Leczenie otępienia przy współistniejących schorzeniach internistycznych – wybrane zagadnienia

• Authors: Alicja Klich-Rączka

Title variants

EN

Treatment of dementia coexisting with medical diseases – selected issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem poniższej pracy było przedstawienie dylematów związanych ze stosowaniem leków poprawiających funkcje poznawcze przy obecności innych schorzeń u ludzi starszych. Ze względu na powszechną w starości polipatologię otępienie, będące jednym z najistotniejszych problemów medycznych w tym okresie życia, rzadko występuje jako pojedyncze schorzenie – zwykle współistnieje z innymi chorobami. Leczenie otępienia jest zwykle połączone z terapią innych jednostek chorobowych, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem interakcji lekowych oraz działań niepożądanych. Dodatkowo ryzyko tych działań wzrasta z powodu zmian w farmakokinetyce wynikających z gorszej dystrybucji leków w organizmie oraz pogarszającej się z wiekiem wydolności wielonarządowej, czego konsekwencją może być upośledzony metabolizm i wydalanie leków. Spośród stosowanych w leczeniu otępienia inhibitorów acetylocholinesterazy interakcje najczęściej dotyczą donepezilu, co spowodowane jest jego metabolizmem w wątrobie przy udziale cytochromu P450, który równocześnie uczestniczy w metabolizmie wielu innych leków wykorzystywanych w terapii różnych schorzeń wieku starczego. Przeciwwskazaniami do stosowania inhibitorów acetylocholinesterazy są przede wszystkim: ciężka niewydolność wątroby, zespół chorego węzła zatokowego, zaburzenia rytmu i przewodnictwa, czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, choroby powodujące utrudnienie odpływu moczu, napady drgawkowe, astma oskrzelowa/przewlekła obturacyjna choroba płuc. Działania niepożądane leków występują u kilku do kilkudziesięciu procent pacjentów, a u części z nich stanowią przeciwwskazania do kontynuowania terapii. Problem interakcji lekowych i działań niepożądanych jest często marginalizowany w leczeniu starszych pacjentów z otępieniem.

EN

The aim of this study is to present dilemmas associated with the use of drugs improving cognitive functions in the elderly with medical comorbidities. Considering high incidence of multiple pathology present in the elderly, dementia, being one of the most serious medical problems at this stage of life, rarely appears as an isolated condition and most often coexists with other diseases. Treatment of dementia is usually combined with therapy of other disease entities, thus inducing an increased risk of drug interactions and adverse effects. The risk of such phenomena increases further due to altered pharmacokinetics, resulting from worse distribution of drugs in the body and age-associated multi-organ failure, which in turn may lead to impaired metabolism and elimination of drugs. Among several acetylcholinesterase inhibitors used in the treatment of dementia, interactions concern most often donepezil, due to its hepatic metabolism involving the cytochrome P450, which also plays an important role in the metabolism of many other agents used in the management of other diseases affecting the elderly. Contraindications for the use of acetylcholinesterase inhibitors include mainly severe liver failure, sick sinus syndrome, arrhythmias and conduction disorders, active peptic ulcer within the stomach or duodenum, conditions hindering flow of urine, convulsions/seizures, and bronchial asthma or COPD. Adverse effects of medications concern a considerable proportion of patients, and for some of them this may be a contraindication for continuation of the therapy. Unfortunately, the issue of drug interactions and adverse effects is often underestimated in the treatment of elderly patients with dementia.

Keywords

EN

adverse effects; coexisting diseases; dementia; działania niepożądane; leki prokognitywne; old age; otępienie; procognitive drugs; starość; współistniejące schorzenia

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2012
• Volume: 12
• Issue: 4
• Pages: 245–250

Contributors

author

Alicja Klich-Rączka

• Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzicki

References

• 1. Główny Urząd Statystyczny: Stan zdrowia ludności Polski w 2009 r. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2011.
• 2. Rajska-Neumann A., Wieczorowska-Tobis K., Mossakowska M. i wsp.: Farmakoterapia u osób starszych w Polsce. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 3. Fulton M.M., Allen E.R.: Polypharmacy in the elderly: a literature review. J. Am. Acad. Nurse Pract. 2005; 17: 123-132.
• 4. Klich-Rączka A., Siuda J., Piotrowicz K. i wsp.: Zaburzenia funkcji poznawczych u osób w starszym wieku. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 5. McKhann M., Knopman D., Chertkow H. i wsp.: The diagnosis of dementia due to Alzheimer’s disease: recommendations from the National Institute on Aging-Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease. Alzheimers Dement. 2011; 7: 263-269.
• 6. Zdrojewski T., Więcek A., Grodzicki T. i wsp.: Rozpowszechnienie, świadomość i skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego u osób powyżej 65. roku życia w Polsce. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 7. Chudek J., Wieczorowska-Tobis K., Zejda J. i wsp.: Częstość występowania przewlekłej choroby nerek u osób w wieku podeszłym w Polsce. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 8. Januszkiewicz-Caulier J., Mossakowska M., Zdrojewski T. i wsp.: Cukrzyca i jej powikłania w podeszłym wieku. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 9. Skalska A., Wizner B., Klich-Rączka A. i wsp.: Upadki i ich następstwa w populacji osób starszych w Polsce. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 10. Piotrowicz K., Gryglewska B., Skalska A. i wsp.: Choroby układu oddechowego u osób w wieku podeszłym. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 11. Broczek K., Mossakowska M., Szybalska A. i wsp.: Występowanie objawów depresyjnych u osób starszych. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.
• 12. Gryglewska G.: Choroba niedokrwienna serca. W: Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. (red.): Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Podręcznik dla lekarzy i studentów. Via Medica, Gdańsk 2006.
• 13. Sobów T.: Praktyczna psychogeriatria. Rozpoznawanie i postępowanie w zaburzeniach psychicznych u chorych w wieku podeszłym. Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2010.
• 14. Hermann N., Li A., Lanctôt K.: Memantine in dementia: a review of the current evidence. Expert Opin. Pharmacother. 2011; 12: 787-800.
• 15. Gill S.S., Anderson G.M., Fischer H.D. i wsp.: Syncope and its consequences in patients with dementia receiving cholinesterase inhibitors: a population-based cohort study. Arch. Intern. Med. 2009; 169: 867-873.
• 16. Rungsanpanya T., Muangpaisan W., Praditsuwan R.: Clinical practice with antidementia drugs in a geriatric clinic. J. Med. Assoc. Thai. 2012; 95: 1081-1089.
• 17. Lockhart I.A., Mitchell S.A., Kelly S.: Safety and tolerability of donepezil, rivastigmine and galantamine for patients with Alzheimer’s disease: systematic review of the ‘real-world’ evidence. Dement. Geriatr. Cogn. Disord. 2009; 28: 389-403.
• 18. Park-Wyllie L., Mamdani M., Li P. i wsp.: Cholinesterase inhibitors and hospitalization for bradycardia: a populationbased study. PLoS Med. 2009; 6: e1000157.
• 19. Lindström E., Farde L., Eberhard J., Haverkamp W.: QTc interval prolongation and antipsychotic drug treatments: focus on sertindole. Int. J. Neuropsychopharmacol. 2005; 8: 615-629.
• 20. Tavassoli N., Sommet A., Lapeyre-Mestre M. i wsp.: Drug interactions with cholinesterase inhibitors: an analysis of the French pharmacovigilance database and a comparison of two national drug formularies (Vidal, British National Formulary). Drug Saf. 2007; 30: 1063-1071.
• 21. Tiseo P., Foley K., Friedhoff L.: The effect of multiple doses of donepezil HCl on the pharmacokinetic and pharmacodynamic profile of warfarin. Br. J. Clin. Pharmacol. 1998; 46 supl. 1: 45-50.
• 22. Stephenson A., Seitz D., Fischer H. i wsp.: Cholinesterase inhibitors and adverse pulmonary events in older people with chronic obstructive pulmonary disease and concomitant dementia: a population-based, cohort study. Drugs Aging 2012; 29: 213-223.
• 23. Hutson J., Fischer H., Wang X. i wsp.: Use of clarithromycin and adverse cardiovascular events among older patients receiving donepezil: a population-based, nested case-control study. Drugs Aging 2012; 29: 205-211.

• Document Type: article