Rehabilitacja w stwardnieniu rozsianym – wyzwanie współczesnej medycyny

• Authors: Jarosław Pasek , Józef Opara , Tomasz Pasek , Agnieszka Manierak-Pasek , Aleksander Sieroń

Title variants

EN

Rehabilitation in multiple sclerosis – the challenge in present medicine

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The specific of sclerosis multiplex (SM) – young patient’s age, heterogeneity of symptoms, not prediction of disease course – inflict that the rehabilitation of persons with SM is one of the most difficult questions of neurological rehabilitation. So the wide spectrum of symptoms in sclerosis multiplex caused that this is chronic disease, which we struggle every day. Sclerosis multiplex is chronic disease of the central nervous system, which occurrence with 30-100 frequency incidents on 100 000 occupants. However, the possession knowledge about this disease, and the possible therapeutic forms can in many cases soften stepping symptoms and have positive effects in many parameters. In last years growth of number scientific reports documenting the effectiveness rehabilitation in sclerosis multiplex was observed. The rehabilitation in multiple sclerosis remains the symptomatic treatment and deals with all the range of motor disturbances caused by this illness (form vegetative to smooth coordination problems). The management of the therapeutic process effectively reduce the disease effects, helping the same pharmacological treatment. Independently of the diagnosis form, the results of SM is self-independently and the lowering quality of life, what make difficult gradually independence, self-service and degree of moving in every conditions. The stabilisation by physiotherapist defects of function and the qualification of proceeding aims, gives the possibility reducing the sizes of occurrence symptoms in measure of disease progress. In this work the authors presents the chosen forms of motive exercises, physical procedures, and some principles of procedures during rehabilitation activities in patient’s with SM.

PL

Specyfika stwardnienia rozsianego (łac. sclerosis multiplex, SM) – młody wiek chorych, różnorodność objawów, nieprzewidywalność przebiegu choroby – sprawia, że rehabilitacja osób z SM jest jednym z najtrudniejszych zagadnień rehabilitacji neurologicznej. Szerokie spektrum objawów stwardnienia rozsianego wiąże się w oczywisty sposób z jego uciążliwością, a jest to schorzenie, z którym trzeba zmagać się każdego dnia. Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego, która występuje z częstością 30-100 zachorowań na 100 000 mieszkańców. Niemniej jednak posiadanie wiedzy na temat SM oraz możliwych form leczniczych może łagodzić występujące objawy i wpływać na poprawę wielu parametrów. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby doniesień naukowych dokumentujących skuteczność rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym. Rehabilitacja w przypadku SM jest leczeniem objawowym i obejmuje wszystkie zaburzenia motoryczne dotyczące tej jednostki chorobowej – od problemów wegetatywnych do subtelnych deficytów w koordynacji ruchu. Prowadzony proces terapeutyczny skutecznie zmniejsza skutki choroby, wspomagając tym samym leczenie farmakologiczne. Niezależnie od rozpoznanej postaci skutkiem SM jest niepełnosprawność oraz obniżenie jakości życia, co utrudnia samodzielność, samoobsługę i swobodę poruszania się w każdych warunkach. Ustalenie przez fizjoterapeutę ubytków funkcji i określenie celu postępowania daje możliwość zmniejszania rozmiarów występujących objawów w miarę postępu choroby. Praca przedstawia wybrane formy ćwiczeń ruchowych, zabiegów fizykalnych oraz niektóre zasady postępowania podczas prowadzenia zajęć rehabilitacyjnych u pacjentów z SM.

Keywords

EN

aktywność fizyczna; jakość życia; leczenie; physical activity; quality of life; rehabilitacja; rehabilitation; sclerosis multiplex; stwardnienie rozsiane; treatment

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2009
• Volume: 9
• Issue: 4
• Pages: 272 - 276

Contributors

author

Jarosław Pasek

• Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Ośrodek Diagnostyki i Terapii Laserowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, ul. Stefana Batorego 15, 41-902 Bytom, tel.: [phone], tel. kom.: 0 505 014 331,

author

Józef Opara

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katedra Fizjoterapii Układu Nerwowego i Narządu Ruchu. Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Józef Opara

author

Tomasz Pasek

• Zespół Rehabilitacji Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu

author

Agnieszka Manierak-Pasek

• Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Ośrodek Diagnostyki i Terapii Laserowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med., dr h.c. Aleksander Sieroń

author

Aleksander Sieroń

• Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Ośrodek Diagnostyki i Terapii Laserowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med., dr h.c. Aleksander Sieroń

References

• 1. Haselkorn J.K, Balsdon Richer C., Fry Welch D. i wsp.; Multiple Sclerosis Council for Clinical Practice Guidelines: Overview of spasticity management in multiple sclerosis. Evidence-based management strategies for spasticity treatment in multiple sclerosis. J. Spinal Cord Med. 2005; 28: 167-199.
• 2. Petajan J.H., White A.T: Recommendations for physical activity in patients with multiple sclerosis. Sports Med. 1999; 27: 179-191.
• 3. Maciejek Z.: Diagnostyka stwardnienia rozsianego. Farmakoter. Psych. Neurol. 2005; 21: 209-217.
• 4. Kowalczyk M.: Stwardnienie rozsiane - leczenie jedyną szansą. OPM 2005; 11: 58-59.
• 5. Cella D.F., Dineen K, Arnason B. i wsp.: Validation of the functional assessment of multiple sclerosis quality of life instrument. Neurology 1996; 47: 129-139.
• 6. Barnes M.P., Kent R.M., Semlyen J.K, McMullen K.M.: Spasticity in multiple sclerosis. Neurorehabil. Neural Repair 2003; 17: 66-70.
• 7. Opara J.: Kompleksowa rehabilitacja chorych ze stwardnieniem rozsianym. Neurol. Neurochir. Pol. 1998; 32: 623-632.
• 8. Kwolek A.: Rehabilitacja w stwardnieniu rozsianym. W: Kwolek A. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2003: 54-61.
• 9. Kwolek A., Wieliczko E., Szydełko M. i wsp.: Zasady rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym. Postępy Rehabil. 2004; 18: 19-21.
• 10. Dworzańska E., Mitosek-Szewczyk K, Stelmasiak Z.: Zespół zmęczenia w stwardnieniu rozsianym. Neurol. Neurochir. Pol. 2009; 43: 71-76.
• 11. Heesen C.: Exercise and MS fatigue. Mult. Scler. 2007; 13 supl.: S270-S273.
• 12. Centonze D., Koch G., Versace V i wsp.: Repetitive transcrani-al magnetic stimulation of the motor cortex ameliorates spasticity in multiple sclerosis. Neurology 2007; 68: 1045-1050.
• 13. Krawczyk M., Plażuk I.: Wybrane problemy w fizjoterapii chorych w przebiegu stwardnienia rozsianego. Farmakoter. Psych. Neurol. 2005; 21: 253-257.
• 14. Mauritz K.H.: Nowe elementy w rehabilitacji chorych na stwardnienie rozsiane. Farmakoter. Psych. Neurol. 2005; 21: 249-251.
• 15. Brown T.R., Kraft G.H.: Exercise and rehabilitation for individuals with multiple sclerosis. Phys. Med. Rehabil. Clin. N. Am. 2005; 16: 513-555.
• 16. Kowalczyk A., Witkoś J., Szymańska J. i wsp.: Jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane poddanych kompleksowej rehabilitacji. Ann. Acad. Med. Silesien. 2007; 61: 298-304.
• 17. Romberg A., Virtanen A., Ruutiainen J.: Long-term exercise improves functional impairment but not quality of life in multiple sclerosis. J. Neurol. 2005; 252: 839-845.
• 18. Opara J.: Klinimetria w stwardnieniu rozsianym. Farmakoter. Psych. Neurol. 2005; 21: 219-226.
• 19. Opara J., Jaracz K, Brola W: Aktualne możliwości oceny jakości życia w stwardnieniu rozsianym. Neurol. Neurochir. Pol. 2006; 40: 336-341.
• 20. Solari A., Filippini G., Gasco P. i wsp.: Physical rehabilitation has a positive effect on disability in multiple sclerosis patients. Neurology 1999; 52: 57-62.
• 21. White L.J., Dressendorfer R.H.: Exercise and multiple sclerosis. Sports Med. 2004; 34: 1077-1100.
• 22. Woszczak M.: Postępowanie rehabilitacyjne w stwardnieniu rozsianym. Polski Przegląd Neurologiczny 2005; 1: 130-133.
• 23. Miller E.: Skuteczność rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym. Pol. Merkuriusz Lek. 2009; 26: 205-207.
• 24. Kuczma W, Srokowska A., Owczarzak M. i wsp.: Zastosowanie w rehabilitacji neurologicznej biologicznego sprzężenia zwrotnego podczas ćwiczeń w urządzeniu „Balance Trainer”. Balneologia Polska 2007; 49: 79-85.
• 25. Pasek J., Mucha R., Sieroń A.: Magnetostymulacja - nowoczesna forma terapii w medycynie i rehabilitacji. Fizjoterapia 2006; 14: 3-8.
• 26. Sieroń A., Cieślar G., Matuszczyk J. i wsp.: Próba wykorzystania zmiennego pola magnetycznego w kompleksowym leczeniu stwardnienia rozsianego. Pol. Tyg. Lek. 1996; 51: 113-115.
• 27. Sieroń A., Cieślar G., Żmudziński W: The therapeutical effect of variable magnetic field in patients with multiple sclerosis. W: 2nd Congress of the European Bioelectromagnetics Association, Bled, 9-11.12.1993: 39.
• 28. Sieroń A., Pasek J., Mucha R.: Magnetoterapia. Rehabilitacja w Praktyce 2006; 3: 29-32.
• 29. Zwolińska J., Myjkowska E., Kwolek A.: Zastosowanie metod fizykoterapeutycznych w leczeniu spastyczności. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2003; 1: 27-38.
• 30. Krukowska J., Czernicki J., Trochimiak L.: Metody fizykalne zwalczania spastyczności. Balneologia Polska 1997; 39: 58-66.
• 31. Kesselring J., Beer S.: Symptomatic therapy and neurorehabilitation in multiple sclerosis. Lancet Neurol. 2005; 4: 643-652.
• 32. Thompson A.J.: The effectiveness of neurological rehabilitation in multiple sclerosis. J. Rehabil. Res. Dev. 2000; 37: 455-461.
• 33. Pascual-Leone A., Amedi A., Fregni F., Merabet L.B.: The plastic human brain cortex. Annu. Rev. Neurosci. 2005; 28: 377-401.
• 34. Kossut M.: Neuroplastyczność. W: Górska T, Grabowska A., Zagrodzka J. (red.): Mózg a zachowanie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005: 544-566.
• 35. Legwant Z.: Rehabilitacja w uzdrowisku chorych na stwardnienie rozsiane. Postępy Rehabil. 1997; 11: 113-117.
• 36. Pasek J., Wołyńska-Ślężyńska A., Ślężyński J. i wsp.: Znaczenie pływania korekcyjnego i ćwiczeń w wodzie w fizjoterapii. Fizjoterapia 2009; 17: 53-59.
• 37. Pasek J., Opara J., Pasek T. i wsp.: Znaczenie badań nad jakością życia w rehabilitacji. Fizjoterapia 2007; 15: 3-8.

• Document Type: article