Stres i obraz siebie wśród osób chorujących na stwardnienie rozsiane oraz wybrane pozytywne aspekty zmagania się z chorobą

• Authors: Jolanta Neustein , Malwina Pawik , Joanna Rymaszewska

Title variants

EN

Stress and self-image in multiple sclerosis patients and selected positive aspects of struggling with the disease

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stwardnienie rozsiane jest zapalno-demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego. To choroba przewlekła, nieprzewidywalna, wielopostaciowa, o różnorodnym obrazie objawów i przebiegu, zmieniająca życie pacjenta, jego rodziny i bliskich. Diagnoza stwardnienia rozsianego oraz następstwa choroby wiążą się z tak silnym stresem, że powodują gwałtowne i niezgodne z dotychczasowym rozwojem zmiany w obrazie siebie. Skutkować to może zaniżeniem samooceny i spadkiem poczucia własnej wartości, co z kolei wpływa zarówno na cierpienie chorego, jak i na jego codzienne funkcjonowanie czy odgrywanie ról społecznych. Źródłem stresu jest nie tylko ustalone rozpoznanie, ale przede wszystkim jego następstwa, które z czasem coraz bardziej uwidaczniają się we wszystkich sferach życia. Należy również mieć na względzie dwukierunkową zależność między stresem a zaostrzeniem choroby, czyli wystąpieniem rzutu: stresory sprzyjają rzutom, rzuty zaś wywołują stres. W szeroko pojętej pracy terapeutycznej z osobami chorymi na stwardnienie rozsiane kluczowe znaczenie wydają się mieć sposób postrzegania rzeczywistości oraz interpretacja czynników stresogennych. Odnajdywanie przez chorego pomyślnych zdarzeń, sprzyjających okoliczności i pozytywnych aspektów codziennego życia z chorobą staje się swoistym buforem i łagodzi negatywne skutki trwałego stresu. Coraz popularniejsza obecnie psychologia pozytywna każe nie tylko skupić się na deficytach w postrzeganiu siebie i rzeczywistości występujących u osób chorych na stwardnienie rozsiane, lecz także eksplorować ich zasoby. Badania nad takimi zmiennymi, jak gotowość do uzyskania wzrostu osobistego czy poziom optymizmu, wdzięczności, poczucia sensu, orientacji pozytywnej, duchowości i satysfakcji, pozwalają konstruować oddziaływania terapeutyczne ukierunkowane na dostrzeganie pozytywnych aspektów życia, co może pomóc w przewartościowywaniu przykrych doświadczeń związanych z chorobą.

EN

Multiple sclerosis is an inflammatory demyelinating disease of the central nervous system. It is a chronic disease, with an unpredictable course, involving a heterogeneous clinical picture, and is commonly considered life-changing for both the patient and their family. The diagnosis of multiple sclerosis and the reality of living with the condition come as powerful stress to the affected individual, often rapidly altering their previous self-image and self-esteem. The lowered self-esteem contributes to the patient’s suffering, impedes their daily functioning, and affects their ability to perform their social roles. It is not only the diagnosis as such that weighs the patient down, but the increasing toll the disease takes on all areas of life with time. There is a reciprocal correlation between stress and multiple sclerosis flare-ups, with stress being a well-recognised trigger of multiple sclerosis relapses, and relapses, in turn, being extremely stressful to the patient. Any psychological therapy for multiple sclerosis patients must account for the central role of their way of perceiving reality and interpreting stress factors. The patient’s ability to look for and acknowledge good things, positive aspects and favourable circumstances in life may become their shield against the condition’s impact, relieving the negative effects of chronic stress. In the case of multiple sclerosis patients, the increasingly popular positive psychology calls for focus to be placed on exploring the existing assets and resources of one’s situation rather than the deficits in self-image and one’s reality. Studies examining such variables as the willingness for personal growth, or the patient’s levels of optimism, gratitude, sense of meaning, positive orientation, spirituality and satisfaction facilitate the construction of therapies aimed at identifying the positive aspects of life, helping to shift the person’s perspective on the unpleasant experiences associated with their condition.

Keywords

EN

obraz siebie; pomoc psychologiczna; psychologia pozytywna; stres; stwardnienie rozsiane

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2018
• Volume: 18
• Issue: 1
• Pages: 34–39

Contributors

author

Jolanta Neustein

• Vratislavia Medica, Szpital im. św. Jana Pawła II we Wrocławiu, Wrocław, Polska

author

Malwina Pawik

• Katedra Rehabilitacji w Chorobach Wewnętrznych, Wydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław, Polska

author

Joanna Rymaszewska

• Katedra Psychiatrii, Wydział Lekarski Kształcenia Podyplomowego, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław, Polska

References

• Ackerman KD, Heyman R, Rabin BS et al.: Stressful life events precede exacerbations of multiple sclerosis. Psychosom Med 2002; 64: 916–920.
• Ackroyd K, Fortune DG, Price S et al.: Adversarial growth in patients with multiple sclerosis and their partners: relationships with illness perceptions, disability and distress. J Clin Psychol Med Settings 2011; 18: 372–379.
• Ascherio A: Environmental factors in multiple sclerosis. Expert Rev Neurother 2013; 13 (Suppl): 3–9. Barak Y, Achiron A: Happiness and personal growth are attainable in interferon-beta-1a treated multiple sclerosis patients. J Happiness Stud 2011; 12: 887–895.
• Basińska MA, Zalewska-Rydzkowska D, Wolańska P et al.: Dyspozycyjny optymizm a akceptacja choroby w grupie osób z chorobą Gravesa-Basedowa. Endokrynol Pol 2008; 59: 23–28.
• Berer K, Krishnamoorthy G: Microbial view of central nervous system autoimmunity. FEBS Lett 2014; 588: 4207–4213.
• Brola W, Fudala M, Flaga S et al.: O potrzebie stworzenia polskiego rejestru chorych na stwardnienie rozsiane. Neurol Neurochir Pol 2013; 47: 484–492.
• Buljevac D, Hop WC, Reedeker W et al.: Self reported stressful life events and exacerbations in multiple sclerosis: prospective study. BMJ 2003; 327: 646.
• Büssing A, Wirth AG, Reiser F et al.: Experience of gratitude, awe and beauty in life among patients with multiple sclerosis and psychiatric disorders. Health Qual Life Outcomes 2014; 12: 63.
• Byra S: Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą. Struktura i uwarunkowania. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012.
• DiLorenzo TA, Becker-Feigeles J, Halper J et al.: A qualitative investigation of adaptation in older individuals with multiple sclerosis. Disabil Rehabil 2008; 30: 1088–1097.
• Disanto G, Morahan JM, Ramagopalan SV: Multiple sclerosis: risk factors and their interactions. CNS Neurol Disord Drug Targets 2012; 11: 545–555.
• Florkowski A, Chmielewski H, Gałecki P: Zaburzenia psychiczne w stwardnieniu rozsianym. Aktualn Neurol 2009; 9: 264–266.
• Fredrickson B: Positivity. Crown Publishers, New York 2009.
• Goretti B, Portaccio E, Zipoli V et al.: Impact of cognitive impairment on coping strategies in multiple sclerosis. Clin Neurol Neurosurg 2010; 112: 127–130.
• Grech LB, Kiropoulos LA, Kirby KM et al.: The effect of executive function on stress, depression, anxiety, and quality of life in multiple sclerosis. J Clin Exp Neuropsychol 2015; 37: 549–562.
• Hart SL, Vella L, Mohr DC: Relationships among depressive symptoms, benefit-finding, optimism, and positive affect in multiple sclerosis patients after psychotherapy for depression. Health Psychol 2008; 27: 230–238.
• Hessen C, Mohr DC, Huitinga I et al.: Stress regulation in multiple sclerosis: current issues and concepts. Mult Scler 2007; 13: 143–148.
• Heszen I, Sęk H: Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Jopson NM, Moss-Morris R: The role of illness severity and illness representations in adjusting to multiple sclerosis. J Psychosom Res 2003; 54: 503–511; discussion 513–514.
• Kalb R: The emotional and psychological impact of multiple sclerosis relapses. J Neurol Sci 2007; 256 Suppl 1: S29–S33.
• Koch-Henriksen N, Sørensen PS: The changing demographic pattern of multiple sclerosis epidemiology. Lancet Neurol 2010; 9: 520–532.
• Korwin-Piotrowska K, Korwin-Piotrowska T: Obraz siebie wśród pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. In: Potemkowski A (ed.): Psychologiczne aspekty stwardnienia rozsianego. Termedia, Poznań 2010: 83–89.
• Korwin-Piotrowska K, Korwin-Piotrowska T, Samochowiec J: Self perception among patients with multiple sclerosis. Archives of Psychiatry and Psychotherapy 2010; 3: 63–68.
• Kossakowska M, Zemła-Sieradzka L: Wybrane pozytywne aspekty zmagania się z przewlekłą chorobą u osób chorych na stwardnienie rozsiane. Postępy Psychiatrii i Neurologii 2011; 20: 259–267.
• Krajewski S, Garczyński W, Zawadka M et al.: Aktywność zawodowa chorych na stwardnienie rozsiane. Hygeia Public Health 2014; 49: 134–141.
• Kwolek A, Wieliczko E: Doświadczenia własne w rehabilitacji pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Farmakoter Psychiatr Neurol 2005; 3: 289–292.
• Lazarus RS, Folkman S: Stress, Appraisal, and Coping. Springer, New York 1984. Lynch SG, Kroencke DC, Denney DR: The relationship between disability and depression in multiple sclerosis: the role of uncertainty, coping, and hope. Mult Scler 2001; 7: 411–416.
• Łaguna M, Lachowicz-Tabaczek K, Dzwonkowska I: Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna 2007; 2: 164–176.
• Łaguna M, Oleś P, Filipiuk D: Orientacja pozytywna i jej pomiar: polska adaptacja Skali Orientacji Pozytywnej. Stud Psychol 2011; 49: 47–54.
• Pahlavanzadeh S, Abbasi S, Alimohammadi N: The effect of group cognitive behavioral therapy on stress, anxiety, and depression of women with multiple sclerosis. Iran J Nurs Midwifery Res 2017; 22: 271–275.
• Pakenham KI: Benefit finding in multiple sclerosis and associations with positive and negative outcomes. Health Psychol 2005; 24: 123–132.
• Potagas C, Mitsonis C, Watier L et al.: Influence of anxiety and reported stressful life events on relapses in multiple sclerosis: a prospective study. Mult Scler 2008; 14: 1262–1268.
• Potemkowski A: Psychologiczne implikacje przekazania rozpoznania i wiedzy o stwardnieniu rozsianym. In: Potemkowski A (ed.): Psychologiczne aspekty stwardnienia rozsianego. Termedia, Poznań 2010: 43–52.
• Ramagopalan SV, Sadovnick AD: Epidemiology of multiple sclerosis. Neurol Clin 2011; 29: 207–217.
• Rosenberg M: Society and the Adolescent Self-Image. Princeton University Press, Princeton 1965.
• Rzeszutko E: Osobowościowe funkcjonowanie pacjentów z diagnozą stwardnienia rozsianego w fazie nasilenia i remisji objawów. Curr Probl Prychiatry 2013; 14: 206–209.
• Rzeszutko E, Rolińska A: Radzenie sobie ze stresem u chorych na stwardnienie rozsiane. Curr Probl Psychiatry 2011; 12: 293–300.
• Simpson R, Mair FS, Mercer SW: Mindfulness-based stress reduction for people with multiple sclerosis – a feasibility randomised controlled trial. BMC Neurol 2017; 17: 94.
• Szcześniak M, Król J, Koziarska D et al.: Psychologiczne korelaty wdzięczności u osób chorych na stwardnienie rozsiane. Psychiatria i Psychoterapia 2015; 11: 21–35.
• Talebloo M, Zakeripour G: Effectiveness of positive thinking skills on life expectancy and self-concept in patients with multiple sclerosis. World Family Medicine/Middle East Journal of Family Medicine 2017; 15: 17–22.
• Tedeschi RG, Calhoun LG: Podejście kliniczne do wzrostu po doświadczeniach traumatycznych. W: Linley PA, Joseph S (eds.): Psychologia pozytywna w praktyce. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007: 230–248.
• Terelak JF: Człowiek i stres. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz – Warszawa 2008. Wolińska A: Stres psychologiczny a stwardnienie rozsiane. Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2012; 7: 184–189.

• Document Type: article