Skuteczność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w zespole nadpobudliwości psychoruchowej w świetle randomizowanych badań klinicznych

• Authors: Magdalena Grygo , Tomasz Wolańczyk

Title variants

EN

The efficacy of polyunsaturated fatty acids in attention deficit hyperactivity disorder in the light of randomised clinical studies

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Currently available on the market are many preparations belonging to dietary supplements containing polyunsaturated fatty acids (PUFAs). The article presents several of the hitherto carried out controlled trials evaluating the efficacy of PUFAs – series omega-3 and omega-6 (mainly docosahexaenoic acid – DHA and eicosapentaenoic acid – EPA) in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) or with other diagnoses and with ADHD symptoms. Different doses and different proportions of PUFAs were used in the studies. Similarly, the criteria of qualifying the children to the examined groups and the sizes of those groups differed. Furthermore, the time of using the supplementation differed. All those factors inhibit comparison of the studies and drawing conclusions. However, we could venture some generalization. Most studies indicated a significant improvement of ADHD symptoms in groups obtaining PUFAs in form of a mixture of DHA and EPA, as compared to the placebo. No clinically significant adverse effects of the supplementation were found. Despite the diversity and low amount of clinical studies which do not allow to draw a final conclusion about the PUFAs as an effective agent to treat ADHD patients, they may be useful as a supportive treatment in children, especially those with concomitant other neurodevelopmental disorders, such as specific disorders of scholastic skills development, general developmental disorders, and also those whose parents are willing to incur additional costs of treatment. Establishing exact indications for the use of PUFAs supplementation in ADHD children, as a method by choice, requires further studies.

PL

Na rynku dostępnych jest obecnie wiele preparatów należących do grupy suplementów diety, zawierających w swoim składzie wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT). W artykule omówiono kilka z dotychczas przeprowadzonych kontrolowanych badan klinicznych oceniających skuteczność WKT serii omega-3 i omega-6 (głównie kwas dokozaheksaenowy - DHA i kwas eikozapentaenowy - EPA) u dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) bądź z innymi diagnozami i objawami ADHD. W badaniach stosowano różne dawki i różne proporcje WKT Przyjęto różne kryteria kwalifikacji dzieci do badanych grup, różne były także ich liczebność oraz czas stosowania suplementacji. Wszystkie te czynniki utrudniają porównanie badan i wnioskowanie. Można się jednak pokusić o uogólnienie. W większości badan wykazano istotną poprawę w zakresie objawów ADHD w grupach otrzymujących WKT pod postacią mieszaniny DHA i EPA w porównaniu z grupą otrzymującą placebo. Nie stwierdzano istotnych klinicznie działań niepożądanych stosowanej suplementacji. Mimo różnorodności i małej liczby dotychczasowych badań klinicznych, co uniemożliwia wysnucie ostatecznego wniosku na temat WKT jako skutecznego środka w leczeniu pacjentów z ADHD, kwasy te mogą być przydatne jako leczenie wspomagające u dzieci, szczególnie u tych, u których współwystępują inne zaburzenia neurorozwojowe, takie jak specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych, całościowe zaburzenia rozwojowe, i których rodzice gotowi są ponieść dodatkowe koszty terapii. Dalszych badań wymaga ustalenie dokładnych wskazań do stosowania suplementacji WKT u dzieci z ADHD jako metody z wyboru.

Keywords

EN

attention deficit hyperactivity disorder (ADHD); badania kontrolowane; children and adolescents; controlled trials; dzieci i młodzież; neurodevelopmental disorders; polyunsaturated fatty acids (PUFAs); wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT); zaburzenia neurorozwojowe; zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2009
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 111-115

Contributors

author

Magdalena Grygo

• Oddział Psychiatrii Wieku Rozwojowego, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny w Warszawie

author

Tomasz Wolańczyk

• Oddział Psychiatrii Wieku Rozwojowego, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny w Warszawie. Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

References

• 1. Hallahan B., Garland M.R.: Essential fatty acids and their role in the treatment of impulsivity disorders. Prostaglandins Leukotr. Essent. Fatty Acids. 2004; 71: 211--216.
• 2. Busch B.: Polyunsaturated fatty acid supplementation for ADHD? Fishy, Fascinating, and far from clear. J. Dev. Behav. Pediatr. 2007; 28:139-144.
• 3. Richardson A.J.: Fatty acids in dyslexia, dyspraxia, ADHD and the autistic spectrum. Nutrition Practitioner 2001; 3: 18-24.
• 4. Appleton K.M., Hayward R.C., Gunnell D. i wsp.: Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acids on depressed mood: systematic review of published trials. Am. J. Clin. Nutr. 2006; 84:1308-1316.
• 5. Levant B., Radel J.D., Carlson S.E.: Decreased brain docosahexaenoic acid during development alters dopamine-related behaviours in adult rats that are differentially affected by dietary remediation. Behav. Brain Res. 2004; 152: 49-57.
• 6. Voigt R.G., Llorente A.M., Jensen C.L. iwsp.: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial of docosahexaenoic acid supplementation in children with attention-deficit/hyper-activity disorder. J. Pediatr. 2001; 139: 189-196.
• 7. Muskiet FA., Fokkema R.M., Schaafsma A. i wsp.: Is docosahexaenoic acid (DHA) essential? Lessons from DHA status regulation, our ancient diet, epidemiology and randomized controlled trials. J. Nutr. 2004; 134: 183-186.
• 8. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10. Wydawnictwo Vesalius, IPIN, Kraków, Warszawa 1997.
• 9. Pisula A., Wolańczyk T: Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. W: Wolańczyk T, Komender J. (red.): Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
• 10. Brookes K.J., Chen W, Xu X., Taylor E., Asherson P.: Association of fatty acids desaturase genes with attention-deficit/hyperactivity disorder. Biol. Psychiatry. 2006; 60: 1053-1061.
• 11. Stevens L.J., Zentall S.S., Abate M.L. i wsp.: Essential fatty acid metabolism in boys with attention-deficit hyperactivity disorder. Am. J. Clin. Nutr. 1995; 62: 761-768.
• 12. Chen J., Hsu S., Hsu C. i wsp.: Dietary patterns and blood fatty acid composition in children with attention-deficit hyperactivity disorder in Taiwan. J. Nutr. Biochem. 2004; 15: 467-472.
• 13. Young G.S., Maharaj N.J., Conquer J.A.: Blood phospholipid fatty acid analysis of adults with and without attention deficit/hyperactivity disorder. Lipids 2004; 39:117-123.
• 14. Stevens L., Zhang W, Peck L. i wsp.: EFA supplementation in children with inattention, hyperactivity, and other disruptive behaviours. Lipids 2003; 38: 1007-1021.
• 15. Burgess J.R., Stevens L., Zhang W, Peck L.: Long-chain polyunsaturated fatty acids in children with attention-deficit hyperactivity disorder. Am. J. Clin. Nutr. 2000; 71 (supl. 1): 327-330.
• 16. Vancassel S., Durand G., Brthelemy C. i wsp.: Plasma fatty acids levels in autistic children. Prostaglandins Leukotr. Essent. Fatty Acids 2001; 65:1-7.
• 17. Richardson A.J., Ross M.A.: Fatty acid metabolism in neurodevelopmental disorder: a new perspective on associations between attention-deficit hyperactivity disorder, dyslexia, dyspraxia and the autistic spectrum. Prostaglandins Leukotr. Essent. Fatty Acids 2000; 63:1-9.
• 18. Richardson A.J., Montgomery P.: The Oxford-Durham Study: A randomized, controlled trial of dietary supplementation with fatty acids in children wit developmental coordination disorder. Pediatrics 2005; 115: 1360-1366.
• 19. Richardson A.J., Puri B.K.: A randomized double-blind, placebo-controlled study of the effects of supplementation with highly unsaturated fatty acids on ADHD-related symptoms in children with specific learning difficulties. Prog. Neuropsychopharm. Biol. Psychiatr. 2002; 26: 233-239.
• 20. Sinn N., Bryan J.: The effect of supplementation with polyunsaturated fatty acids and micronutrients on ADHD-related problems with attention and behaviour. J. Dev. Behav. Pediatr. 2007; 28: 82-91.
• 21. Johnson M., Ostlund S., Fransson G. i wsp.: Omega-3/ Omega-6 fatty acids for attention deficit hyperactivity disorder: a randomized placebo-controlled trial in children and adolescents. J. Atten. Disord. 2009; 12: 394-401.
• 22. Hirayama S., Hamazaki T, Terasawa K.: Effect of docosahexaenoic acid-containing food administration on symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder - a placebo controlled double-blind study. Eur. J. Clin. Nutr. 2004; 58: 467-473.

• Document Type: article