Etiologia zaburzeń ze spektrum autyzmu. Przegląd wybranych koncepcji

• Authors: Paulina Gołaska

Title variants

EN

The aetiology of autism spectrum disorders. An overview of current approaches

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Despite the great popularity of autism among researchers, its main cause still remains unknown. However, there are many theories which describe the mechanisms of this disorder. On the other hand, one who tries to integrate them seems to be helpless according to their contradictory and – in most cases – hypothetical status. In a context of this inaccuracy, focusing only on one of the concepts would be probably very disadvantageous. As many researchers suggest, the etiology of autism is complex and it is the interaction of multiple factors which implies the disorder appears. It seems that the nature of autism is equifinal and heterogeneous. Thus, the aim of this article is to present a review of current biological theories of autism etiology and to indicate the environmental as well as innate risk factors which may disturb the natural pathway of child development: prenatal (which increase the probability of autism emergence as early as in the first or second year of life) or perinatal ones (low birth weight, hypoxia, age of the mother, her educational status). The foetal testosterone theory of autism and its general consequences for the child development will be described also. Finally, the neurological, neurochemical and neuroanatomical dysfunctions in autism will be presented.

PL

Mimo ogromnego zainteresowania, jakie wzbudza autyzm, naukowcom nie udało się do tej pory jednoznacznie określić przyczyn jego występowania. Istnieje wiele teorii opisujących mechanizmy kształtowania się zaburzeń autystycznych. Czytelnik pragnący zapoznać się z nimi staje wobec dość karkołomnego zadania przyswojenia niekiedy sprzecznych treści, których status jest ponadto często hipotetyczny. Wobec panujących nieścisłości subiektywny wybór i przyjęcie jednej tylko teorii wydają się w znacznej mierze ograniczające, szczególnie że – jak sugerują liczni autorzy – autyzm prawdopodobnie zdeterminowany jest wieloprzyczynowo. Jego powstanie ma charakter ekwifinalny i heterogeniczny. Celem niniejszego artykułu jest przegląd popularnych współcześnie biologicznych koncepcji autyzmu. W pracy podjęto próbę określenia środowiskowych oraz wrodzonych czynników, które, podwyższając znacznie ryzyko wystąpienia zaburzeń autystycznych, zagrażają prawidłowemu rozwojowi dziecka. Występując w czasie ciąży, zwiększają prawdopodobieństwo ujawnienia się symptomów zaburzenia już na przełomie pierwszego i drugiego roku życia. Zaprezentowano wyniki badań wskazujące między innymi na ponadprzeciętne ryzyko wystąpienia autystycznego spektrum zaburzeń wśród niemowląt z niską wagą urodzeniową czy niedotlenieniem okołoporodowym, urodzonych przez kobiety starsze, o wyższym wykształceniu. Zwrócono szczególną uwagę na hipotezę podwyższonego poziomu testosteronu w okresie płodowym oraz jego skutków dla rozwoju dziecka. Wskazano najczęściej opisywane w literaturze dysfunkcje neurologiczne, neurochemiczne i neuroanatomiczne u dzieci z autyzmem.

Keywords

EN

autism spectrum disorders; autystyczne spektrum zaburzeń; etiologia; etiology; foetal testosterone theory; hipoteza testosteronowa; neuropsychological approach; podejście neuropsychologiczne; prenatal and perinatal risk factors; prenatalne i perinatalne czynniki ryzyka

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2013
• Volume: 13
• Issue: 1
• Pages: 8–14

Contributors

author

Paulina Gołaska

• Zakład Psychopatologii Dziecka, Wydział Studiów Edukacyjnych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• 1. Winczura B.: Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2008.
• 2. Pisula E.: Autyzm u dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia. PWN, Warszawa 2001.
• 3. Pisula E.: Małe dziecko z autyzmem. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• 4. Wilkerson D.S., Volpe A.G., Dean R.S., Titus J.B.: Perinatal complications as predictors of infantile autism. Int. J. Neurosci. 2002; 112: 1085–1098.
• 5. Beversdorf D.Q., Manning S.E., Hillier A. i wsp.: Timing of prenatal stressors and autism. J. Autism Dev. Disord. 2005; 35: 471–478.
• 6. Gillberg C., Cederlund M.: Asperger syndrome: familial and preand perinatal factors. J. Autism Dev. Disord. 2005; 35: 159–166.
• 7. Braunschweig D., Ashwood P., Krakowiak P. i wsp.: Autism: maternally derived antibodies specific for fetal brain proteins. Neurotoxicology 2008; 29: 226–231.
• 8. Braunschweig D., Duncanson P., Boyce R. i wsp.: Behavioral correlates of maternal antibody status among children with autism. J. Autism Dev. Disord. 2012; 42: 1435–1445.
• 9. Lyall K., Pauls D.L., Santangelo S.L. i wsp.: Maternal early life factors associated with hormone levels and the risk of having a child with an autism spectrum disorder in the nurses health study II. J. Autism Dev. Disord. 2011; 41: 618–627.
• 10. Parker-Athill E.C., Tan J.: Maternal immune activation and autism spectrum disorder: interleukin-6 signaling as a key mechanistic pathway. Neurosignals 2010; 18: 113–128.
• 11. Dodds L., Fell D.B., Shea S. i wsp.: The role of prenatal, obstetric and neonatal factors in the development of autism. J. Autism Dev. Disord. 2011; 41: 891–902.
• 12. Baron-Cohen S., Lutchmaya S., Knickmeyer R.: Prenatal Testosterone in Mind. Amniotic Fluid Studies. A Bradford Book, The MIT Press, 2004.
• 13. Connellan J., Baron-Cohen S., Wheelwright S. i wsp.: Sex differences in human neonatal social perception. Infant Behav. Dev. 2000; 23: 113–118.
• 14. Baron-Cohen S., Lombardo M.V., Auyeung B. i wsp.: Why are autism spectrum conditions more prevalent in males? PLoS Biol. 2011; 9: e1001081.
• 15. Frith U.: Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Tłum. Hernik M., Krajewski G., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2004.
• 16. Wujcik R., Porzycka A., Witusik A., Pietras T.: Neurorozwojowa hipoteza autyzmu. W: Pietras T., Witusik A., Gałecki P. (red.): Autyzm – epidemiologia, diagnoza i terapia. Continuo, Wrocław 2009: 31–73.
• 17. Bobkowicz-Lewartowska L.: Autyzm dziecięcy – zagadnienia diagnozy i terapii. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2000.
• 18. Dawson C., Toth K.: Autism spectrum disorders. W: Cicchetti D., Cohen D.J. (red.): Developmental Psychopathology. Volume 3. Risk, Disorder, and Adaptation. John Wiley & Sons, New Jersey 2006: 317–357.

• Document Type: article