Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie nerek, moczowodów oraz pęcherza moczowego

• Authors: Janusz F. Tyloch , Magdalena Maria Woźniak , Andrzej Paweł Wieczorek

Title variants

EN

Standards of the Polish Ultrasound Society – update. Ultrasound examination of the kidneys, ureters and urinary bladder

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The paper presents the principles of performing proper ultrasound examinations of the
urinary tract. The following are discussed: preparation of patients, type of optimal
apparatus, technique of examination and conditions which its description should fulfill.
Urinary track examination in adults and in children constitutes an integral part of each
abdominal examination. Such examinations should be performed with fasting patients
or several hours after the last meal, with filled urinary bladder. Apparatus: Ultrasound
examinations in children and infants are performed using transducers with the frequency
of 5.0–9.0 MHz and in adults – with the frequency of 2.0–6.0 MHz. Doppler options are
desirable since they improve diagnostic capacity of sonography in terms of differentiation
between renal focal lesions. Scanning technique: Renal examinations are performed
with the patients in the supine position. The right kidney is examined in the right hypochondriac
region using the liver as the ultrasound “window.” The left kidney is examined
in the left hypochondriac region, preferably in the posterior axillary line. Ultrasound
examinations of the upper segment of the ureters are performed after renal examination
when the pelvicalyceal system is dilated. A condition necessary for a proper examination
of the perivesical portion of the ureter is full urinary bladder. The scans of the urinary
bladder are performed in transverse, longitudinal and oblique planes when the bladder is
filled. Description of the examination: The description should include patient’s personal
details, details of the referring unit, of the unit in which the examination is performed,
examining physician’s details, type of ultrasound apparatus and transducers as well as
the description proper.

PL

Przedstawiono zasady prawidłowego wykonania badania ultrasonograficznego układu
moczowego. Uwzględniono przygotowanie chorego, rodzaj optymalnego ultrasonografu,
przedstawiono technikę badania oraz warunki, jakie powinien spełniać jego opis.
Badanie układu moczowego u dorosłych i u dzieci stanowi integralną część każdego
badania jamy brzusznej. Badanie powinno być wykonane na czczo lub kilka godzin po
posiłku, z wypełnionym pęcherzem moczowym. Aparatura: Badania u dzieci i niemowląt
wykonuje się głowicami o częstotliwości 5,0–9,0 MHz, a u dorosłych o częstotliwości
2,0–6,0 MHz, najlepiej z możliwością badań dopplerowskich. Wykonanie badań dopplerowskich
zwiększa możliwości diagnostyczne w różnicowaniu zmian ogniskowych
nerek. Technika badania: Badanie nerek wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach.
Nerkę prawą bada się w prawym podżebrzu, wykorzystując wątrobę jako „okno ultradźwiękowe”.
Nerkę lewą bada się w okolicy lewego podżebrza, najlepiej w linii pachowej
tylnej. Badanie ultrasonograficzne moczowodów, w ich górnym odcinku, wykonuje się po
badaniu nerek, w przypadku poszerzenia układu kielichowo-miedniczkowego. Warunkiem
dobrze przeprowadzonego badania przypęcherzowego odcinka moczowodu jest
wypełnienie pęcherza moczowego. Badanie pęcherza moczowego wykonywane jest, przy
jego w ypełnieniu, w przekrojach p oprzecznym i podłużnym o raz w przekrojach
skośnych. Opis badania: Opis powinien zawierać dane pacjenta, dane jednostki kierującej,
jednostki wykonującej, dane lekarza wykonującego badanie, typ aparatu oraz
głowic, a także tekst właściwego opisu badania.

Keywords

EN

badanie ultrasonograficzne moczowodów; badanie ultrasonograficzne nerek; badanie ultrasonograficzne pęcherza moczowego; badanie ultrasonograficzne układu moczowego; renal ultrasound examination; ultrasound examination of the ureters; ultrasound examination of the urinary bladder; ultrasound imagingof the urinary system

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Journal of Ultrasonography
• Year: 2013
• Volume: 13
• Issue: 54
• Pages: 293–307

Contributors

author

Janusz F. Tyloch

• Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Dziecięcej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Bydgoszcz, Polska

author

Magdalena Maria Woźniak

• Zakład Radiologii Dziecięcej, Katedra Radiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin, Polska

author

Andrzej Paweł Wieczorek

• Zakład Radiologii Dziecięcej, Katedra Radiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin, Polska

References

• 1. American Urological Association (AUA), American Institute of Ultrasound in Medicine (AIUM): AIUM Practice Guideline for the Performance of an Ultrasound Examination in the Practice of Urology. Effective November 5, 2011 – AIUM PRACTICE GUIDELINES – Ultrasound in the Practice of Urology. Available from: www.aium.org.
• 2. ACR–AIUM–SPR–SRU Practice Guideline for the Performance of an Ultrasound Examination of the Abdomen and/or Retroperitoneum. Revised 2012 (Resolution 29). Available from: www.acr.org/guidelines.
• 3. Marciński A.: Badanie układu moczowego i nadnerczy – wady układu moczowego. In: Marciński A (ed.): Ultrasonografia pediatryczna. San Media Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 1994: 201–234.
• 4. Fuigham PF, Bishoff JT: Urinary tract imaging: basic principles. In: Dougal WS, Wein AJ, Kavoussi LR, Novick AC, Partin AW, Peters CA et al. (ed.): Campwell-Walsh Urology. 10th ed., Saunders Elsevier, Philadelphia 2013: 99–139.
• 5. Jakubowski W: USG układu moczowo-płciowego. Ogólnopolski Przegląd Medyczny 2008; (6): 46–48.
• 6. Sowińska-Neuman L: Umiejętność samodzielnego wykonywania badań ultrasonograficznych w praktyce lekarza rodzinnego. Ultrasonografia 2009; 9 (38): 51–54.
• 7. Banaszkiewicz A, Dziekiewicz M, Pęczkowska B: Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej u dzieci. Standardy Medyczne Pediatria 2011; 8 (2): 297–299.
• 8. Placzyńska M, Lichosik M, Jung A: Przydatność badania ultrasonograficznego jamy brzusznej u dzieci jako badania przesiewowego. Pediatr Med Rodz 2011; 7: 236–240.
• 9. Palmer PES: Nerki i moczowody. In: Palmer PES (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna. 2nd ed., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000: 167–191.
• 10. Pędich M: Choroby nerek. In: Marciński A. (ed.): Ultrasonografia pediatryczna. San Media Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 1994: 235–249.
• 11. Füeßl HS: Nerki. In: Kremer H, Dobrinski W (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna. 1st Polish ed., edited by Jakubowski W, Urban & Partner, Wrocław 1996: 191–217.
• 12. Sudoł-Szopińska I, Szopiński T: Nerki. In: Sudoł-Szopińska I, Szopiński T (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna w urologii. Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2007: 19–80.
• 13. Jakubowski W (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna w chorobach nerek. Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2004.
• 14. Riccabona M, Avni FE, Damasio MB, Ording-Müller LS, Blickman JG, Darge K et al.: ESPR Uroradiology Task Force and ESUR Paediatric Working Group – Imaging recommendations in paediatric uroradiology, part V: childhood cystic kidney disease, childhood renal transplantation and contrast-enhanced ultrasonography in children. Pediatr Radiol 2012; 42: 1275–1283.
• 15. Szopiński T, Sudoł-Szopińska I: Pęcherz moczowy. In: Sudoł-Szopińska I, Szopiński T (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna w urologii. Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2007: 81–93.
• 16. Dobrinski W.: Pęcherz moczowy i gruczoł krokowy. In: Kremer H, Dobrinski W (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna. 1st Polish ed., edited by Jakubowski W, Urban & Partner, Wrocław 1996: 263–290.
• 17. Palmer PES: Pęcherz moczowy. In: Palmer PES (ed.): Diagnostyka ultrasonograficzna. 2nd ed., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000: 194–204.
• 18. Tyloch J: Badanie usg nerek. W: Jakubowski W (ed.): Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. 4th ed., Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2011: 193–196.
• 19. Ljungberg B, Bensalah K, Bex A, Canfield S, Dabestani S, Hofmann F et al.: Guidelines on Renal Cell Carcinoma. European Association of Urology, Guidelines EAU 2013: 317–373 (1–56).
• 20. MacLennan S, Imamura M, Lapitan MC, Omar MI, Lam TBL, Hilvano- Cabungcal AM et al.; UCAN Systematic Review Reference Group; EAU Renal Cancer Guideline Panel: Systematic review of oncological outcomes following surgical management of localised renal cancer. Eur Urol 2012; 61: 972–993.
• 21. Donat SM, Diaz M, Bishoff JT, Coleman JA, Dahm P, Derweesh IH et al.: Follow-up for Clinically Localized Renal Neoplasms. American Urological Association, AUA Guidelines 2013: 1–33.
• 22. Smereczyński A, Kołaczyk K, Bojko S, Gałdyńska M, Bernatowicz E: Kamica moczowodowa – próba optymalizacji badania ultrasonograficznego. Ultrasonografia 2011; 11 (45): 25–31.
• 23. Tyloch J: Badanie usg moczowodów. In: Jakubowski W (ed.): Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. 4th ed., Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2011: 197–200.
• 24. Türk C, Knoll T, Petrik A, Sarica K, Skolarikos A, Straub M et al.: Guidelines on Urolithiasis. European Association of Urology, Guidelines EAU 2013: 985–1084 (1–100).
• 25. Tyloch J: Badanie usg pęcherza moczowego. In: Jakubowski W (ed.): Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. 4th ed., Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2011: 201–204.
• 26. Tyloch J.: Przydatność badania ultrasonograficznego do pomiaru pojemności pęcherza moczowego i oceny ilości zalegającego moczu – porównanie dokładności kilkunastu sposobów pomiaru. Ultrasonografia 2002; 2 (7): 86–91.
• 27. Tyloch J: Własna metoda pomiaru pojemności pęcherza moczowego i oceny ilości zalegającego moczu. Ultrasonografia 2002; 2 (7): 92–96.
• 28. Tyloch J: Ocena dokładności własnej metody pomiaru pojemności pęcherza moczowego i zalegania moczu u chorych z asymetrycznym, niekształtnym pęcherzem moczowym. Ultrasonografia 2002; 2 (7): 97–100.
• 29. Tyloch J, Bożiłow W, Sawicki K, Krakowiak J, Tyloch F, Kwiatkowski S: Błędy pomiarowe w ultrasonograficznych badaniach morfometrycznych stercza. Ultrasonografia Polska 1995; 5 (4): 57–65.
• 30. Babjuk M, Burger M, Zigeuner R, Shariat S, Van Rhijn B, Compérat E et al.: Guidelines on Non-muscle-invasive Bladder Cancer (TaT1 and CIS). European Association of Urology, Guidelines EAU 2013: 1–42.
• 31. Rouprêt M, Babjuk M, Compérat E, Zigeuner R, Sylvester R, Burger M et al.: Guidelines on Urothelial Carcinomas of the Upper Urinary Tract. European Association of Urology, Guidelines EAU 2013: 43–64 (1–22).
• 32. Witjes JA, Compérat E, Cowan NC, De Santis M, Gakis G, Lebret T et al.: Guidelines on Muscle-invasive and Metastatic Bladder Cancer. European Association of Urology, Guidelines EAU 2013: 65–146 (1–82).
• 33. Oelke M, Bachmann A, Descazeaud A, Emberton M, Gravas S, Michel MC et al.: Guidelines on the Management of Male Lower Urinary Tract Symptoms (LUTS), incl. Benign Prostatic Obstruction (BPO). European Association of Urology, Guidelines EAU 2012: 457–530 (1–74).
• 34. Rouprêt M, Babjuk M, Compérat E, Zigeuner R, Sylvester R, Burger M et al.: European guidelines on upper tract urothelial carcinomas: 2013 update. Eur Urol 2013; 63: 1059–1071.
• 35. Babjuk M, Burger M, Zigeuner R, Shariat SF, van Rhijn BWG, Compérat E et al.: EAU guidelines on non-muscle-invasive urothelial carcinoma of the bladder: update 2013. Eur Urol 2013; 64: 639–653.
• 36. Stenzl A, Cowan NC, De Santis M, Kuczyk MA, Merseburger AS, Ribal MJ et al.: Treatment of muscle-invasive and metastatic bladder cancer: update of the EAU guidelines. Eur Urol 2011; 59: 1009–1018.
• 37. Tyloch J: Badanie usg w urazach nerek i pęcherza moczowego. In: Jakubowski W (ed.): Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. 4th ed., Seria Wydawnicza „Praktyczna Ultrasonografia”, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa – Zamość 2011: 364–366.
• 38. Pasławski M, Kołtyś W, Złomaniec J, Szafranek J: Diagnostyka obrazowa urazów nerek. Ann Univ Mariae Curie Sklodowska Med 2004; 59: 328–334.
• 39. Summerton DJ, Djakovic N, Kitrey ND, Kuehhas F, Lumen N, Serafetinidis E: Guidelines on Urological Trauma. European Association of Urology, Guidelines EAU 2013: 1211–1292 (1–82).
• 40. Summerton DJ, Kitrey ND, Lumen N, Serafetinidis E, Djakovic N; European Association of Urology: EAU guidelines on iatrogenic trauma. Eur Urol 2012; 62: 628–639.
• 41. Marciński A: Pomyłki i błędy w ultrasonografii pediatrycznej. Ultrasonografia 2005; 5 (21): 14–21.
• 42. Marciński A: Pomyłki i błędy w ultrasonografii pediatrycznej. Ogólnopolski Przegląd Medyczny 2006; (4): 26–32.

• Document Type: article