Wiedza uczniów szkół licealnych na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia

• Authors: Agnieszka Mazanek , Józefa Dąbek , Joanna Głogowska-Ligus , Zbigniew Gąsior

Title variants

EN

Secondary school students’ knowledge on risk factors for cardiovascular diseases

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

introduction: Cardiovascular diseases constitute the most frequent cause of death, even exceeding cancer. The so--called risk factors, both modifiable and non-modifiable, play a significant role in their development. methods: 200 secondary school students, aged 16–19 years, participated in the study (137 girls and 63 boys). The study was conducted by means of the authors’ own survey questionnaire. Results: The vast majority of respondents (187; 93.5%) appropriately indicated obesity, hypercholesterolemia and smoking as modifiable risk factors. Nearly half of the respondents (96; 48%) appropriately recognised abdominal obesity based on waist size measurements and in the vast majority (157; 78.5%) correctly marked body mass index (BMI) for proper body weight. Most (136; 68%) knew about arteriosclerosis, the aftermaths of excessive salt consumption (158; 79%), fast food (184; 92%) and alcohol (139; 69.5%). Definitely fewer students (63; 31.5%) indicated the sources of cholesterol in food and appropriately defined the notion of HDL (72; 36%) and BMI (73; 36.5%). Conclusion: Secondary school students’ knowledge on the risk factors for cardiovascular diseases is incomplete. There is a need to implement health education aimed at reducing the prevalence of risk factors at a young age and/or their elimination, and as a result preventing the development and progression of cardiovascular diseases.

PL

Wstęp: Choroby układu krążenia stanowią najczęstszą przyczynę zgonów, częstszą nawet niż choroby nowotworowe. W ich rozwoju istotne znaczenie mają zarówno modyfikowalne, jak i niemodyfikowalne czynniki ryzyka. METODY: Badaniem objęto 200 uczniów (137 dziewcząt i 63 chłopców) szkół licealnych w wieku 16–19 lat. Badanie przeprowadzono za pomocą autorskiego kwestionariusza ankiety. WYNIKI: Zdecydowana większość badanych (187; 93,5%) jako modyfikowalne czynniki ryzyka poprawnie wskazała otyłość, hipercholesterolemię i palenie tytoniu. Prawie połowa badanych (96; 48%) na podstawie obwodu pasa potrafiła rozpoznać otyłość brzuszną, a zdecydowana większość (157; 78,5%) poprawnie zaznaczyła zakres BMI (body mass index) dla prawidłowej masy ciała. Większość ankietowanych (136; 68%) wiedziała, czym jest miażdżyca, jakie są konsekwencje nadmiernego spożywania soli (158; 79%), posiłków typu fast food (184; 92%) oraz alkoholu (139; 69,5%). Zdecydowanie mniej ankietowanych (63; 31,5%) prawidłowo wskazało źródła cholesterolu w pokarmach oraz poprawnie zdefiniowało pojęcia HDL (72; 36%) i BMI (73; 36,5%). WNIOSKI: Wiedza uczniów szkół licealnych na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia jest niepełna. Konieczne jest prowadzenie działalności w zakresie oświaty zdrowotnej, mającej na celu zmniejszenie rozpowszechnienia czynników ryzyka już w młodym wieku i/lub ich eliminację, a w konsekwencji zapobieganie rozwojowi i progresji chorób układu krążenia.

Keywords

EN

cardiovascular risk factors; czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego; knowledge; students; uczniowie; wiedza

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2019
• Issue: 73
• Pages: 43-52

Contributors

author

Agnieszka Mazanek

• Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Kardiologii, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

author

Józefa Dąbek

• Katedra i Klinika Kardiologii, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,

author

Joanna Głogowska-Ligus

• Zakład Epidemiologii, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

author

Zbigniew Gąsior

• Katedra i Klinika Kardiologii, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

References

• 1. Korzeniowska-Ginter R., Komorowska-Szczepańska W., Stasiak-Szelągiewicz E. Preferencje żywieniowe pacjentów z chorobami układu krążenia. Fam. Med. Prim. Care Rev. 2013; 15(2): 124–126.
• 2. Gajewska D., Pałkowska-Goździk E., Lange E., Niegowska J., Paśko P., Kościołek A., Fibich K., Gudej S. Standardy postępowania dietetycznego w kardiologii. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2016. Dietetyka 2016; 9(wyd. spec.): 1–41.
• 3. Maciak-Andrzejewska A., Maniecka-Bryła I. Rola Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia w kreowaniu zachowań zdrowotnych związanych z paleniem tytoniu. Przegl. Lek. 2012; 69(10): 978–982.
• 4. Olszanecka-Glinianowicz M. Postępowanie w nadwadze i otyłości oraz modyfikacje stylu życia w zmniejszaniu ryzyka sercowo-naczyniowego u osób dorosłych: omówienie wytycznych amerykańskich 2013. Med. Prakt. 2014; 6: 50–65.
• 5. Szychta W. Jak osiągnąć docelowe wartości cholesterolu LDL? Chor. Serca Naczyń 2012; 9(6): 307–316.
• 6. Chrostowska M., Szyndler A., Polonis K., Tykarski A., Narkiewicz K. Rozpowszechnienie otyłości brzusznej u chorych z nadciśnieniem tętniczym w Polsce – konsekwencje zmiany kryteriów diagnostycznych w zaleceniach Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2011 roku. Nadciśn. Tętn. 2011; 15(3): 155–162.
• 7. Krasnodębski P., Dęmbe K., Mrozikiewicz-Rakowska B., Nehring P., Stasiak T., Chojnowska N., Krzymień J. Patogeneza chorob układu krążenia u pacjentów z cukrzycą typu 2. Kardiol. Prakt. 2015; 1: 3–9.
• 8. Kosabudzki M., Bartkiewicz A. Genetyczne uwarunkowania chorób układu krążenia. Forum Med. Rodz. 2012; 6(1): 1–13.
• 9. Broncel M. Modyfikacja stężenia lipidów: wytyczne 2014. Med. Dypl. 2015; 24(1): 16–20.
• 10. Kozłowska-Wojciechowska M. Profilaktyka, doktorze! Czyn. Ryz. 2013; 2: 11–18.
• 11. Kraczla M. Wypalenie zawodowe jako efekt długotrwałego stresu. Zesz. Nauk. Wyż. Szk. Humanitas. Zarządzanie 2013; 2: 69–81.
• 12. Salska A., Chiżyński K., Salski W., Wiszniewska M., Walusiak-Skorupa J. Choroby układu krążenia związane z pracą zawodową – istotny problem zdrowotny osób pracujących. Chor. Serca Naczyń 2015; 12(2): 75–87.
• 13. Kowalewski W., Hebel K. Podwyższone ciśnienie tętnicze jako czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego. Ann. Acad. Med. Stetin. 2013; 59(1): 18–24.
• 14. Sawicka K., Wieczorek A., Łuczyk R., Wawrzyniuk A., Prasał M. Ocena wybranych aspektów jakości życia w grupie pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. J. Educ. Health Sport 2016; 6(11): 161–178.
• 15. Stachowska M., Szalbierz H., Szewczak M., Biskupska M. Jakość życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze. Hygeia Public Health 2014; 49(4): 813–819.
• 16. Paczkowska A., Nowakowska E., Bryl W., Hoffmann K. Ocena jakości życia dzieci i młodzieży chorujących na nadciśnienie tętnicze – metody pomiaru, zastosowanie, problemy i bariery. Nadciśn. Tętn. 2011; 15(1): 21–28.
• 17. Knyszewski K., Czapiewska M., Kaźmierczak K., Lebiedzińska A. Wpływ stylu życia współczesnego człowieka na rozwój chorób układu krążenia. Bromat. Chem. Toksykol. 2016; 49(2): 107–113.
• 18. Knap K., Sarnecka A., Lenart-Migdalska A., Waśniowska A., Podolec N., Kopeć G., Podolec P. Znajomość czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz zachowań prozdrowotnych wśród młodzieży gimnazjalnej. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego (M-CAPRI). Przegl. Lek. 2017; 74(8): 379–386.
• 19. Litwin M., Niemirska A. Nadciśnienie pierwotne i zaburzenia metaboliczne u dzieci i młodzieży. Forum Zab. Metab. 2011; 2(2): 124–131.
• 20. Przybylska D., Kurowska M., Przybylski P. Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej. Hygeia Public Health 2012; 47(1): 28–35.
• 21. Zięba M., Obuchowicz A. Wiedza młodzieży szkół ponadgimnazjalnych powiatu nowotarskiego na temat chorób układu krążenia i ich profilaktyki. Probl. Pielęg. 2013; 21(1): 88–97.
• 22. Wąsowski M., Walicka M., Marcinkowska-Suchowierska E. Otyłość – definicje, etiologia, patogeneza. Post. Nauk Med. 2013; 26(4): 301–306.
• 23. Instytut Żywności i Żywienia. Zasady prawidłowego żywienia [online], http://www.izz.waw.pl/pl/zasady-prawidowego-ywienia [Dostęp: 31.01.2018].
• 24. Żarski T., Gorący A. Aktywność fizyczna w zapobieganiu chorobom układu krążenia. Aktywność fizyczna i zdrowie 2017; 12: 1–9.

• Document Type: article