ADHD – wskazówki praktyczne: farmakoterapia i prowadzenie dokumentacji

• Authors: Lena Cichoń , Ireneusz Jelonek , Małgorzata Janas-Kozik

Title variants

EN

ADHD – practical tips: pharmacology and documentation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest przewlekłym zaburzeniem, którego objawy (nadruchliwość, problemy z koncentracją, impulsywność) pojawiają się w okresie dzieciństwa. ADHD należy leczyć jak chorobę przewlekłą. Jest to leczenie wieloletnie i wielokierunkowe. Oddziaływania powinny obejmować zarówno dziecko, jak i środowisko, w którym ono funkcjonuje (szkoła, rodzina). Spośród metod niefarmakologicznych zastosowanie w terapii ADHD mają m.in. psychoedukacja, oddziaływania psychospołeczne czy psychoterapia. W przypadku braku skuteczności oddziaływań terapeutycznych, współwystępowania głębokich i uporczywych zaburzeń funkcjonowania albo obecności zaburzeń będących powikłaniami ADHD stosuje się leczenie farmakologiczne. W Polsce wśród leków zarejestrowanych w terapii ADHD są metylofenidat (lek psychostymulujący) i atomoksetyna (inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny). Leki psychostymulujące działają poprzez zwiększanie uwalniania dopaminy oraz hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny i amin katecholowych (metylofenidat wpływa na wychwyt zwrotny dopaminy). Dostępne są też inne leki, które mogą być pomocne w leczeniu objawów ADHD. Wybór leku zależy od wielu czynników, takich jak stan somatyczny i psychiczny pacjenta, choroby współistniejące, czas działania substancji. Przez cały okres farmakoterapii lekarz ma obowiązek oceniania skuteczności leczenia i kontrolowania ewentualnych skutków ubocznych. W leczeniu ADHD powinno się stosować monoterapię, a w razie braku efektu lub wystąpienia działań niepożądanych należy zmienić lek.

EN

Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) is a chronic disorder with the onset of symptoms (such as hyperactivity, concentration problems or impulsiveness) in childhood. ADHD should be managed as a chronic disease with long and multifaceted treatment. The management should involve both the child and the environment in which he or she functions (school, family). Of non-pharmacological methods, ADHD can be treated with, for instance, psychoeducation, psychosocial treatment or psychotherapy. Pharmacological treatment is initiated if therapy measures are ineffective, there are profound and persistent functional deficits or the patient experiences disorders being ADHD complications. Drugs authorised for ADHD in Poland include methylphenidate (a psychostimulant) and atomoxetine (a norepinephrine reuptake inhibitor). Psychostimulants act through enhanced dopamine release and inhibited serotonin and catecholamine reuptake (methylphenidate affects dopamine reuptake). There are also other drugs that might be helpful in relieving ADHD symptoms. The drug selection depends on numerous factors, such as the patient’s somatic and mental state, comorbidities and duration of action. The physician must evaluate treatment efficacy and control possible adverse events throughout the entire treatment. ADHD should be treated with a monotherapy. If it brings no effects or causes adverse events, the drug should be changed.

Keywords

EN

atomoksetyna; metylofenidat; zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2017
• Volume: 17
• Issue: 4
• Pages: 270–273

Contributors

author

Lena Cichoń

• Oddział Kliniczny Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego, Katedra Psychiatrii i Psychoterapii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, Polska; Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu Sp. z o.o., Sosnowiec, Polska

author

Ireneusz Jelonek

• Oddział Kliniczny Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego, Katedra Psychiatrii i Psychoterapii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, Polska; Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu Sp. z o.o., Sosnowiec, Polska

author

Małgorzata Janas-Kozik

• Oddział Kliniczny Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego, Katedra Psychiatrii i Psychoterapii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, Polska; Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu Sp. z o.o., Sosnowiec, Polska

References

• Bomba J, Namysłowska I, Orwid M: Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym. In: Pużyński S, Rybakowski J, Wciórka J (eds.): Psychiatria. Vol. 2, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011: 599–633.
• Charakterystyka produktu leczniczego – atomoksetyna. Charakterystyka produktu leczniczego – metylofenidat. Faraone SV, Biederman J, Spencer T et al.: Attention-deficit/hyperactivity disorder in adults: an overview. Biol Psychiatry 2000; 48: 9–20.
• Faraone SV, Biederman J, Spencer TJ et al.: Comparing the efficacy of medications for ADHD using meta-analysis. MedGenMed 2006; 8: 4.
• Gałecki P, Święcicki Ł (eds.): Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Desk Reference. Edra Urban & Partner, Wrocław 2015.
• Huss M, Chen W, Ludolph AG: Guanfacine extended release: a new pharmacological treatment option in Europe. Clin Drug Investig 2016; 36: 1–25.
• Klassen LJ, Katzman MA, Chokka P: Adult ADHD and its comorbidities, with a focus on bipolar disorder. J Affect Disord 2010; 124: 1–8.
• Kohn MR, Tsang TW, Clarke SD: Efficacy and safety of atomoxetine in the treatment of children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. Clin Med Insights Pediatr 2012; 6: 95–162.
• Kooij SJ, Bejerot S, Blackwell A et al.: European consensus statement on diagnosis and treatment of adult ADHD: The European Network Adult ADHD. BMC Psychiatry 2010; 10: 67.
• Namysłowska I (ed.): Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
• Pisula A, Wolańczyk T: Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. In: Wolańczyk T, Komender J (eds.): Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005: 215–237.
• Pużyński S, Wciórka J (eds.): Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków– –Warszawa 1998.
• Wolańczyk T: Leczenie ADHD. Ile? Jak? Jak długo? – materiały edukacyjne 2014.

• Document Type: article