Wczesne rozpoznawanie choroby Alzheimera

• Authors: Anna Barczak

Title variants

EN

Abnormal psychomotor development of children. Part II: Electroencephalography

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Wczesne i trafne rozpoznanie choroby Alzheimera, będącej najczęstszą przyczyną otępienia, ma ogromne znaczenie z uwagi na możliwość zastosowania farmakoterapii u pacjentów z otępieniem w przebiegu tego schorzenia. Niestety, obecnie proces diagnostyczny ma niekiedy charakter długotrwały, głównie ze względu na brak dostępu do specjalistów, ograniczone możliwości badań dodatkowych oraz – przede wszystkim – niedostatek wiedzy o tym schorzeniu. Zdarza się, również z powodu nietypowej manifestacji klinicznej, że ustalenie rozpoznania opóźnia się w czasie, uniemożliwiając zastosowanie interwencji farmakologicznych i pozafarmakologicznych. Uzyskanie diagnozy w okresie przedklinicznym choroby pozwala na wdrożenie metod opóźniających pojawienie się otępienia, głównie poprzez zwiększenie aktywności poznawczej i fizycznej, dbałości o stan somatyczny i psychiczny oraz zmianę sposobu odżywiania na zdrowszy. Są to jedyne modyfikowalne czynniki ryzyka rozwoju otępienia spowodowanego chorobą Alzheimera, obok uwarunkowań genetycznych, wieku, formalnej liczby lat nauki oraz przebytych schorzeń mózgu. Niniejszy artykuł prezentuje obraz kliniczny choroby Alzheimera w jej najczęstszej postaci, przebiegającej głównie z zaburzeniami pamięci epizodycznej, niemniej zawarto w nim również informacje na temat rzadkich, atypowych wariantów tego schorzenia: zaniku korowego tylnego, logopenicznej pierwotnej afazji postępującej oraz wariantów czołowego i apraktycznego. W opracowaniu przedstawiono najnowsze kryteria diagnostyczne wytyczające sposób postępowania przy rozpoznawaniu otępienia, jak również wskazówki ułatwiające diagnozę. Szczególną uwagę poświęcono roli wywiadu uzyskanego od opiekuna, czynnikom dekompensacyjnym oraz praktycznemu wykorzystaniu popularnych narzędzi oceny przesiewowej. Omówiono najczęstsze przyczyny trudności diagnostycznych z uwzględnieniem wpływu naturalnego procesu starzenia się, obciążeń somatycznych i zaburzeń nastroju na stan poznawczy.

EN

Early and accurate diagnosis of Alzheimer’s disease, which is the most common cause of dementia, is of great importance, as it allows pharmacological treatment of patients with dementia due to this disease. Unfortunately, it is often a long-term process, mainly because of the lack of access to specialists, limited possibilities of additional tests and, above all, the lack of knowledge about the nature of this disease. Sometimes, due to an atypical clinical manifestation, the diagnosis is delayed, preventing timely introduction of pharmacological and non-pharmacological therapy. Obtaining a diagnosis in the preclinical stage of the disease enables the implementation of methods delaying the onset of dementia, mainly by increasing cognitive and physical activity, caring for the physical and mental health and adjusting the diet. These are the only modifiable risk factors for the development of dementia caused by Alzheimer’s disease, as opposed to genetic conditions, age, the number of years of formal education, and a history of brain disorders. The article presents the clinical picture of Alzheimer’s disease in its most common form, mainly presenting with episodic memory disorders, while also providing information about rare, atypical variants of this disease, such as posterior cortical atrophy, logopenic primary progressive aphasia, and the frontal and variant with corticobasal syndrome (dominant apraxic symptoms). The latest diagnostic criteria and the detailed diagnostic workup for dementia are described, and tips facilitating correct diagnosis are given. Particular attention has been paid to the role of information provided by the patient’s caregiver, decompensation factors and the practical use of popular cognitive screening methods. The paper also discusses the most common causes of diagnostic difficulties, including the influence of the natural aging process, somatic burden, and mood disorders on the cognitive state.

Keywords

EN

choroba Alzheimera; otępienie; pamięć epizodyczna; starzenie się; zaburzenia nastroju

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 157–166

Contributors

author

Anna Barczak

• Klinika Neurologii i Rehabilitacji Dziecięcej Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Studia Doktoranckie, Białystok, PolskZakład Badawczo-Leczniczy Chorób Zwyrodnieniowych CUN, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego, Polska Akademia Nauk, Warszawa, Polska

References

• 1. Murray ME, Graff-Radford NR, Ross OA et al.: Neuropathologically defined subtypes of Alzheimer’s disease with distinct clinical characteristics: a retrospective study. Lancet Neurol 2011; 10: 785–796.
• 2. Braak H, Del Tredici K: Where, when, and in what form does sporadic Alzheimer’s disease begin? Curr Opin Neurol 2012; 25: 708–714.
• 3. Ducharme S, Dickerson BC: The neuropsychiatric examination of the young-onset dementias. Psychiatr Clin North Am 2015; 38: 249–264.
• 4. Vieira RT, Caixeta L, Machado S et al.: Epidemiology of earlyonset dementia: a review of the literature. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2013; 9: 88–95.
• 5. Dubois B, Feldman HH, Jacova C et al.: Advancing research diagnostic criteria for Alzheimer’s disease: the IWG-2 criteria. Lancet Neurol 2014; 13: 614–629.
• 6. Gabryelewicz T, Mandecka M: Wyzwania terapii otępienia w chorobie Alzheimera. Aktualn Neurol 2013; 13: 103–108.
• 7. Barczak A: Jak rozpoznać pierwsze objawy otępienia? Med Dypl 2017; 26 (2): 60–67.
• 8. Alzheimer’s Association: 2015 Alzheimer’s disease facts and figures. Alzheimers Dement 2015; 11: 332–384.
• 9. Albert MS, DeKosky ST, Dickson D et al.: The diagnosis of mild cognitive impairment due to Alzheimer’s disease: recommendations from the National Institute on Aging-Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease. Alzheimers Dement 2011; 7: 270–279.
• 10. Mitchell AJ, Shiri-Feshki M: Rate of progression of mild cognitive impairment to dementia – meta-analysis of 41 robust inception cohort studies. Acta Psychiatr Scand 2009; 119: 252–265.
• 11. Garcia-Ptacek S, Eriksdotter M, Jelic V et al.: Subjective cognitive impairment: towards early identification of Alzheimer disease. Neurologia 2016; 31: 562–571.
• 12. Reisberg B, Ferris SH, de Leon MJ et al.: The Global Deterioration Scale for assessment of primary degenerative dementia. Am J Psychiatry 1982; 139: 1136–1139.
• 13. Barczak A, Gorzkowska A, Klimkowicz-Mrowiec A: Ocena zaburzeń funkcjonowania poznawczego. In: Diagnostyka i leczenie otępień. Rekomendacje zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego. Medisfera, Otwock 2012: 11–29.
• 14. Barczak A, Mandecka M: Badania przesiewowe w diagnostyce łagodnych zaburzeń poznawczych i otępienia. Med Dypl Zeszyt Edukacyjny: Otępienie 2012; 2: 9–11.
• 15. Borson S, Scanlan J, Brush M et al.: The Mini-Cog: a cognitive ‘vital signs’ measure for dementia screening in multi-lingual elderly. Int J Geriatr Psychiatry 2000; 15: 1021–1027.
• 16. Royall DR, Cordes JA, Polk M: CLOX: an executive clock drawing task. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1998; 64: 588–594.
• 17. Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR: “Mini-Mental State”. A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res 1975; 12: 189–198.
• 18. Hsieh S, Schubert S, Hoon C et al.: Validation of the Addenbrooke’s Cognitive Examination III in frontotemporal dementia and Alzheimer’s disease. Dement Geriatr Cogn Disord 2013; 36: 242–250.
• 19. Barczak A: Jak rozpoznać otępienie? Wskazówki neuropsychologa. Med Dypl Zeszyt Edukacyjny 2013; 2: 4–7.
• 20. Pfeffer RI, Kurosaki TT, Harrah CH Jr et al.: Measurement of functional activities in older adults in the community. J Gerontol 1982; 37: 323–329.
• 21. Galvin JE, Roe CM, Powlishta KK et al.: The AD8: a brief informant interview to detect dementia. Neurology 2005; 65: 559–564.
• 22. Zwyrtek E, Rymaszewska J: Zaburzenia depresyjne a zaburzenia lękowe u osób w podeszłym wieku, różnicowanie, diagnostyka i leczenie. Geriatria 2015; 9: 39–49.
• 23. Kiejna A, Frydecka D, Biecek P et al.: Epidemiologia zaburzeń otępiennych w Polsce – przegląd badań. Post Nauk Med 2011; 8: 676–681.
• 24. Dobrzyńska E, Rymaszewska J, Kiejna A: Depresje u osób w wieku podeszłym. Psychogeriatria Polska 2007; 4: 51–60.
• 25. Muszalik M, Biercewicz M: Problemy opiekuńcze u osób w starszym wieku. In: Kędziora-Kornatowska K, Muszalik M, Skolmowska E (eds.): Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej. PZWL, Warszawa 2017: 131–139.
• 26. Barczak A: Wykształcenie, aktywność umysłowa i socjalna jako czynniki protekcyjne otępienia. Aktualn Neurol 2014; 14: 161–166.
• 27. Barczak A: Skuteczność kliniczna doustnego preparatu Souvenaid® jako wsparcia niefarmakologicznego osób z chorobą Alzheimera – przegląd badań. Aktualn Neurol 2017; 17: 115–120.

• Document Type: article