Bacterial meningitis in neonates and infants – the sonographic picture

• Authors: Błażej Littwin , Andrzej Pomiećko , Monika Stępień-Roman , Zeno Spârchez , Wojciech Kosiak

Title variants

PL

Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków i niemowląt – obraz ultrasonograficzny

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Bacterial meningitis is a major diagnostic and therapeutic problem among children and neonates, with severe, rapidly progressing course and potentially life-threatening complications. Early antibacterial treatment is essential for the patient’s favorable prognosis. Cerebral imaging plays an important role in the diagnostic process alongside physical examination and laboratory tests. Magnetic resonance imaging is the gold standard for diagnosing bacterial meningitis. Because of limited availability of magnetic resonance imaging, cranial ultrasound is the first imaging procedure to be performed (if the anterior fontanelle is preserved providing an adequate acoustic window). The safety and reliability of ultrasound examination, possibility to perform the examination at bedside without the need for sedation make cranial ultrasound a useful tool both for preliminary diagnostic investigation and for the monitoring of both treatment and long-term complications. Sonographic findings in patients with bacterial meningitis and possible complications are diverse. Changes can be seen on the surface of the brain, in the extra-axial space, in the ventricular system and in brain tissue. In some cases they can also be visible in the lumbosacral segment of the spinal cord. This paper presents ultrasound characteristics of lesions associated with bacterial meningitis in neonates and infants, based on the authors’ own material and data from the available literature.

PL

Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych w grupie noworodków i niemowląt stanowi istotny problem diagnostyczno-terapeutyczny. Przebieg tych zakażeń zwykle jest ciężki, septyczny i szybko prowadzi do groźnych dla życia powikłań. Dla rokowania pacjenta najważniejsze jest jak najszybsze włączenie leczenia antybakteryjnego. W procesie diagnostycznym, oprócz badania fizykalnego i badań laboratoryjnych, istotną rolę odgrywają badania obrazowe. Złoty standard diagnostyki obrazowej w przypadku podejrzenia bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych stanowi rezonans magnetyczny. Jednak ze względu na jego ograniczoną dostępność jednym z pierwszych wykonywanych badań obrazowych jest badanie ultrasonograficzne mózgowia (w przypadku zachowanego i adekwatnego okna akustycznego w postaci ciemienia przedniego). Udokumentowane bezpieczeństwo i wiarygodność diagnostyki ultrasonograficznej, brak konieczności sedacji dziecka oraz możliwość wykonania badania przy łóżku pacjenta sprawiają, że badanie ultrasonograficzne mózgowia stanowi użyteczne narzędzie zarówno we wstępnej diagnostyce, jak i w trakcie monitorowania leczenia oraz powikłań późnych. Obraz ultrasonograficzny bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i możliwych powikłań jest zróżnicowany. Zmiany mogą być widoczne na powierzchni mózgowia, w przestrzeni przymózgowej, w obrębie układu komorowego oraz w zakresie tkanki mózgowej. W niektórych przypadkach mogą być również widoczne w odcinku lędźwiowo-krzyżowym rdzenia kręgowego. W publikacji przedstawiono obraz ultrasonograficzny zmian możliwych do uwidocznienia w przebiegu bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w grupie noworodków i niemowląt na podstawie materiału własnego z uwzględnieniem danych z dostępnego piśmiennictwa. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/issues/volume-18-no-72

Keywords

EN

cranial ultrasound; meningitis; neonates; neuroultrasound; pediatrics

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Journal of Ultrasonography
• Year: 2018
• Volume: 18
• Issue: 72
• Pages: 63–70

Contributors

author

Błażej Littwin

• Department of Neonatology, Polanki Children’s Hospital in Gdańsk, Gdańsk, Poland

author

Andrzej Pomiećko

• Laboratory of Diagnostic Ultrasound and Biopsy, Department of Pediatrics, Oncology, Hematology and Endocrinology, University Clinical Center in Gdańsk, Gdańsk, Poland

author

Monika Stępień-Roman

• Department of Neonatology, Polanki Children’s Hospital in Gdańsk, Gdańsk, Poland

author

Zeno Spârchez

• University of Medicine and Pharmacy „Iuliu Hatieganu”, Institute for Gastroenterology and Hepatology „O. Fodor”, Cluj-Napoca, Romania

author

Wojciech Kosiak

• Laboratory of Diagnostic Ultrasound and Biopsy, Department of Pediatrics, Oncology, Hematology and Endocrinology, University Clinical Center in Gdańsk, Gdańsk, Poland

References

• 1. Albrecht P, Hryniewicz W, Kuch A, Przyjałkowski W, Skoczyńska A, Szenborn L: Rekomendacje postępowania w zakażeniach bakteryjnych ośrodkowego układu nerwowego. Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2011.
• 2. Skoczyńska A, Waśko I, Kuch A, Kadłubowski M, Gołębiewska A, Foryś M et al.: A decade of invasive meningococcal disease surveillance in Poland. PLoS One 2013; 8: e71943.
• 3. Harrison LH, Trotter CL, Ramsay ME: Global epidemiology of meningococcal disease. Vaccine 2009; 27 (Suppl. 2): B51–B63.
• 4. Ashwal S, Stringer W, Tomasi L, Schneider S, Thompson J, Perkin R: Cerebral blood flow and carbon dioxide reactivity in children with bacterial meningitis. J Pediatr 1990; 117: 523–530.
• 5. Berman PH, Banker BQ: Neonatal meningitis. A clinical and pathological study of 29 cases. Pediatrics 1966; 38: 6–24.
• 6. Tunkel AR, Scheld WM: Pathogenesis and pathophysiology of bacterial meningitis. Annu Rev Med 1993; 44: 103–120.
• 7. Pfister HW, Fontana A, Täuber MG, Tomasz A, Scheld WM: Mechanisms of brain injury in bacterial meningitis: Workshop summary. Clin Infect Dis 1994; 19: 463–479.
• 8. DiNubile MJ, Boom WH, Southwick FS: Septic cortical thrombophlebitis. J Infect Dis 1990; 161: 1216–1220.
• 9. Tunkel AR, Scheld WM: Alterations of the blood-brain barrier in bacterial meningitis: in vivo and in vitro models. Pediatr Infect Dis J 1989; 8: 911–913.
• 10. Babcock DS, Han BK: Sonographic recognition of gyral infarction in meningitis. AJR Am J Roentgenol 1985; 144: 833–836.
• 11. Hughes DC, Raghavan A, Mordekar SR, Griffiths PD, Connolly DJ: Role of imaging in the diagnosis of acute bacterial meningitis and its complications. Postgrad Med J 2010; 86: 478–485.
• 12. Yikilmaz A, Taylor GA: Sonographic findings in bacterial meningitis in neonates and young infants. Pediatric Radiol 2008; 38: 129–137.
• 13. Mahajan R, Lodha A, Anand R, Patwari AK, Anand VK, Garg DP: Cranial sonography in bacterial meningitis. Indian Pediatr 1995; 32: 989–993.
• 14. Jéquier S, Jéquier JC: Sonographic nomogram of the leptomeninges (pia-glial plate) and its usefulness for evaluating bacterial meningitis in infants. AJNR Am J Neuroradiol 1999; 20: 1359–1364.
• 15. Barkovich AJ: Infections of Central Nervous System. In: Barkovich AJ (ed.): Pediatric Neuroimaging. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2008: 801–868.
• 16. Rudas G, Almássy Z, Papp B, Varga E, Méder U, Taylor GA: Echodense spinal subarachnoid space in neonates with progressive ventricular dilatation: a marker of noncommunicating hydrocephalus. AJR Am J Roentgenol 1998; 171: 1119–1121.

• Document Type: article