Krztusiec – choroba, która nie daje o sobie zapomnieć

• Authors: Agata Wawrzyniak , Alicja Moes-Wójtowicz , Bolesław Kalicki , Anna Jung

Title variants

EN

Pertussis – disease which cannot be forgotten

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Pertussis (whooping cough) is an acute respiratory disease which may have a severe course, especially in newborns. Despite general conviction about disease eradication it is still a crucial clinical problem. Pertussis morbidity is different every year but the decreasing number of younger children and increasing number of people at the ages over 15 years falling ill could be observed. The main factors influencing the clinical course are age and immunization level. Among infants the disease mostly divides into three stages: catarrhal, paroxysmal and convalescent. Persistent cough is the most common manifestation of pertussis in adolescents and adults. The criterion standard for diagnosis of pertussis is isolation of B. pertussis in culture. Serologic antibody titre testing is available, but a comparison with results of the same test made 3‑5 weeks later is needed. The principle of prophylaxis is the obligatory vaccination carried out at the ages of 1, 2 and 6 years. For the first four doses usage of a whole cell vaccine (DTPw) is recommended. For the fifth dose at the age of 6 years an acellular pertussis vaccine (DTaP) should be used. The whole cell vaccine is contraindicated for prematurely born children and patients with cerebral palsy connected to perinatal hypoxia. Acquired immunity against whooping cough is decreasing with time. To eradicate B. pertussis from the respiratory tract macrolide antibiotics are the preferred agents or co‑trimoxazole if macrolides are contraindicated. Duration of treatment is 3‑5 days for azithromycin and 7‑14 days for the other macrolides and co‑trimoxazole. Prophylaxis for susceptible persons may be started up to 3 weeks after exposure. Such procedure is to the advantage of infants up to the age of 4 months and women in the third trimester of pregnancy.

PL

Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego, której przebieg może być ciężki, szczególnie u noworodków. Mimo powszechnego przekonania o eradykacji tej choroby nadal stanowi ona istotny problem kliniczny. Zachorowalność na krztusiec ulega corocznym fluktuacjom, jednak procentowy udział zachorowań według wieku wykazuje tendencję spadkową u młodszych dzieci i wzrostową wśród osób powyżej 15. roku życia. Obraz kliniczny w największej mierze zależy od wieku dziecka oraz od stopnia uodpornienia. U niemowląt choroba przebiega w charakterystycznych trzech fazach: nieżytowej, kaszlu napadowego oraz zdrowienia. U młodzieży i dorosłych najczęstszy objaw stanowi przewlekający się kaszel. Złotym standardem w diagnostyce krztuśca jest badanie bakteriologiczne, z kolei najbardziej dostępną metodą – diagnostyka serologiczna. Należy wykazać znamienny wzrost, tj. czterokrotny, miana swoistych przeciwciał w dwóch próbkach surowicy w odstępie 3‑5 tygodni. Podstawą profilaktyki krztuśca są obowiązkowe szczepienia ochronne, przeprowadzane w 1., 2. i 6. roku życia. Cztery pierwsze szczepienia powinny być wykonane szczepionką pełnokomórkową (DTPw), natomiast ostatnie szczepionką bezkomórkową DTaP. Przeciwwskazaniem do zastosowania szczepionki pełnokomórkowej jest wcześniactwo i mózgowe porażenie dziecięce, związane z niedotlenieniem okołoporodowym. Odporność na zachorowanie na krztusiec zmniejsza się wraz z czasem upływającym od ostatniego szczepienia. Grupą antybiotyków preferowaną w terapii zakażenia Bordetella pertussis są makrolidy, w przypadku przeciwwskazań stosuje się kotrimoksazol. Czas leczenia wynosi od 3‑5 dni dla azytromycyny do 7‑14 dni dla pozostałych antybiotyków. Profilaktykę poekspozycyjną można rozpocząć do 3 tygodni od narażenia na zakażenie. Największą korzyść z takiego postępowania mogą odnieść niemowlęta do 4. miesiąca życia i kobiety w trzecim trymestrze ciąży.

Keywords

EN

DTaP; dTap; krztusiec; persistent cough; pertussis; pertussis toxin; przewlekły kaszel; toksyna krztuścowa

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2012
• Volume: 8
• Issue: 4
• Pages: 335-340

Contributors

author

Agata Wawrzyniak

• Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Centralny Szpital Kliniczny MON WIM. Keirownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anna Jung

author

Alicja Moes-Wójtowicz

• Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Centralny Szpital Kliniczny MON WIM. Keirownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anna Jung

author

Bolesław Kalicki

• Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Centralny Szpital Kliniczny MON WIM. Keirownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anna Jung

author

Anna Jung

• Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Centralny Szpital Kliniczny MON WIM. Keirownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anna Jung

References

• 1. Jóźwiak H., Wysocki J.: Krztusiec - nadal aktualny problem kliniczny. Przew. Lek. 2000; (6): 72-76.
• 2. Dulny G.: Krztusiec w Polsce. Epidemiologia i zapobieganie. Przew. Lek. 2002; 5: 80-86.
• 3. WHO vaccine-preventable diseases: monitoring system. 2010 global summary. Adres: http://whqlibdoc.who.int/ hq/2010/WH0_IVB_2010_eng.pdf.
• 4. Łętowska I., Grzesiowski P., Walory J.: Nowe trendy w epidemiologii i immunoprofilaktyce krztuśca. Nowa Med. 1999; (9): 13-16.
• 5. Adres: www.pzh.gov.pl/beki/index.php.
• 6. Główny Inspektorat Sanitarny: Stan sanitarny kraju w roku 2011. Adres: www.gis.gov.pl/ckfinder/userfiles/ files/SSK.pdf.
• 7. Krztusiec ponownie w natarciu. Adres: www.mp.pl (06.08.2012 r.).
• 8. Ślusarczyk J.: Sytuacja epidemiologiczna krztuśca, błonicy, tężca i poliomyelitis w Polsce, innych krajach Unii Europejskiej i na świecie - cz. 1. Epidemiologia krztuśca i modyfikacja programów jego kontroli. Medycyna Praktyczna Pediatria 2010; WS- 2010/01: 8-11.
• 9. Przeglądy Epidemiologiczne od 2002 do 2012 roku.
• 10. Virella G.: Pałeczki Gram-ujemne I: Haemophilus i Bordetella. W: Virella G.: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Urban & Partner, Wrocław 2000: 155-159.
• 11. Jackowska T., Radzikowski A.: Krztusiec u noworodków i niemowląt. Epidemiologia, obraz kliniczny i strategie zapobiegania. Medycyna Praktyczna Pediatria 2010: WS- 2010/01: 22-24.
• 12. Tozzi A.E., Rava L., Ciofi degli Atti M.L., Salmaso S.; Progetto Pertosse Working Group: Clinical presentation of pertussis in unvaccinated and vaccinated children in the first six years of life. Pediatrics 2003; 112: 1069-1075.
• 13. Flisiak R., Szulżyk T., Mięgoć H., Dudziak M.: Krztusiec u młodzieży i dorosłych. Etiologia, obraz kliniczny i rozpoznawanie. Medycyna Praktyczna Pediatria 2010; WS-2010/01: 25-29.
• 14. Heininger U., Klich K., Stehr K., Cherry J.D.: Clinical findings in Bordetella pertussis infections: results of a prospective multicenter surveillance study. Pediatrics 1997; 100: E10.
• 15. Yaari E., Yafe-Zimerman Y., Schwartz S.B. i wsp.: Clinical manifestations of Bordetella pertussis infection in immunized children and young adults. Chest 1999; 115: 1254-1258.
• 16. Państwowy Zakład Higieny: Krztusiec - informacje dla lekarzy POZ. Adres: http://psseslupca.pis.gov.pl.
• 17. Posobkiewicz M.: Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 października 2012 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2013. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia. Warszawa, dnia 30 października 2012 r. Poz. 78.
• 18. Wysocki J., Mazela J., Gadzinowski J.: Immunoprofilaktyka czynna i bierna noworodków, wcześniaków, niemowląt i dzieci z małą masą urodzeniową. Standardy Med. Lek. Pediat. 2001; 3: 40, 42-44.
• 19. Zawadka M., Lutyńska A.: Immunogenność i odczynowość bezkomórkowych szczepionek przeciw krztuścowi przeznaczonych dla młodzieży i osób dorosłych. Przegl. Epidemiol. 2012; 66: 99-105.
• 20. Kroger A.T, Sumaya C.V, Pickering L.K., Atkinson WL.: General recommendations on immunization - recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep. 2011; 60: 1-64.
• 21. Lissauer T., Clayden G.: Pediatria. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009: 309-310.
• 22. Wiley K.E., Zuo Y., Macartney K.K., McIntyre P.B.: Sources of pertussis infection in young infants: a review of key evidence informing targeting of the cocoon strategy. _Vaccine 2013; 31: 618-625. doi: 10.1016/j.vaccine.2012.11.052. Epub 2012 Nov 29.
• 23. Forsyth K.D., Campins-Marti M., Caro J. i wsp.; Global Pertussis Initiative: New pertussis vaccination strategies beyond infancy: recommendations by the Global Pertussis Initiative. Clin. Infect. Dis. 2004; 39: 1802-1809.
• 24. European Community directive 2000/54/EC. Chapter 111, article 4, section 3. European Community, Brussels 2000.
• 25. Amirthalingam G.; Pertussis Guidelines Group: HPA Guidelines for the Public Health Management of Pertussis. 2012. Adres: www.hpa.org.uk/webc/HPAwebFile/ HPAweb_C/1287142671506.
• 26. Altunaiji S., Kukuruzovic R., Curtis N., Massie J.: Antibiotics for whooping cough (pertussis). Cochrane Database Syst. Rev. 2007; (3): CD004404.
• 27. Tiwari T., Murphy TV, Moran J.; National Immunization Program, CDC: Recommended antimicrobial agents for the treatment and postexposure prophylaxis of pertussis: 2005 CDC guidelines. MMWR Recomm. Rep. 2005; 54: 1-16.

• Document Type: article