PL
Celem obecnego artykułu jest przedstawienie jeszcze jednej rodziny owadów, stosunkowo mało znanej, ale pospolitej w środowisku; wywołuje ona alergie wśród ludzi o bardzo specyficznych zainteresowaniach czy hobby. Chodzi o muchówki z rodziny ochotkowatych (Chironomidae). Zasadniczo nie powinny one mieć kontaktu z człowiekiem, ale na skutek eutrofizacji wód i występujących w nich deficytów tlenowych stały się bardzo liczne; dominację ułatwia im wysoka zawartość hemoglobiny w larwach. Ze względu na liczną obecność we wszystkich typach wód słodkich (podstawowy element pokarmu bezkręgowców i kręgowców) Chironomidae, zaczęły być pozyskiwane w terenie (rzadziej hodowane) i, po uprzednim wysuszeniu i zmieleniu, wykorzystywane przez akwarystów do karmienia ryb. Wkrótce okazało się, że sproszkowana hemoglobina larw, ale o średnicy cząstek poniżej 10 µm, może być przyczyną uczuleń zarówno samych hodowców jak i pracowników zatrudnionych przy wytwarzaniu z nich pokarmu (alergie akwarystów). Wysokie zagęszczenie larw w zeutrofizowanych wodach kończy się masowym wylotem imagines, których samce tworzą rójki - chmury owadów unoszące się nad zbiornikami i terenami do nich przyległymi. Szczególnie nagłośniona jest ich uciążliwość na Florydzie, w Japonii i Wenecji. I głównie na tych terenach pojawiła się obawa, czy dorosłe, niekłujące owady, mogą być źródłem biologicznie czynnych składników wywołujących alergie. Niektórzy badacze twierdzą, że nie może to być hemoglobina, ponieważ w czasie przepoczwarzenia osobnika zachodzi jej enzymatyczna degradacja; inni z kolei sądzą, że proces rozkładu hemoglobiny nie u wszystkich gatunków jest doskonały, a wyrzucana z młodych dorosłych organizmów wydalina (meconium) zawiera związek i/lub produkty jego rozkładu i one mogą być przyczyną uczuleń. Uczulać mogą także elementy nabłonka gubione przez osobniki unoszące się w powietrzu takie jak łuski, szczeciny itp.
EN
There is a group of non-biting midges (Chironomidae, Diptera), which due to the eutrophication of inland waters in urban and suburban areas have become very numerous. Some species of Chironomidae belong to oxygen deficit tolerant organisms, owing to a high content of haemoglobin in their larvae (bloodworms). Due to their high abundance in all types of fresh water bodies (they are the basic food component of invertebrates and vertebrates), freeze-dried and ground larvae of chironomid midges have become a source of fish food used by aquarists. It soon turned out that the ground haemoglobin, whose granules are smaller than 10 µm in diameter, may cause allergy in both aquarists and in people engaged in production of fish-food (occupational allergy). A high density of chironomid larvae in eutrophicated waters terminates in mass midge emergence; the males form then swarms over reservoirs and adjoining terrains. Particularly well-known is their nuisance in Florida, Japan, and Venice. Mainly in these areas, worries over the adults of these non-biting insects being possible sources of biologically active factors causing allergy have appeared (environmental allergy). Certain allergists claim that such source cannot be haemoglobin, because the enzymatic degradation of this protein during the metamorphosis takes place, but this causes mostly insect body fragments flying in air, such as squams, and setae, etc. In turn, others believe that the degradation is not perfect in all species and their meconium (the first excreta of the emerged adult, “fishy smelling”) is the chironomid allergen made available for inhalation.