Diagnostyka ultrasonografi czna jatrogennej odmy jamy opłucnej u dzieci

• Authors: Wojciech Kosiak

Title variants

EN

Sonography of iatrogenic pneumothorax in pediatric patients

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Pneumothorax is defi ned as the presence of air in the pleural cavity. The incidence of
iatrogenic pneumothorax in the pediatric population is 0.3–0.48 in 1000 patients. A conventional
chest X-ray, in some cases supplemented with chest computed tomography, is
a typical imaging examination used to confi rm the diagnosis of pneumothorax. Within
the last years, the relevance of transthoracic lung ultrasound in the diagnostic process
of this disease entity has greatly increased. This is confi rmed by the opinion of a group
of experts in ultrasound lung imaging in patients in a life-threatening condition, who
strongly recommend a transthoracic ultrasound examination for the diagnosis of pneumothorax
in such patients. These data constituted the basis for initiating the prospective
studies on the application of this method in pneumothorax diagnosis in patients
of pediatric hematology and oncology wards. Aim: The aim of the study was to present
the possibility of using the transthoracic lung ultrasound in the diagnostic process
of pneumothorax in pediatric patients, with particular attention paid to its iatrogenic
form. The article discusses sonographic criteria for pneumothorax diagnosis in pediatric
patients, including the sensitivity and specifi city of the method, in relation to conventional
chest X-ray. Material and methods: The prospective studies included a group
of patients treated in the Clinic of Pediatrics, Pediatric Hematology, Oncology and
Endocrinology of the Academic Clinical Centre (Medical University of Gdańsk, Poland)
in whom a central venous catheter was placed in the subclavian veins. The studies lasted
for one year – from 1 July 2011 to 30 June 2012. The examined group comprised 63
patients – 25 girls (39.7%) and 38 boys (60.3%) aged from 1 to 17. The analysis included
the results of 115 ultrasound examinations conducted in this group. Results: In the
examined group with suspected or diagnosed neoplasm, iatrogenic pneumothorax was
identifi ed in 4 out of 63 patients (6.3%). In all cases, it was a consequence of procedures
connected with the introduction of a central catheter. In the examined material, the
sensitivity, specifi city and predictive values (positive and negative) of the transthoracic
lung ultrasound equaled 100%. Conclusions: The transthoracic ultrasound examination
is a highly effective method in diagnosing iatrogenic pneumothorax in pediatric patients.
However, to confi rm this conclusion, multicenter studies, among considerably larger
populations, are necessary.

PL

Odma jamy opłucnej definiowana jest jako obecność powietrza w jamie opłucnej.
W populacji pediatrycznej jatrogenna odma jamy opłucnej rozpoznawana jest z częstością
0,3–0,48 na 1000 pacjentów. Konwencjonalne badanie radiologiczne klatki piersiowej,
w szczególnych przypadkach uzupełnione o tomografię komputerową klatki piersiowej,
to klasyczne badanie obrazowe, za którego pomocą potwierdza się rozpoznanie
odmy jamy opłucnej. W ostatnich latach wzrosło znaczenie przezklatkowego badania
ultrasonograficznego płuc w diagnostyce odmy jamy opłucnej. Potwierdza to stanowisko
grupy ekspertów z zakresu diagnostyki ultrasonograficznej płuc w stanach zagrożenia
życia, którzy mocno rekomendują przezklatkowe badanie ultrasonograficzne płuc do
rozpoznawania odmy jamy opłucnej w wymienionych wyżej grupach chorych. Dane te
stanowiły podstawę podjęcia prospektywnych badań nad możliwością wykorzystania tej
metody w diagnostyce odmy jamy opłucnej w grupie pacjentów oddziałów hematologii
i onkologii dziecięcej. Cel pracy: Celem pracy było przedstawienie możliwości wykorzystania
przezklatkowego badania ultrasonograficznego płuc w diagnostyce odmy jamy
opłucnej u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem jatrogennej odmy jamy opłucnej.
Omówiono ultrasonograficzne kryteria diagnostyczne odmy jamy opłucnej u pacjentów
pediatrycznych, z uwzględnieniem czułości i swoistości metody w porównaniu z klasycznym
badaniem radiologicznym klatki piersiowej. Materiał i metody: Prospektywnymi
badaniami objęto grupę pacjentów leczonych w Klinice Pediatrii, Hematologii, Onkologii
i Endokrynologii Dziecięcej UCK, u których wykonano zabieg założenia centralnego
dostępu żylnego do naczyń podobojczykowych. Badania były prowadzone przez okres
jednego roku – od 1 lipca 2011 do 30 czerwca 2012 roku. Oceniono grupę 63 dzieci –
25 dziewczynek (39,7%) i 38 chłopców (60,3%), w wieku od 1 roku do 17 lat. Analizie
poddano wyniki 115 badań ultrasonograficznych wykonanych w tej grupie pacjentów.
Wyniki: W analizowanej grupie pacjentów z rozpoznaniem lub podejrzeniem choroby
nowotworowej jatrogenną odmę jamy opłucnej rozpoznano u 4 spośród 63 pacjentów
(6,3%). We wszystkich przypadkach była ona konsekwencją procedur związanych z zakładaniem
cewnika centralnego. W przebadanym materiale czułość, specyficzność oraz wartości
predykcyjne (dodatnia i ujemna) dla przezklatkowego badania ultrasonograficznego
płuc wyniosły 100%. Wnioski: Przezklatkowe badanie ultrasonograficzne płuc jest bardzo
skuteczną metodą w diagnostyce jatrogennej odmy jamy opłucnej u dzieci. W celu
potwierdzenia tej koncepcji konieczne są jednak wieloośrodkowe badania na znacznie
większej grupie przypadków.

Keywords

EN

dzieci; iatrogenic pneumothorax; jatrogenna odma opłucnowa; odma opłucnowa; pediatric population; pneumothorax; przezklatkowe badanie ultrasonograficzne płuc; sonography; transthoracic lung ultrasound; ultrasonografia

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Journal: Journal of Ultrasonography
• Year: 2013
• Volume: 13
• Issue: 55
• Pages: 379–393

Contributors

author

Wojciech Kosiak

• Pracownia Diagnostyki Ultrasonograficznej i Biopsyjnej przy Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk, Polska,

References

• 1. Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ): National Healthcare Quality Report, Rockville MD 2003.
• 2. Miller MR, Zhan C: Pediatric patient safety in hospitals: a national picture in 2000. Pediatrics 2004; 113: 1741–1746.
• 3. Sedman A, Harris JM 2nd, Schulz K, Schwalenstocker E, Remus D, Scanlon M et al.: Relevance of the Agency for Healthcare Research and Quality Patient Safety Indicators for children’s hospitals. Pediatrics 2005; 115: 135–145.
• 4. Volpicelli G, Elbarbary M, Blaivas M, Lichtenstein DA, Mathis G, Kirkpatrick AW et al.; International Liaison Committee on Lung Ultrasound (ILC-LUS) for International Consensus Conference on Lung Ultrasound (ICC-LUS): International evidence-based recommendations for pointof- care lung ultrasound. Intensive Care Med 2012; 38: 577–591.
• 5. Ding W, Shen Y, Yang J, He X, Zhang M: Diagnosis of pneumothorax by radiography and ultrasonography: a meta-analysis. Chest 2011; 140: 859–866.
• 6. Kosiak W: Badanie usg płuc i opłucnej. In: Jakubowski W. (ed.): Standardy badań ultrasonografi cznych. Roztoczańska Szkoła Ultrasonografi i, Warszawa–Zamość 2011: 79–83.
• 7. Lichtenstein DA, Menu Y: A bedside ultrasound sign ruling out pneumothorax in the critically ill. Lung sliding. Chest 1995; 108: 1345–1348.
• 8. Lichtenstein DA, Mezière G: Relevance of lung ultrasound in the diagnosis of acute respiratory failure: the BLUE protocol. Chest 2008; 134: 117–125.
• 9. Volpicelli G: Sonographic diagnosis of pneumothorax. Intensive Care Med 2011; 37: 224–232.
• 10. Lichtenstein DA, Mezière G, Biderman P, Gepner A: The “lung point”: an ultrasound sign specifi c to pneumothorax. Intensive Care Med 2000; 26: 1434–1440.
• 11. Volpicelli G, Audino B: The double lung point: an unusual sonographic sign of juvenile spontaneous pneumothorax. Am J Emerg Med 2011; 29: 355.
• 12. Cunningham J, Kirkpatrick AW, Nicolaou S, Liu D, Hamilton DR, Lawless B et al.: Enhanced recognition of “lung sliding” with power color Doppler imaging in the diagnosis of pneumothorax. J Trauma 2002; 52: 769–771.
• 13. Lichtenstein D: Whole Body Ultrasonography in the Critically III. Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2010: 317.
• 14. Lichtenstein D, Mezière G, Biderman P, Gepner A, Barré O: The comettail artifact. An ultrasound sign of alveolar-interstitial syndrome. Am J Respir Crit Care Med 1997; 156: 1640–1646.
• 15. Lichtenstein D, Mezière G: A lung ultrasound sign allowing bedside distinction between pulmonary edema and COPD: the comet-tail artifact. Intensive Care Med 1998; 24: 1331–1334.
• 16. Soldati G, Copetti R, Sher S: Sonographic interstitial syndrome: the sound of lung water. J Ultrasound Med 2009; 28: 163–174.
• 17. Lichtenstein DA: Ultrasound in the management of thoracic disease. Crit Care Med 2007; 35 (5 Suppl): S250–S261.
• 18. Lichtenstein D: Whole Body Ultrasonography in the Critically III. Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2010: 117–127.
• 19. Lichtenstein DA: Ultrasound examination of the lungs in the intensive care unit. Pediatr Crit Care Med 2009; 10: 693–698.
• 20. Soldati G, Sher S: Bedside lung ultrasound in critical care practice. Minerva Anestesiol 2009; 75: 509–517.
• 21. Henry M, Arnold T, Harvey J; Pleural Diseases Group, Standards of Care Committee, British Thoracic Society: BTS guidelines for the management of spontaneous pneumothorax. Thorax 2003; 58 Suppl 2: ii39–ii52.
• 22. Laennec RTH: Traite de l’auscultation médiate et des maladies des poumons et du coeur. Vol. 2, Paris 1819.
• 23. Sahn SA, Heffner JE: Spontaneous pneumothorax. N Engl J Med 2000; 342: 868–874.
• 24. Alter SJ: Spontaneous pneumothorax in infants: a 10-year review. Pediatr Emerg Care 1997; 13: 401–403.
• 25. Chen KY, Jerng JS, Liao WY, Ding LW, Kuo LC, Wang JY et al.: Pneumothorax in the ICU: patient outcomes and prognostic factors. Chest 2002; 122: 678–683.
• 26. De Lassence A, Timsit JF, Taffl et M, Azoulay E, Jamali S, Vincent F et al.: Pneumothorax in the intensive care unit: incidence, risk factors, and outcome. Anesthesiology 2006; 104: 5–13.
• 27. Ogata ES, Gregory GA, Kitterman JA, Phibbs RH, Tooley WH: Pneumothorax in the respiratory distress syndrome: incidence and effect on vital signs, blood gases, and pH. Pediatrics 1976; 58: 177–183.
• 28. Wernecke K, Galanski M, Peters PE, Hansen J: Pneumothorax: evaluation by ultrasound-preliminary results. J Thorac Imaging 1987; 2: 76–78.
• 29. Rantanen NW: Diseases of the thorax. Vet Clin North Am Equine Pract 1986; 2: 49–66.
• 30. Targhetta R, Bourgeois JM, Balmes P: [Echography of pneumothorax]. Rev Mal Respir 1990; 7: 575–579.
• 31. Targhetta R, Bourgeois JM, Chavagneux R, Balmes P: Diagnosis of pneumothorax by ultrasound immediately after ultrasonically guided aspiration biopsy. Chest 1992; 101: 855–856.
• 32. Maury E, Guglielminotti J, Alzieu M, Guidet B, Offenstadt G: Ultrasonic examination: an alternative to chest radiography after central venous catheter insertion? Am J Respir Crit Care Med 2001; 164: 403–405.
• 33. Kreuter M, Eberhardt R, Wenz H, Schmitteckert H, Heussel CP, Herth F: [Diagnostic value of transthoracic ultrasound compared to chest radiography in the detection of a post-interventional pneumothorax]. Ultraschall Med 2011; 32 Suppl 2: E20–E23.
• 34. Kirkpatrick AW, Ng AK, Dulchavsky SA, Lyburn I, Harris A, Torregianni W et al.: Sonographic diagnosis of a pneumothorax inapparent on plain radiography: confi rmation by computed tomography. J Trauma 2001; 50: 750–752.
• 35. Reissig A, Kroegel C: Accuracy of transthoracic sonography in excluding post-interventional pneumothorax and hydropneumothorax. Comparison to chest radiography. Eur J Radiol 2005; 53: 463–470.
• 36. Sartori S, Tombesi P, Trevisani L, Nielsen I, Tassinari D, Abbasciano V: Accuracy of transthoracic sonography in detection of pneumothorax after sonographically guided lung biopsy: prospective comparison with chest radiography. Am J Roentgenol 2007; 188: 37–41.

• Document Type: article