Żywienie a płodność. Dieta kobiet w okresie prokreacyjnym

• Authors: Dorota Świątkowska

Title variants

EN

Nutrition and fertility. Diet of women in the reproductive period

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prawidłowe żywienie oraz tryb życia w okresie poprzedzającym ciążę oraz w trakcie jej trwania są niezmiernie ważne dla rozwijającego się płodu, wpływają na prawidłowy przebieg ciąży i stan zdrowia kobiety ciężarnej. Aktualnie wiek kobiet wchodzących w okres prokreacji waha się między 15. a 49. rokiem życia. Tak duża rozpiętość wiekowa wiąże się z odmiennymi problemami charakteryzującymi dany wiek mającymi wpływ na prokreację. Kobiety, które pragną zajść w ciążę, mniej więcej 6 miesięcy przed planowanym poczęciem powinny zmienić tryb życia i zacząć przestrzegać prawidłowej diety. Racjonalna dieta powinna obejmować pięć posiłków dziennie i być zbilansowana pod względem wartości odżywczej. Kaloryczność diety należy ustalić indywidualnie, uwzględniając rodzaj i częstotliwość aktywności fizycznej. Szczególnie ważne jest urozmaicenie diety. Trzeba wziąć pod uwagę alergie i nietolerancje pokarmowe oraz konieczność stosowania produktów z niskim indeksem glikemicznym. Warto wybierać odpowiedni rodzaj tłuszczu. Bezwzględnie należy wyeliminować tłuszcze trans, obecne w przemysłowo produkowanych ciastach, słodyczach, chipsach, żywności typu fast food, zupach w proszku, twardych margarynach. Tłuszcze te można zastąpić produktami bogatymi w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Należy zadbać o produkty białkowe pochodzenia zarówno zwierzęcego, jak i roślinnego – dieta powinna obejmować: chude mięso drobiowe, cielęce, w ograniczonych ilościach chude mięso wieprzowe i wołowe, ryby (głównie morskie), jaja oraz produkty strączkowe (fasola, groch, soczewica, ciecierzyca, soja). Produkty bogate w węglowodany złożone powinny stanowić ponad połowę zapotrzebowania energetycznego. Warto wybierać pełnoziarniste pieczywo, kasze, makarony, płatki zbożowe. Zawartość białka, tłuszczu, węglowodanów, witamin i składników mineralnych oraz błonnika powinna być zgodna z normami żywienia człowieka i uwzględniać niedobory witaminowo-mineralne, wiek oraz aktywność fizyczną. Wskazane jest ustalenie, w porozumieniu z lekarzem, rodzaju i dawki suplementów w przypadku źle zbilansowanej diety lub niedoborów witaminowo-mineralnych. W okresie co najmniej 3 miesięcy przed zajściem w ciążę każda kobieta powinna przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego dziennie. Rekomenduje się również suplementację witaminą D3 w miesiącach od września do kwietnia lub przez cały rok, jeśli istnieje taka konieczność. Dawkę należy dobierać indywidualnie, po uprzednim wykonaniu badania laboratoryjnego oznaczającego poziom witaminy D3 we krwi. Dobrze zbilansowana dieta zapewnia prawidłową ilość i jakość białka, tłuszczu, węglowodanów oraz błonnika pokarmowego, jak również produktów dostarczających witamin i minerałów. Obfitująca między innymi w produkty, które są źródłem witamin z grupy B, folianów, antyoksydantów, żelaza, pozbawiona nadmiaru kofeiny i alkoholu wydaje się mieć istotne znaczenie w profilaktyce niepłodności. Ze względów praktycznych ważne jest, aby zarówno lekarze, jak i inne osoby zajmujące się przedciążowym poradnictwem kobiet mieli dobrą orientację dotyczącą zdrowego stylu odżywiania się oraz prawidłowego zapotrzebowania na energię, składniki odżywcze, witaminy i minerały w diecie, jak również niezbędnej suplementacji przed zajściem w ciążę.

EN

Proper nutrition and lifestyle prior to and during pregnancy are extremely important for the developing foetus and influence the course of pregnancy and health of the pregnant woman. Currently, the age of women in the reproductive period varies between 15 and 49 years of age. Because the reproductive period spans such a wideage range, there are different problems typical for a given age, which affect procreation. It is of key importance that women planning to become pregnant change their lifestyles and follow a proper diet about six months before the conception. A rational diet should include five meals a day and be balanced in terms of nutritional value. The number of calories in the diet should be adjusted individually for each woman with regard to the type and frequency of physical activity. Special attention should be paid to variety in the diet. While selecting products for the diet, the following should be taken into consideration: allergy and intolerance, the necessity of using low-GI food. It is also important for a woman planning pregnancy to pay attention to the type of fat used. It is necessary to eliminate trans fats often contained in industrially-produced pastries, sweets, chips, fast foods, powdered soups, hard margarines. These fats should be replaced with products rich in mono- and polyunsaturated fatty acids. While choosing protein products women should include various sources of protein, both animal and plant. Thus, the diet should contain low-fat poultry, veal, as well as limited amounts of low-fat pork and beef, fish – mainly sea fish, eggs and leguminous plants (bean, pea, lentil, chick-pea, soya). Products rich in complex carbohydrates should make up more than 50% of the energetic intake. It is advisable to choose whole-grain bread, buckwheat, millet, pasta, cereals. The intake of protein, fat, carbohydrates, vitamins and minerals and fibre should comply with nutrition standards and be adjusted to vitamin and mineral deficiencies, age, physical activity. In case of a poorly balanced diet or vitamin and mineral deficiencies it is recommended to take advice from the doctor about the type of supplement and its dosage. Not less than three months before conception, each woman should take 0.4 mg of folic acid daily. In the period from September to April supplementation with vitamin D3 is also advisable. The dosage should be individually adjusted after testing D3 vitamin level in blood. A well-balanced diet provides the appropriate amount and quality of protein, fat, carbohydrates and fibre, and includes products being sources of vitamins and minerals. A diet rich in products containing B vitamins, folic acid and its derivatives, antioxidants, iron and deprived of excessive caffeine and alcohol seems to be of great importance in the prevention of infertility. For practical reasons, it is important that both doctors and other persons involved in the counselling related to period prior to pregnancy are aware of healthy eating habits and women’s needs for energy, nutrients, vitamins and minerals before conception.

Keywords

EN

balanced diet; complications of pregnancy; czynniki ryzyka nieprawidłowościrozwoju ciąży; planowanie ciąży; powikłań ciąży; prawidłowe żywienie; pregnancy planning; procreation; prokreacja; proper nutrition; racjonalna dieta; risk factors for the development of abnormalities of pregnancy

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2013
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 102–106

Contributors

author

Dorota Świątkowska

• Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka. Dyrektor i Kierownik Kliniki: dr n. med. Tomasz Maciejewski

References

• 1. Rekomendacje Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu. Ginekologia po Dyplomie 2008; 10: 191–196.
• 2. Hasik J.M., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• 3. Henriksen T.: Nutrition and pregnancy outcome. Nutr. Rev. 2006; 64: S19–S23.
• 4. Jensen D.M., Damm P., Sørensen B. i wsp.: Pregnancy outcome and prepregnancy body mass index in 2459 glucose-tolerant Danish women. Am. J. Obstet. Gynecol. 2003; 189: 239–244.
• 5. Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B.: Normy żywienia człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
• 6. Szostak-Węgierek D.: Sposób żywienia a płodność. Medycyna Wieku Rozwojowego 2011; 4: 431–436.
• 7. Marcinowska-Suchowierska E.: Leczenie deficytów witaminy D u osób dorosłych w grupach ryzyka – „terapia szyta na miarę”. Standardy Med. Pediatria 2012; 9: 716–721.
• 8. Czech-Kowalska J., Wietrak E., Popiel M.: Znaczenie witaminy D w okresie ciąży i laktacji. Ginekol. Pol. Med. Projekt 2011; 19: 48–61.
• 9. Kanadys W.M., Leszczyńska-Gorzelak B., Oleszczuk J.: Obesity among women. Pregnancy after bariatric surgery: a qualitative review. Ginekol. Pol. 2010; 81: 215–223.
• 10. Brzeziński Z. (red.): Zapobieganie wrodzonym wadom cewy nerwowej. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 1998.
• 11. Nowak-Oczkowska A., Czerwionka-Szaflarska M.: Suplementacja kwasu foliowego w profilaktyce wad cewy nerwowej. Lekarz 2012; 1: 44–48.
• 12. Raport: Zdrowie kobiet w wieku prokreacyjnym 15–49 lat. Polska 2006. Wydany ze środków własnych UNFPA, UNDP oraz Ministerstwa Zdrowia. Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Warszawa 2007.
• 13. Cedergren M.I.: Maternal morbid obesity and the risk of adverse pregnancy outcome. Obstet. Gynecol. 2004; 103: 219–224.
• 14. Polotsky A.J., Hailpern S.M., Skurnick J.H. i wsp.: Association of adolescent obesity and lifetime nulliparity – the Study of Women’s Health Across the Nation (SWAN). Fertil. Steril. 2010; 93: 2004–2011.
• 15. Medard M.L.: Otyłość a ciąża, poród i stan zdrowia w późniejszym okresie życia kobiety. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010; 1: 37–45.
• 16. Yu C., Teoh T.G., Robinson S.: Obesity in pregnancy. BJOG 2006; 113: 1117–1125.
• 17. Gunderson E.P.: Childbearing and obesity in women: weight before, during and after pregnancy. Obstet. Gynecol. Clin. North Am. 2009; 36: 317–332.
• 18. Zdziennicki A.: Nadwaga i otyłość jako czynnik zagrożenia w perinatologii. Ginekol. Pol. 2001; 72: 1194–1197.
• 19. Pupek-Musialik D.: Otyłość jako problem medyczny i społeczny. Nowe trendy w terapii. Terapia. Medycyna Rodzinna 2002; 10: 14–17.
• 20. Vasan R.S.: Cardiac function and obesity. Heart 2003; 89: 1127–1129.
• 21. Szostak-Węgierek D., Szamotulska K., Szponar L.: Wpływ stanu odżywienia matki na masę ciała noworodka. Ginekol. Pol. 2004; 75: 692–698.
• 22. Topczewska-Cabanek A., Nitsch-Osuch A., Wardyn K.A.: Celiakia a płodność kobiet. Fam. Med. Primary Care Rev. 2007; 9: 703–705.

• Document Type: article