Przekonania na temat zdrowia i choroby a akceptacja ograniczeń wynikających z przewlekłej choroby somatycznej na przykładzie osób z łuszczycą

• Authors: Joanna Miniszewska , Marta Adamska

Title variants

EN

Beliefs about health, illness and acceptance of the limitations of chronic somatic disease in people with psoriasis

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Introduction: Occurrence of a chronic disease means for an affected person significant changes in life and the disease itself can be seen in various categories. Assessment of the disease often affects its acceptance, which in turn affects the choice of coping strategies in dealing with it. Beliefs about psoriasis, a chronic skin disease that causes numerous psychosocial consequences, may influence its acceptance. Aim of the study: To determine the relationship between the way the disease is perceived, beliefs about having an impact on one’s own health, and acceptance of limitations of the disease. Material and methods: The study included 61 psoriasis patients. The following measures were employed: Acceptance of Illness Scale (AIS), Disease-Related Appraisals Scale (SOWC), Multidimensional Health Locus of Control Scale (MHLC), Self-Administered Psoriasis Area and Severity Index (SAPASI). Results: Sex and occurrence of the disease in family members did not differentiate the respondents in terms of the level of acceptance of the disease. Their perception of the disease as a threat, harm, obstacles and imbalances of life and treatment of health in terms of a chance, and severity of psoriasis measured with SAPASI correlated negatively with the disease acceptance. Internal health locus of control affected it positively. Two homogeneous subgroups were separated. Assessment of the disease in terms of an obstacle/loss, internal health locus of control and treatment of health in terms of a chance allow to predict the level of psoriasis acceptance. Conclusions: People’s beliefs relating to their own illness and their belief in having (or not) an influence on their own health are associated with the level of accepting the disease. In other words, beliefs about a disease correlate with adaptation to it.

PL

Wprowadzenie: Pojawienie się choroby przewlekłej oznacza dla pacjenta znaczące zmiany w życiu. Schorzenie bywa postrzegane w różnych kategoriach, a jego ocena często wpływa na akceptację, co z kolei oddziałuje na wybór strategii zaradczych. Przekonania na temat łuszczycy – będącej przewlekłą chorobą skóry, powodującą liczne psychospołeczne konsekwencje – mogą mieć wpływ na jej akceptację. Cel pracy: Określenie zależności między sposobami oceny własnej choroby i przekonaniem o posiadaniu wpływu na swoje zdrowie a akceptacją ograniczeń wynikających z choroby. Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 61 chorych na łuszczycę. Użyto Skali Akceptacji Choroby (Acceptance of Illness Scale, AIS), Skali Oceny Własnej Choroby (SOWC), Wielowymiarowej Skali Umiejscowienia Kontroli Zdrowia (Multidimensional Health Locus of Control Scale, MHLC) i Skali Subiektywnej Oceny Nasilenia Łuszczycy (Self-Administered Psoriasis Area and Severity Index, SAPASI). Wyniki: Płeć i występowanie choroby u członków rodziny nie różnicują badanych pod względem poziomu akceptacji łuszczycy. Postrzeganie schorzenia jako krzywdy, zagrożenia, przeszkody i zakłócenia równowagi życiowej, traktowanie stanu zdrowia jako dzieła przypadku oraz duże subiektywne nasilenie schorzenia (mierzone skalą SAPASI) negatywnie korelują z akceptacją, a przekonanie o wewnętrznej kontroli zdrowia wiąże się z nią dodatnio. Ze względu na prezentowane przekonania na temat własnej choroby i zdrowia wyodrębniono dwie homogeniczne podgrupy badanych. Ocena łuszczycy w kategoriach przeszkody/straty, wewnętrzna kontrola zdrowia i postrzeganie jej jako dzieła przypadku pozwalają przewidywać poziom akceptacji schorzenia. Wnioski: Znaczenie, jakie pacjenci nadają własnej chorobie, oraz przekonanie na temat posiadanego (bądź nie) wpływu na stan zdrowia somatycznego wiążą się z poziomem akceptacji ograniczeń wynikających ze schorzenia. Innymi słowy, przekonania na temat choroby korelują z przystosowaniem do niej.

Keywords

EN

acceptance of disease; akceptacja choroby; chronic somatic disease; health locus of control; perception of the disease; postrzeganie choroby; przewlekła choroba somatyczna; psoriasis; psychodermatologia; psychodermatology; umiejscowienie kontroli zdrowia; łuszczyca

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2014
• Volume: 14
• Issue: 3
• Pages: 202–212

Contributors

author

Joanna Miniszewska

• Zakład Psychologii Zdrowia, Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki. nstytut Psychologii UŁ, ul. Smugowa 10/12, 91-433 Łódź, tel.: [phone]

author

Marta Adamska

• Zakład Psychologii Zdrowia, Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki

References

• 1. Seikowski K.: Haut und Psyche. Medizinisch-psychologische Problemfelder in der Dermatologie. Westdeutscher Verlag, Opladen-Wiesbaden 1999.
• 2. Heszen I.: Psychologia stresu. PWN, Warszawa 2013.
• 3. Juczyński Z.: Psychologia zdrowia. W: Szewczuk W. (red.). Encyklopedia psychologii. Fundacja Innowacja, Warszawa 1998: 668-673.
• 4. Leventhal H., Meyer D., Nerenz D.: The common sense representation of illness danger. W: Ranchman S. (red.): Contributions to Medical Psychology. Pergamon Press, Oxford 1980: 30-70.
• 5. Steuden S.: Z psychologicznej problematyki zdrowia i choroby. W: Oleś P., Steuden S., Toczydlowski J. (red.): Jak świata mniej widzę. Zaburzenia widzenia a jakość życia. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002: 27-36.
• 6. Heszen I.: Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa 2007.
• 7. Jarosz M.: Psychologia lekarska. PZWL, Warszawa 1983.
• 8. Gałuszka A.: Dynamika poznawczego i emocjonalnego funkcjonowania osób przewlekle chorych. W: Heszen-Niejodek I. (red.): Jak żyć z chorobą, a jak ją pokonać. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000: 34-54.
• 9. Miniszewska J., Walęcka-Matyja K., Zalewska A.: Osobowościowe korelaty akceptacji choroby w łuszczycy i hemofilii. W: Rzepa T., Szepietowski J., Żaba R. (red.): Psychologiczne i medyczne aspekty chorób skóry. Wydawnictwo Cornetis, Wrocław 2011: 35-41.
• 10. Wells K.B., Golding J.M., Burnam M.A.: Psychiatric disorder in a sample of the general population with and without chronic medical conditions. Am. J. Psychiatry 1988; 145: 976-981.
• 11. Iosifescu D.V, Nierenberg A.A., Alpert J.E. i wsp.: Comorbid medical illness and relapse of major depressive disorder in the continuation phase of treatment. Psychosomatics 2004; 45: 419-425.
• 12. Dudek D., Siwek M.: Współistnienie chorób somatycznych i depresji. Psychiatria 2007; 4: 17-21.
• 13. Gupta M.A.: Psychosocial aspects of common skin disease. Can. Fam. Physician 2002; 48: 660-662, 668-670.
• 14. Gupta M.A., Gupta A.K.: Psychiatric and psychological comorbidity in patients with dermatologic disorders: epidemiology and management. Am. J. Clin. Dermatol. 2003; 4: 833-842.
• 15. Picardi A., Abeni D., Melchi C.F. i wsp.: Psychiatric morbidity in dermatological outpatients: an issue to be recognized. Br. J. Dermatol. 2000; 143: 983-991.
• 16. Picardi A., Amerio P., Baliva G. i wsp.: Recognition of depressive and anxiety disorders in dermatological outpatients. Acta Derm. Venereol. 2004; 84: 213-217.
• 17. Gieler U., Kupfer J., Niemeier V, Brosiq B.: Psyche and skin: what’s new? J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2003; 17: 128-130.
• 18. Steuden S., Janowski K.: Choroby dermatologiczne a zaburzenia psychiczne. Przegl. Dermatol. 2000; 3: 257-261.
• 19. Pacan P., Szepietowski J., Kiejna A.: Wpływ czynników psychicznych na przebieg łuszczycy. Przegl. Dermatol. 2002; 5: 401-408.
• 20. Jabłońska S., Majewski S.: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL, Warszawa 2005.
• 21. Zalewska-Janowska A., Błaszczyk H.: Choroby skóry. PZWL, Warszawa 2009.
• 22. de Korte J., Sprangers M.A.G., Mombers F.M.C., Bos J.D.: Quality of life in patients with psoriasis: a systematic literature review. J. Investig. Dermatol. Symp. Proc. 2004; 9: 140-147.
• 23. Finlay A.Y.: Psoriasis from the patient’s point of view. Arch. Dermatol. 2001; 137: 352-353.
• 24. Heydendael V.M., de Borgie C.A., Spuls P.I.: The burden of psoriasis is not determined by disease severity only. J. Investig. Dermatol. Symp. Proc. 2004; 9: 131-135.
• 25. Vardy D., Besser A., Amir M. i wsp.: Experiences of stigmatization play a role in mediating the impact of disease severity on quality of life in psoriasis patients. Br. J. Dermatol. 2002; 147: 736-742.
• 26. Gupta M.A., Gupta A.K.: A practical approach to the assessment of psychosocial and psychiatric comorbidity in the dermatology patient. Clin. Dermatol. 2013; 31: 57-61.
• 27. Cubała M.J., Jakuszkowiak-Wojten K., Barańska-Rybak W., Sokołowska-Wojdyło M.: Depresja w przebiegu łuszczycy: opis przypadku. Psychiatria 2006; 3: 138-142.
• 28. Zalewska A., Miniszewska J., Woźniacka A. i wsp.: Radzenie sobie z chorobą a jakość życia pacjentów z łuszczycą zwykłą. Przegl. Dermatol. 2003; 90: 267-272.
• 29. Miniszewska J., Chodkiewicz J., Zalewska A.: Psychodermatologia - nowe wyzwanie dla psychologii. Nowiny Psychol. 2004; 3: 21-30.
• 30. Miniszewska J.: Psychologiczne aspekty chorób skóry - psychodermatologia. W: Zasępa E. (red.): Choroba, niepełnosprawność, cierpienie oraz postawy wobec nich - w teorii i badaniach. Wydawnictwo APS, Warszawa 2010: 230 244.
• 31. Janowski K.: Problematyka jakości życia w chorobach dermatologicznych. W: Steuden S., Okła W. (red.): Jakość życia w chorobie. Wydawnictwo KUL, Lublin 2006: 49-62.
• 32. Juczyński Z.: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 2001.
• 33. Janowski K., Steuden S., Kuryłowicz J., Nieśpiałowska-Steuden M.: The Disease-Related Appraisals Scale: a tool to measure subjective perception of the disease situation. W: Janowski K., Steuden S. (red.): Biopsychosocial Aspects of Health and Disease. Vol. 1, CPPP Scientific Press, Lublin 2009: 108-125.
• 34. Janowski K.: Osobowościowe uwarunkowania radzenia sobie ze stresem łuszczycy. Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2006.
• 35. Sampogna F., Sera F., Mazzotti E. i wsp.: Performance of the self-administered psoriasis area and severity index in evaluating clinical and sociodemographic subgroups of patients with psoriasis. Arch. Dermatol. 2003; 139: 353-358.
• 36. Sampogna F., Tabolli S., Abeni D. i wsp.: The impact of changes in clinical severity on psychiatric morbidity in patients with psoriasis: a follow-up study. Br. J. Dermatol. 2007; 157: 508-513.
• 37. Basińska M.A., Kasprzak A.: Związek między strategiami radzenia sobie ze stresem a akceptacją choroby w grupie osób chorych na łuszczycę. Przegl. Dermatol. 2012; 99: 692-700.
• 38. Zalewska A., Miniszewska J., Chodkiewicz J., Narbutt J.: Acceptance of chronic illness in psoriasis vulgaris patients. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2007; 21: 235-242.
• 39. Basińska M.A., Woźniewicz A.: Inteligencja emocjonalna chorych na łuszczycę jako wyznacznik akceptacji choroby. Przegl. Dermatol. 2012; 99: 202-209.
• 40. Basińska M.A., Drozdowska M.: Type A behavior in individuals with psoriasis as a determinant of acceptance of the illness. Postęp. Derm. Alergol. 2012; 29: 432-439.
• 41. Kostyła M., Tabała K., Kocur J.: Illness acceptance degree versus intensity of psychopathological symptoms in patients with psoriasis. Postęp. Derm. Alergol. 2013; 3: 134-139.
• 42. Miniszewska J., Juczyński Z., Ograczyk A., Zalewska A.: Health-related quality of life in psoriasis: important role of personal resources. Acta Derm. Venereol. 2013; 93: 551-556.
• 43. Parafianowicz J., Sicińska J., Moran A. i wsp.: Współwystępowanie zaburzeń psychicznych w łuszczycy: doniesienie wstępne. Psychiatr. Pol. 2010; 1: 119-126.
• 44. Chodkiewicz J., Miniszewska J.: Aktualne zastosowania i perspektywy rozwoju terapii poznawczo-behawioralnej. Psychiatr. Pol. 2006; 2: 279-290.
• 45. White C.: Cognitive Behaviour Therapy for Chronic Medical Problems. A Guide to Assessment and Treatment in Practice. John Wiley and Sons, Chichester 2001.
• 46. Papadopoulos L., Bor R.: Psychological Approaches to Dermatology. The British Psychological Society, London 1999.
• 47. Shenefelt P.D.: Biofeedback, cognitive-behavioral methods, and hypnosis in dermatology: is it all in your mind? Dermatol. Ther. 2003; 16: 114-122.
• 48. Beelaert L.: Cognitive Behaviour Therapy for Dermatology Patients. Abstracts of 10th International Congress on Dermatology and Psychiatry, Brussels 2003; 2.
• 49. Fortune D.G., Richards H.L., Griffiths C.E., Main C.J.: Targeting cognitive-behavior therapy to patients’ implicit model of psoriasis: results from a patient preference controlled trial. Br. J. Clin. Psychol. 2004; 43: 65-82.
• 50. Fortune D.G., Richards H.L., Kirby B. i wsp.: A cognitive-behavioural symptom management programme as an adjunct in psoriasis therapy. Br. J. Dermatol. 2002; 146: 458-465.

• Document Type: article