Radzenie sobie przez dzieci i młodzież z doświadczeniem choroby nowotworowej oraz skutkami jej leczenia

• Authors: Karolina Erwina Stenka , Paweł Kajetan Izdebski

Title variants

EN

Coping with cancer and the effects of treatment in children and adolescents

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wstęp: Badacze coraz częściej skupiają się na analizie procesu radzenia sobie z chorobą nowotworową u dzieci. Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę śmierci osób w wieku 1–19 lat. W Polsce publikacje dotyczące tej grupy wiekowej należą do rzadkości. Ogromne trudności, z jakimi muszą się zmagać młodzi pacjenci, powodują wzrost zainteresowania badaczy zagadnieniem radzenia sobie dzieci z chorobą. Materiał i metoda: Artykuł jest przeglądem badań nad radzeniem sobie z chorobą nowotworową. Literatura pochodzi z baz danych Medline oraz PsycARTICLES. Ponadto wykorzystano dostępne źródła polskie. Omówienie: W psychoonkologii dziecięcej można zauważyć brak skutecznych metod oceny procesu radzenia sobie z chorobą. Ze względu na stosowanie różnych metod badawczych trudniej jest porównywać wyniki. Dodatkowe problemy wynikają z dużych rozbieżności wiekowych wśród uczestników prezentowanych badań. Dzieci i młodzież zazwyczaj wykazują dobre przystosowanie do zaistniałej sytuacji. Na skutek zachodzących zmian rozwojowych zwiększa się efektywność wykorzystywanych metod radzenia sobie. Stosowanie strategii aktywnych warunkuje dobrą adaptację do choroby. Wnioski: Dzieci zmagające się z chorobą nowotworową konsekwentnie wykazują niezwykle dobre przystosowanie. Z uwagi na ich sytuację spodziewano się niższego poziomu adaptacji oraz wyższego poziomu niepokoju i depresji, jednak nie potwierdzono tych hipotez.

EN

Introduction: Increasing attention has been recently awarded to the process of coping with cancer among children. Cancer is the second cause of deaths among children aged 1 to 19. Still, publications concerning this issue among teenagers and children in Poland are relatively scarce. However, the enormous difficulties that young patients are faced with have led to an increased interest in the mechanisms of coping with the disease. Material and method: This article is a review of the body of research concerned with coping with cancer. The literature reviewed was accessed through Medline and PsycARTICLES databases. Additionally, some available Polish sources were used. Discussion: Paediatric psycho-oncology has no effective methods of the assessment of coping, with the diversity of the applied research methods rendering the comparison of their results difficult. Additional problems result from the huge discrepancy in patients’ age presented in different studies. Children and teenagers usually show a good level of adaptation to the situation. As a result of developmental changes, the efficacy of coping methods improves. The application of active strategies is a prerequisite for good adaptation to illness. Conclusion: Children who deal with cancer show surprisingly good adaptation. Their situation considered, a worse level of adaptation, with a higher level of anxiety and depression were originally expected, yet the hypothesis has been proved to be false.

Keywords

EN

adaptacja; dzieci; młodzież; nowotwór; radzenie sobie

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2017
• Volume: 17
• Issue: 4
• Pages: 334–341

Contributors

author

Karolina Erwina Stenka

• Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska

author

Paweł Kajetan Izdebski

• Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska

References

• Aldridge AA, Roesch SC: Coping and adjustment in children with cancer: a meta-analytic study. J Behav Med 2007; 30: 115–129.
• Baran J: Zastosowanie koncepcji stresu traumatycznego w badaniach dzieci z chorobami nowotworowymi i ich rodziców. Psychoonkologia 2009; 1–2: 28–32.
• Borucka A, Ostaszewski K: Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Med Wieku Rozwoj 2008; 12: 587–597.
• Compas BE, Desjardins L, Vannatta K et al.: Children and adolescents coping with cancer: self- and parent reports of coping and anxiety/ depression. Health Psychol 2014; 33: 853–861.
• Deręgowska J: Edukacja dzieci i młodzieży z chorobą nowotworową jako czynnik wsparcia. Studia Edukacyjne 2012; (21): 279–298.
• Eapen V, Mabrouk A, Bin-Othman S: Attitudes, perceptions, and family coping in pediatric cancer and childhood diabetes. Ann N Y Acad Sci 2008; 1138: 47–49.
• Gołębiowska A, Samardakiewicz M, Majkowicz M: Analiza wyznaczników powrotu do normalnego życia dzieci i młodzieży po leczeniu choroby nowotworowej. Psychoonkologia 2012; 2: 43–48.
• Grzankowska IA, Ślesińska-Sowińska Z: Zasoby osobiste a wybrane aspekty psychologicznego funkcjonowania młodzieży leczonej onkologicznie. Psychoonkologia 2016; 20: 169–182.
• Hardy MS, Routh DK, Armstrong FD et al.: Interpersonal distance and coping in children with HIV and cancer. Child Health Care 1995; 24: 119–131.
• Hesselbarth B, Graubner U: Psychoonkologia w pediatrii. In: Dorfmüller M, Dietzfelbinger H (eds.): Psychoonkologia. Diagnostyka – metody terapeutyczne. Elsevier, Wrocław 2011: 269–279.
• Kuty-Pachecka M, Stefańska K: Zaburzenia psychiczne u dzieci z rozpoznaną chorobą nowotworową. Psychiatr Psychol Klin 2014; 14: 156–163.
• Landolt MA, Vollrath M, Ribi K: Predictors of coping strategy selection in paediatric patients. Acta Paediatr 2002; 91: 954–960.
• Lee M, Mu PF, Tsay SF et al.: Body image of children and adolescents with cancer: a metasynthesis on qualitative research findings. Nurs Health Sci 2012; 14: 381–390.
• Łosiak W: Proces zmagania się ze stresem choroby przez pacjentów. In: Kubacka-Jasiecka D, Łosiak W (eds.): Zmagając się z choroba nowotworową. Psychologia współczesna wobec pacjentów onkologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999: 183–196.
• Maurice-Stam H, Oort FJ, Last BF et al.: School-aged children after the end of successful treatment of non-central nervous system cancer: longitudinal assessment of health-related quality of life, anxiety and coping. Eur J Cancer Care (Engl) 2009; 18: 401–410.
• Mavrides N, Pao M: Updates in paediatric psycho-oncology. Int Rev Psychiatry 2014; 26: 63–73.
• Ogińska-Bulik N: Osobowy wzrost u nastolatków zmagających się z chorobą nowotworową. Psychoonkologia 2012; 1: 1–8.
• Ogińska-Bulik N: Potraumatyczny rozwój w chorobie nowotworowej – rola prężności. Polskie Forum Psychologiczne 2010; 15: 125–139.
• Ogińska-Bulik N: Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem u dzieci. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica 2001; 5: 83–93.
• Patenaude AF, Kupst MJ: Psychosocial functioning in pediatric cancer. J Pediatr Psychol 2005; 30: 9–27.
• Phipps S, Srivastava DK: Repressive adaptation in children with cancer. Health Psychol 1997; 16: 521–528.
• Phipps S, Steele RG, Hall K et al.: Repressive adaptation in children with cancer: a replication and extension. Health Psychol 2001; 20: 445–451.
• Pisula E, Sikora R: Wiek i płeć a radzenie sobie ze stresem przez młodzież w wieku 12–17 lat. Przegląd Psychologiczny 2008; 51: 405–421.
• Polizzi C, Fontana V, Perricone G et al.: Coping strategies and locus of control in childhood leukemia: a multi-center research. Pediatr Rep 2015; 7: 5703.
• Rodgers C, Norville R, Taylor O et al.: Children’s coping strategies for chemotherapy-induced nausea and vomiting. Oncol Nurs Forum 2012; 39: 202–209.
• Słowik P: Rola psychologicznej interwencji w kryzysie wywołanym przez chorobę i hospitalizację. In: Kubacka-Jasiecka D, Mudyń K (eds.): Kryzys. Interwencja i pomoc psychologiczna. Nowe ujęcia i możliwości. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005: 194–214.
• Talik E: Strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży w okresie dorastania. Psychologia Rozwojowa 2009; 14: 73–86.
• Wenninger K, Helmes A, Bengel J et al.: Coping in long-term survivors of childhood cancer: relations to psychological distress. Psychooncology 2013; 22: 854–861.
• Williams NA, Allen MT, Phipps S: Adaptive style and physiological reactivity during a laboratory stress paradigm in children with cancer and healthy controls. J Behav Med 2011; 34: 372–380.
• Witkowski J, Szymborski J: Onkologia i demografia – dziś i jutro. In: Potrykowska A, Strzelecki Z, Szymborski J et al. (eds.): Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski. Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2014: 18–29.

• Document Type: article