Macroprolactinoma – ocena skuteczności leczenia chirurgicznego

• Authors: Karolina Beda-Maluga , Justyna Janocha , Jacek Świętosławski , Katarzyna Winczyk

Title variants

EN

Macroprolactinoma – evaluation of surgical treatment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wstęp: Leczeniem z wyboru prolactinoma jest farmakoterapia z zastosowaniem agonistów receptorów dopaminergicznych. Zabieg chirurgiczny wykonuje się dość rzadko – w przypadku braku skuteczności leczenia farmakologicznego (normalizacji stężenia prolaktyny (ang. prolactin – PRL) i/lub zmniejszenia masy nowotworu) i/lub złej tolerancji leków. Celem naszej pracy była ocena czynności hormonalnej przysadki u chorych operowanych z powodu prolactinoma. Analizie poddano zarówno skuteczność leczenia, jak i wystąpienie po zabiegu niedoczynności przysadki. Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 26 pacjentów po operacji macroprolactinoma hospitalizowanych w Klinice Endokrynologii Katedry Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Za biochemiczne kryterium wyleczenia przyjęto normalizację stężenia PRL w surowicy krwi oznaczonej na czczo w godzinach porannych. Czynność wydzielniczą przysadki oceniono na podstawie stężeń hormonów tropowych i odpowiednich hormonów gruczołów obwodowych. Wyniki: Normalizację stężenia PRL uzyskano u 19 pacjentów – w tym u dwóch po samej operacji, a u 17 dodatkowo w wyniku pooperacyjnej farmakoterapii agonistami dopaminy. Ponadto u 13/19 osób w badaniu obrazowym stwierdzono niecałkowite usunięcie gruczolaka, a u 14 chorych odnotowano niedoczynność przysadki. U siedmiu pacjentów, mimo kontynuacji leczenia agonistami dopaminy po operacji, stężenie PRL nadal przekraczało granice wartości referencyjnych. U czterech z nich stwierdzono niedoczynność przysadki. Wnioski: Leczenie makrogruczolaków prolaktynowych przysadki stanowi nadal poważny problem terapeutyczny, bowiem zabieg chirurgiczny w wielu przypadkach nie pozwala na usunięcie całej masy nowotworu i dość często powoduje niedoczynność przysadki. Jednakże, zastosowanie pooperacyjnej farmakoterapii agonistami dopaminy znacznie zwiększa szansę na normalizację stężenia PRL we krwi i jest niezbędne u większości pacjentów z macroprolactinoma.

EN

Introduction: The first–line treatment of prolactinoma is pharmacotherapy with dopamine agonists. Surgery is performed rarely – if pharmacological treatment is ineffective (lack of normalization of blood prolactin (PRL) level and/or tumor reduction) and/or the patient does not tolerate the medication. The aim of our study was to assess the hormonal function of the pituitary in patients operated for prolactinoma. We analyzed both the efficacy of the treatment and the occurrence of hypopituitarism after surgery. Material and methods: The study group consisted of 26 patients after macroprolactinoma surgery hospitalized in the Department of Endocrinology, Chair of Endocrinology, Medical University of Lodz. The biochemical criterion of cure was the normalization of serum PRL concentration, measured in the morning, in a fasting state. The hormonal function of the pituitary was assessed on the basis of the levels of tropic hormones and adequate peripheral glands hormones. Results: The normalization of PRL concentration was achieved in 19 patients – in two after the surgery and in 17 as a result of post–operative therapy with dopamine agonists. Moreover, in 13/19 patients the imaging study showed the incomplete removal of adenoma, and in 14 patients hypopituitarism occurred. In seven patients, despite continued treatment with dopamine agonists after the surgery, PRL concentration still exceeded the reference values. Four of them had hypopituitarism. Conclusions: Treatment of macroprolactinoma remains a serious therapeutic problem because surgery in many cases does not lead to the removal of the entire tumor mass and quite often causes hypopituitarism. However, the use of postoperative medication with dopamine agonists significantly increases the chance of the normalization of PRL blood concentration and is necessary in majority of patients with macroprolactinoma.

Keywords

EN

gruczolak przysadki; hypopituitarism.; leczenie operacyjne; niedoczynność przysadki; pituitary adenoma; prolactinoma; surgical treatment

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Folia Medica Lodziensia
• Year: 2015
• Volume: 42
• Issue: 1
• Pages: 75–87

Contributors

author

Karolina Beda-Maluga

• Zakład Neuroendokrynologii, Międzywydziałowa Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej i Molekularnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

author

Justyna Janocha

• Zakład Neuroendokrynologii, Międzywydziałowa Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej i Molekularnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

author

Jacek Świętosławski

• Zakład Neuroendokrynologii, Międzywydziałowa Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej i Molekularnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

author

Katarzyna Winczyk

• Zakład Neuroendokrynologii, Międzywydziałowa Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej i Molekularnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

References

• Pawlikowski M. Choroby podwzgórza i przysadki. W: Zaburzenia hormonalne, red. Pawlikowski M, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003; 19–46.
• Pickett CA. Diagnosis and management of pituitary tumors: recent advances. Prim Care. 2003; 30: 765–789.
• Karasek M, Pawlikowski M, Lewiński M. Hiperprolaktynemia: przyczyny, diagnostyka, leczenie. Endokrynol Pol. 2006; 57: 656–663.
• Zgliczyński W. Guzy przysadki. Medycyna po dyplomie. Zeszyt edukacyjny 2009; 11: 10–19.
• Krysiak R, Okopień B, Marek B. Guzy przysadki wydzielające prolaktynę. Przegląd Lekarski. 2009; 66: 198–205.
• Kars M, Dekkers OM, Pereira AM. Update in prolactinomas. Neth J Med. 2010; 68: 104–112.
• Zgliczyński W. Rozpoznawanie i leczenie gruczolaków przysadki. Endokrynol Pol 2003; 54: 600–615.
• Zgliczyński W. Choroby układu podwzgórzowo–przysadkowego: Niedoczynność przysadki. Prolaktynoma [w]: Standardy Endokrynologii, red. Zgliczyński S, Zgliczyński W. Warszawa, 2002; 11–17.
• Piwońska–Solska B, Kieć–Klimczak M, Pach M. Diagnostyka laboratoryjna chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego [w:] Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Wydanie III poprawione i uzupełnione, pod red. Dembińska–Kieć A, Naskalski JW, Urban & Partner, Wrocław 2010; 771–785.
• Kałużny M, Bolanowski M. Hiperprolaktynemia: przyczyny, objawy kliniczne i możliwości terapeutyczne. Postępy Hig Med Dośw. 2005; 59: 20–27.
• Pawlikowski M. Farmakologiczne leczenie guzów przysadki – historia, stan obecny, przyszłość. Endokrynol Pol. 2004; 55: 458–462.
• Kreutzer J, Buslei R, Wallaschofski H. Operative treatment of prolactinomas: indications and results in a current consecutive series of 212 patients. Europ J Endocrinol. 2008; 158: 11–18.
• Liu JK, Couldwell WT. Contemporary management of prolactinomas. Neurosurg Focus 2004; 16: E2.
• Gillam MP, Molitch ME, Lombardi G, Colao A. Advances in the treatment of prolactinomas. Endocr Rev. 2006; 27: 485–534.
• Wong A, Eloy JA, Couldwell WT, Liu JK. Update on prolactinomas. Part 2: Treatment and management strategies. J Clin Neurosci. 2015; 22: 1568–1574.
• Casanueva FF, Molitch ME, Schlechte JA, Abs R, Bonert V, Bronstein MD i wsp. Guidelines of the Pituitary Society for the diagnosis and management of prolactinomas. Clin Endocrinol. 2006; 65: 265–273.
• Melmed S, Casanueva FF, Hoffman AR, Kleinberg DL, Montori VM, Schlechte JA i wsp. Diagnosis and treatment of hyperprolactinemia: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab. 2011; 96: 273–288.
• Turner HE, Adams CB, Wass JA. Trans–sphenoidal surgery for micro–prolactinoma: an acceptable alternative to dopamine agonists? Eur J Endocrinol. 1999; 140: 43–47.
• Babey M, Sahli R, Vajtai I, Andres RH, Seiler RW. Pituitary surgery for small prolactinomas as an alternative to treatment with dopamine agonists. Pituitary. 2011; 14: 222–230.
• Gnjidić Z, Kudelić N, Sajko T, Malenica M, Stipić D, Rotim K. Surgical treatment of prolactinomas – our experience. Coll Antropol. 2014; 38: 571–576.
• Ikeda H, Watanabe K, Tominaga T, Yoshimoto T. Transsphenoidal microsurgical results of female patients with prolactinomas. Clin Neurol Neurosurg. 2013; 115: 1621–1625.
• Losa M, Mortini P, Barzaghi R, Gioia L, Giovanelli M. Surgical treatment of prolactin–secreting pituitary adenomas: early results and long–term outcome. J Clin Endocrinol Metab. 2002; 87: 3180–3186.
• Serri O, Chik CL, Ur E, Ezzat S. Diagnosis and management of hyper–prolactinemia. CMAJ. 2003; 169: 575–581.
• Hamilton DK, Vance ML, Boulos PT, Laws ER. Surgical outcomes in hyporesponsive prolactinomas: analysis of patients with resistance or intolerance to dopamine agonists. Pituitary. 2005; 8: 53–60.
• Qu X, Wang M, Wang G, Han T, Mou C, Han L i wsp. Surgical outcomes and prognostic factors of transsphenoidal surgery for prolactinoma in men: a single–center experience with 87 consecutive cases. Eur J Endocrinol. 2011; 164: 499–504.
• Primeau V, Raftopoulos C, Maiter D. Outcomes of transsphenoidal surgery in prolactinomas: improvement of hormonal control in dopamine agonist–resistant patients. Eur J Endocrinol. 2012; 166: 779–786.
• Ertürk E, Unal OK, Cander S, Öz Gül O, Özdemir Oruc M, Esen I i wsp. Success rate of surgery in patients with macroprolactinoma. Endocrine Abstracts. 2011; 26: P282.
• Smith TR, Hulou MM, Huang KT, Gokoglu A, Cote DJ, Woodmansee WW i wsp. Current indications for the surgical treatment of prolactinomas. J Clin Neurosci. 2015; 22: 1785–1791.
• Astaf'eva LI, Kadashev BA, Dedov II, Kalinin PL, Kutin MA, Shkaburo AN i wsp. Comparative analysis of surgical and medical treatment of macroprolactinoma of different localization. Zh Vopr Neirokhir Im N N Burdenko. 2011; 75: 3–9.
• Kars M, Pereira AM, Smit JW Romijn JA. Long–term outcome of patients with macroprolactinomas initially treated with dopamine agonists. Eur J Intern Med. 2009; 20: 387–393.
• Biller BM1, Colao A, Petersenn S, Bonert VS, Boscaro M i wsp. Prolactinomas, Cushing’s disease and acromegaly: debating the role of medical therapy for secretory pituitary adenomas. BMC Endocr Disord. 2010; 10: 1–14.
• Berkmann S, Fandino J, Müller B, Kothbauer KF, Henzen C, Landolt H. Pituitary surgery: experience from a large network in Central Switzerland. Swiss Med Wkly. 2012; 1; 142: w13680.

• Document Type: proceedings