Poczucie koherencji kobiet – ofiar przemocy domowej

• Authors: Małgorzata Sitarczyk

Title variants

EN

Sense of coherence in women – victims of domestic violence

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article discusses the issue of personality changes observed in women who are victims of long-term domestic violence. The research study demonstrates that women who are victims of long-term domestic violence are characterised by a low sense of coherence, which manifests itself as a low sense of meaningfulness, manageability and comprehensibility with respect to their personal situation. The empirical research was based on a paradigm, according to which the sense of coherence is the basic personality dimension having a significant impact on how one copes in new, difficult and uncertain situations. The research program involved a total of 56 women from Lublin Voivodeship. The domestic violence group comprised women who had been victims of domestic violence and who had sought individual consultations at the Crisis Intervention Centre. The control group consisted of women who had never experienced domestic violence in their life and who came from the same environments as the victims of abuse. Presented in the development of diagnostic tests, including the data contained in the case study, showed woman-victim of domestic violence as a person with fragile self-esteem and sense of coherence. Picture of women experiencing domestic violence outlined in accordance with the provisions of the concept of Antonovsky indicates no comprehensibility for their conduct, low sense of manageability and meaningfulness in terms of themes. Victims also have a tendency to perceive available personal, social or material resources as insufficient to meet the requirements which result from specific life situations.

PL

W artykule przedstawiono problematykę zmian osobowościowych obserwowanych u kobiet będących ofiarami długotrwałej przemocy domowej. W prezentowanych badaniach dowiedziono, że kobiety długotrwale doświadczające przemocy domowej charakteryzują się niskim poczuciem koherencji, co wyraża się w obniżonym poczuciu sensowności, zaradności i zrozumiałości w odniesieniu do własnej sytuacji życiowej. Badania empiryczne oparto na paradygmacie, zgodnie z którym poczucie koherencji jest podstawowym wymiarem osobowości mającym istotny wpływ na radzenie sobie w sytuacjach nowych, trudnych i niepewnych. Program badań obejmował 56 kobiet z województwa lubelskiego. Grupę eksperymentalną stanowiły kobiety, które były ofiarami przemocy domowej i korzystały z indywidualnego poradnictwa w Centrum Interwencji Kryzysowej. W skład grupy kontrolnej weszły kobiety, które w swoim życiu nie spotkały się z przemocą, a które pochodziły z tych samych środowisk co ofiary przemocy. Przedstawione w opracowaniu badania diagnostyczne, łącznie z danymi zawartymi w studium przypadku, ukazały kobiety – ofiary przemocy domowej jako osoby o niestabilnej samoocenie i niskim poczuciu koherencji. Obraz kobiet doświadczających przemocy domowej nakreślony zgodnie z założeniami koncepcji Antonovsky’ego wskazuje na brak zrozumiałości celów swojego postępowania u badanych oraz ich niskie poczucie sterowalności i sensowności w zakresie motywów działania. Ofiary przemocy mają także tendencję do postrzegania dostępnych zasobów osobistych, społecznych czy materialnych jako niewystarczających do tego, by sprostać wymogom, jakie stawiają konkretne sytuacje życiowe.

Keywords

EN

ofiara przemocy; osobowość; personality; poczucie koherencji; przemoc; reakcje na przemoc; response to domestic violence; sense of coherence; victim of violence; violence

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2013
• Volume: 13
• Issue: 4
• Pages: 250–263

Contributors

author

Małgorzata Sitarczyk

• Zakład Psychologii, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji, Lublin. Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Zbigniew B. Gaś,

References

• 1. Ackerman R.J., Pickering S.E.: Zanim będzie za późno: przemoc i kontrola w rodzinie. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
• 2. Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A.: Przemoc w rodzinie: interwencja kryzysowa i psychoterapia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
• 3. Herzberger S.D.: Przemoc domowa: perspektywa psychologii społecznej. PARPA, Warszawa 2002.
• 4. Pospiszyl I.: Przemoc w rodzinie. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.
• 5. Różyńska J.: Przemoc wobec kobiet w rodzinie. Niezbędnik pracownika socjalnego. Centrum Praw Kobiet, Warszawa 2007.
• 6. Browne K., Herbert M.: Zapobieganie przemocy w rodzinie. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
• 7. Sasal H.D.: Niebieskie karty. Przewodnik do procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 2006.
• 8. Herman J.L.: Przemoc: uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000.
• 9. Jóźwik M.: Przemoc wobec kobiet w rodzinie. Niezbędnik psychologa. Centrum Praw Kobiet, Warszawa 2007.
• 10. Lakowska M. (red.): Wyprawa PoMoc. Poradnik dla osób doznających przemocy w rodzinie. Stowarzyszenie na rzeczPrzeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”, Warszawa 2008.
• 11. Jarosz E.: Dom, który krzywdzi. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2001.
• 12. Zwoliński M.: Systemowe zasoby rodziny a poczucie koherencji u dorosłego dziecka. Przegląd Psychologiczny 2000; 43: 139–156.
• 13. Dudek B., Koniarek J.: Poczucie koherencji a postrzeganie relacji między warunkami pracy, stresem i samooceną stanu zdrowia. Alkoholizm i Narkomania 1996; 22: 65–74.
• 14. Mazur J.: Przemoc w rodzinie: teoria i rzeczywistość. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2002.
• 15. Sekunda A., Szymona K., Karakuła H. i wsp.: Porównanie poczucia koherencji chorych z rozpoznaniem schizofrenii i zaburzeń nerwicowych. Badania nad Schizofrenią 2004; 5: 380–391.
• 16. Antonovsky A., Sagy S., Adler I., Visel R.: Attitudes toward retirement in an Israeli cohort. Int. J. Aging Hum. Dev. 1990; 31: 57–77.
• 17. Antonovsky A.: Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 1995.
• 18. Sęk H.: Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji. W: Sęk H., Pasikowski T. (red.): Zdrowie, stres, zasoby: o znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001: 46–53.
• 19. Koniarek J., Dudek B., Makowska Z.: Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Adaptacja The Sense of Coherence Questionnaire (SOC) A. Antonovsky’ego. Przegląd Psychologiczny 1993; 4: 491–502.
• 20. Włodawiec B.: Poczucie koherencji a zdrowie i choroba w koncepcji A. Antonovsky’ego. Adres: www.psychologia.net.pl/artykul. php?level=65.
• 21. Langius A., Björvell H., Antonovsky A.: The sense of coherence concept and its relation to personality traits in Swedish samples. Scand. J. Caring Sci. 1992; 6: 165–171.
• 22. Heszen I., Sęk H.: Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• 23. Kucińska M., Mellibruda J., Włodawiec B.: Doświadczenia przemocy w rodzinie występujące u pacjentek współuzależnionych a poczucie koherencji. Alkoholizm i Narkomania 1997; 28: 453–463.
• 24. Mroziak B., Czabała J.S., Wójtowicz S.: Poczucie koherencji a zaburzenia psychiczne. Psychiatria Polska 1997; 31: 257–268.
• 25. Słowik P., Wysocka-Pleczyk M.: Poczucie koherencji a style i sposoby radzenia sobie. Sztuka Leczenia 1998; 1: 43–48.

• Document Type: article