Elektrokardiogram spoczynkowy młodego sportowca – co lekarz rodzinny wiedzieć powinien?

• Authors: Zbigniew Krenc

Title variants

EN

Young athlete’s electrocardiogram – what should family doctor know?

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Young athletes are one of the special group of patients in family doctor’s office. Medical examination of young athletes (including a complete medical history and physical examination) should give information about influence of physical activity on the functional conditions of the organism, especially on circulatory system. Long-term sport activity causes morphological (e.g. increase of dimensions, wall thickness and mass of left ventricle) and functional (e.g. increase of vagal tone) changes in the heart as a result of physiological adaptation to exercise. Theses conditions are identified as “athlete’s heart syndrome”. Some of them can be reflected in resting electrocardiogram. The most common features of “athlete’s heart syndrome” in ECG are: sinus bradycardia and significant sinus arrhythmia, voltage criteria for atrial enlargement and ventricular hypertrophy, ST segment elevation and high T wave voltages. The ECG is also used by sports cardiologists in the evaluation of underlying heart disease that can increase the risk for adverse cardiac event, including sudden death. So, it is very important to recognize functional changes developing in the athlete’s heart from cardiac pathologies. The main aim of this paper is to give for family doctors some practical information helpful in interpretation of resting electrocardiogram in healthy, school age children in relation to physiological changes which are met in electrocardiograms of young athletes.

PL

Wśród pacjentów zgłaszających się po poradę do gabinetu lekarza rodzinnego pojawiają się osoby młode, aktywne fizycznie, a nierzadko wyczynowo i w sposób zorganizowany uprawiające różne dyscypliny sportu. Badanie lekarskie w ich przypadku nie może nie uwzględniać oceny wpływu treningu sportowego na stan funkcjonalny organizmu, a w szczególności układu sercowo-naczyniowego. Systematyczna ocena układu krążenia służy przede wszystkim monitorowaniu zmian adaptacyjnych zachodzących pod wpływem długotrwałego treningu sportowego. Zmiany te, określane mianem serca sportowca, dotyczą zarówno parametrów morfologicznych (zwiększenie wymiarów i masy mięśnia sercowego), jak i czynnościowych (na przykład zmiana napięcia układu autonomicznego) i mogą być ujawnione w spoczynkowym elektrokardiogramie. Najczęściej obserwowanymi zmianami są: bradykardia zatokowa i znaczna niemiarowość zatokowa, elektrokardiograficzne cechy przedsionków lub komór, zmiany w zakresie morfologii zespołu ST-T. Elektrokardiografia odgrywa też ważną rolę w identyfikacji sportowców z chorobą serca, zwłaszcza w aspekcie prewencji nagłej śmierci sercowej. Z tego powodu ważna jest wiedza pozwalająca na odróżnienie rejestrowanych w spoczynkowym elektrokardiogramie zmian adaptacyjnych, rozwijających się w odpowiedzi na długotrwały trening sportowy, od tych, które mogą wskazywać na chorobę układu krążenia. Celem niniejszej pracy jest dostarczenie lekarzowi rodzinnemu praktycznych informacji ułatwiających interpretację prawidłowego spoczynkowego elektrokardiogramu u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (typowym dla rozpoczynania aktywności fizycznej w zorganizowanej formie), w tym także u młodych sportowców.

Keywords

EN

athlete’s heart; children and adolescents; dzieci i młodzież; młodzi sportowcy; resting electrocardiogram; serce sportowca; spoczynkowy elektrokardiogram; young athletes

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2011
• Volume: 7
• Issue: 2
• Pages: 129-135

Contributors

author

Zbigniew Krenc

• Pracownia Kardiologii Sportowej przy Klinice Pediatrii, Kardiologii Prewencyjnej i Immunologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi. Kierownik Pracowni: dr n. med. Zbigniew Krenc. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Zeman

References

• 1. Davignon A. , Rautaharju P , Boisselle E . i wsp Normal ECG standards for infants and children . Pediatr. Kardiol . 1979/80; 1: 123-131.
• 2. Macfarlane PW , Coleman E . N. , Pomphrey E . O . i wsp .: Normal limits of the high-fidelity pediatric ECG. Preliminary observations . J . Electrocardiol . 1989; 22 supl .: 162-168.
• 3. Rijnbeek PR, Witsenburg M. , Schrama E . i wsp .: New normal limits for the paediatric electrocardiogram . Eur. Heart J. 2001; 22: 702-711.
• 4. Bailey J.J. , Berson AS . , Garson A Jr i wsp .: Recommendations for standardization and specifications in automated electrocardiography: bandwidth and digital signal processing . A report for health professionals by an ad hoc writing group of the Committee on Electrocardiography and Cardiac Electrophysiology of the Council on Clinical Cardiology, American Heart Association Circulation 1990; 81: 730-739.
• 5. Sharma S. , Whyte G. , Elliott P i wsp . : Electrocardiographic changes in 1000 highly trained junior elite athletes . Br. J . Sports Med . 1999; 33: 319-324.
• 6. Hrushesky Wj ., Fader D . , Schmitt O . , Gilbertsen V.: The respiratory sinus arrhythmia: a measure of cardiac age . Science 1984; 224: 1001-1004.
• 7. Guntheroth WG.: Elektrokardiografia dziecięca. PZWL, Warszawa 1969: 34.
• 8. Durrer D . , van Dam R.T. , Freud G. E . i wsp .: Total excitation of the isolated human heart. Circulation 1970; 41: 899-912
• 9. Rivenes S . M . , Colan S . D . , Easley K.A. i wsp .; Pediatric Pulmonary and Cardiovascular Complications of Vertically Transmitted HIV Infection Study Group: Usefulness of the pediatric electrocardiogram in detecting left ventricular hypertrophy: results from the Prospective Pediatric Pulmonary and Cardiovascular Complications of Vertically Transmitted HIV Infection (P2C2 HIV) multicenter study Am . Heart J. 2003; 145: 716-723 .
• 10. Cappato R. , Furlanello F , Giovinazzo V i wsp .: J wave, QRS slurring, and ST elevation in athletes with cardiac arrest in the absence of heart disease: marker of risk or innocent bystander? Circ . Arrhythm . Electrophysiol . 2010; 3: 305-311.
• 11. Papadakis M . , Basavarajaiah S . , Rawlins J . i wsp .: Prevalence and significance of T-wave inversions in predominantly Caucasian adolescent athletes . Eur. Heart J . 2009; 30: 1728-1735.
• 12. Pearl W : Effects of gender, age, and heart rate on QT intervals in children. Pediatr. Cardiol. 1996; 17: 135-136 .
• 13. Corrado D . , Pelliccia A. , Bj0rnstad H . H . i wsp .; Study Group of Sport Cardiology of the Working Group of Cardiac Rehabilitation and Exercise Physiology and the Working Group of Myocardial and Pericardial Diseases of the European Society of Cardiology: Cardiovascular preparticipation screening of young competitive athletes for prevention of sudden death: proposal for a common European protocol . Consensus Statement of the Study Group of Sport Cardiology of the Working Group of Cardiac Rehabilitation and Exercise Physiology and the Working Group of Myocardial and Pericardial Diseases of the European Society of Cardiology Eur. Heart J . 2005; 26: 516-524.

• Document Type: article