Janas-Kozik

• Oddział Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II, ul. Gabrieli Zapolskiej 3, 41-218 Sosnowiec, Katedra i Klinika Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Ziołowa 45/47, 40-635 Katowice

author

Agnieszka Gawęda

• Oddział Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II, ul. Gabrieli Zapolskiej 3, 41-218 Sosnowiec

author

Agata Cichoń-Lenart

• Oddział Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II, ul. Gabrieli Zapolskiej 3, 41-218 Sosnowiec

author

Małgorzata Klecka

• Katedra i Klinika Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Ziołowa 45/47, 40-635 Katowice, Pracownia Psychoedukacji i Terapii, ul. Hołdunowska 70 A, 43-143 Lędziny

author

Irena Krupka-Matuszczyk

• Katedra i Klinika Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Ziołowa 45/47, 40-635 Katowice

References

• 1. Astley S.J.: Comparison of the 4-Digit Diagnostic Code and the Hoyme diagnostic guidelines for fetal alcohol spectrum disorders. Pediatrics 2006; 118: 1532-1545.
• 2. Astley S.J.: Diagnostic Guide for Fetal Alcohol Spectrum Disorders: The 4-Digit Diagnostic Code, 3rd edition. University of Washington Publication Services, Seattle WA. (4 MB).
• 3. Klecka M.: FAScynujące dzieci. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, Kraków 2007.
• 4. Streissguth A., Barr H., Kogan J., Bookstein F.: Primary and secondary disabilities in fetal alcohol syndrome. W: Streissguth A., Kanter J. (red.): The Challenge of Fetal Alcohol Syndrome. Overcoming Secondary Disabilities. University of Washington Press, Seattle 1997: 25-39.
• 5. Aleksandrow D., Korzybski T., Kostrzewski J.K. i wsp.: Polski słownik medyczny. PZWL, Warszawa 1981: 701.
• 6. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Kraków-Warszawa 1998: 141-143.
• 7. Rabe-Jabłońska J.: Zaburzenia afektywne u dzieci i młodzieży. W: Namysłowska I. (red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa 2004: 324-336.
• 8. Bomba J., Modrzejewska R.: Prospektywne badanie dynamiki depresji u młodzieży w późnej fazie dorastania. Psychiatr. Pol. 2006; 4: 695-706.
• 9. Blos E.: The Adolescent Passage. Int. Univ. Press, New York 1979.
• 10. Janas-Kozik M., Albert J.: Jak zrozumieć adolescenta? Adolescencja jako przełomowa faza rozwoju człowieka w ujęciu analitycznym. W: Adolescencja – szanse i zagrożenia. Praca zbiorowa. Dąbrowa Górnicza 2008: 173-183.

• Document Type: article