Alergia a stres oksydacyjny

• Authors: Magdalena A. Twardoch , Magdalena Lodwich , Bogdan Mazur

Title variants

EN

Allergy and Oxidative Stress

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tlen jako pierwiastek biogenny warunkuje przebieg podstawowych procesów biochemicznych gwarantujących przeżycie komórki. Niestety, w szczególnych warunkach wysoce reaktywne formy tlenu (RFT) mogą wywierać toksyczny efekt na organizm. W niewielkich ilościach RFT są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórki, jednak ich nasilone wytwarzanie, przekraczające skuteczność działania systemów antyoksydacyjnych, określane mianem stresu oksydacyjnego, sprzyja zaburzeniom struktury i funkcji komórek oraz tkanek. Współcześnie coraz częściej wskazuje się na istotny udział stresu oksydacyjnego w przebiegu i/lub etiologii przewlekłych chorób zapalnych, do których zalicza się m.in. choroby atopowe, takie jak astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry czy alergiczny nieżyt nosa.

EN

Oxygen is a biogenic element which determines the course of basic biochemical processes to ensure the survival of the cell. Unfortunately, in particular circumstances, the highly reactive oxygen species (ROS) may cause a toxic effect on the body. Small amounts of ROS are essential for the proper functioning of cells, however, the excessive production of them, which transcend the effectiveness of antioxidant systems – defined as oxidative stress – promotes structural and functional disorders of cells and tissues. Nowadays, the significant participation of oxidative stress is increasingly more frequently indicated in the course and/or etiology of chronic inflammatory diseases, which include atopic diseases such as bronchial asthma, atopic dermatitis, or allergic rhinitis.

Keywords

EN

alergiczny nieżyt nosa; allergic rhinitis; astma oskrzelowa; atopic dermatitis; atopowe zapalenie skóry; bronchial asthma; oxidative stress; reactive oxygen species; reaktywne formy tlenu; stres oksydacyjny

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2016
• Volume: 70
• Pages: 15–23

Contributors

author

Magdalena A. Twardoch

• Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko- -Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, ul. tel. [phone]

author

Magdalena Lodwich

• Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

author

Bogdan Mazur

• Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

References

• 1. Berbecki J., Mitosek-Szewczyk K., Kurzepa J., Nastaj M., Łobejko K., Stelmasiak Z. Procesy wolnorodnikowej peroksydacji lipidów ze szczególnym uwzględnieniem roli paraoksonazy-1 w patogenezie stwardnienia rozsianego. Wiad. Lek. 2011; 64: 31–36.
• 2. Kwiecień S., Pawlik M., Brzozowski T., Pawlik W., Konturek S. Przemiany reaktywnych form tlenu w doświadczalnym, stresowym modelu uszkodzeń błony śluzowej żołądka. Gastroenterol. Pol. 2010; 17: 234–243.
• 3. Ługowski M., Saczko J., Kulbacka J., Banaś T. Reaktywne formy tlenu i azotu. Pol. Merkuriusz Lek. 2011; 31: 313–317.
• 4. Kulbacka J., Saczko J., Chwiłkowska A. Stres oksydacyjny w procesach uszkodzenia komórek. Pol. Merkuriusz Lek. 2009; 27: 44–47.
• 5. Rutkowski R., Pancewicz S.A., Rutkowski K., Rutkowska J. Znaczenie reaktywnych form tlenu i azotu w patomechanizmie procesu zapalnego. Pol. Merkuriusz Lek. 2007; 23: 131–136.
• 6. Puzanowska-Tarasiewicz H., Kuźmicka L., Tarasiewicz M. Funkcje biologiczne wybranych pierwiastków i ich związków. I. Tlen – pierwiastek życia i śmierci. Pol. Merkuriusz Lek. 2009; 27: 245–248.
• 7. Łuszczewski A., Matyska-Pielarska E., Trefler J., Wawer I., Łącki J., Śliwińska-Stańczyk P. Reactive oxygen species-physiological and pathological function in The human body. Reumatologia 2007; 45: 284–289.
• 8. Sadowska-Woda I., Bieszczad-Bedrejczuk E. Rola stresu oksydacyjnego w patogenezie astmy oskrzelowej. Alerg. Astma Immun. 2011; 16: 80–89.
• 9. Świderska-Kołacz G., Kumański K., Parka B. Alkohol a stres oksydacyjny. Kosmos 2012; 61: 93–103.
• 10. Ahmad A., Shameem M., Husain Q. Relation of oxidant-antioxidant imbalance with disease progression in patients with asthma. Ann. Thorac. Med. 2012; 7: 226–232.
• 11. Cho Y.S., Moon H.B. The role of oxidative stress in the pathogenesis of asthma. Allergy Asthma Immunol. Res. 2010; 2: 183–187.
• 12. Sahiner U.M., Birben E., Erzurum S., Sackesen C., Kalayci O. Oxidative stress in asthma. World Allergy Organ J. 2011; 4: 151–158.
• 13. Zanatta A., Nishiyama A., Michelotto Junior P. The prevention of oxidative stress improve asthmatic inflammation. Adv. Biosci. Biotechnol. 2012; 3: 1087–1090.
• 14. Grosicka-Maciąg E. Biologiczne skutki stresu oksydacyjnego wywołanego działaniem pestycydów. Postepy Hig. Med. Dosw. (online). 2011; 65: 357–366.
• 15. Kalisz O., Wolski T., Gerkowicz M., Morawski M. Reaktywne formy tlenu (RFT) oraz ich rola w patogenezie niektórych chorób. Annales UMCS Sect D 2007; 62: 87–99.
• 16. Zabłocka A., Janusz M. Dwa oblicza wolnych rodników tlenowych. Postepy Hig. Med. Dosw. (online). 2008; 62: 118–124.
• 17. Radwańska-Wala B., Buszman E., Druzba D. Udział reaktywnych form tlenu w patogenezie chorób ośrodkowego układu nerwowego. Wiad. Lek. 2008; 61: 67–73.
• 18. Birkner E., Zalejska-Fiolka J., Antoszewski Z., Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i rola witamin o charakterze antyoksydacyjnym w chorobie Alzheimera. Postepy Hig. Med. Dosw. (online) 2004; 58: 264–269.
• 19. Kaur J., Arora S., Singh B., Thakur L.C., Gambhir J., Prabhu K.M. Role of oxidative stress in pathophysiology of transient ischemic attack and stroke. Int. J. Biol. Med. Res. 2011; 2: 611–615.
• 20. Król K., Konopka T. Reaktywne pochodne tlenu i mechanizmy antyoksydacyjne w patogenezie zapaleń przyzębia. Dent. Med. Probl. 2003; 40: 121–128.
• 21. Klimczak A., Kubiak K., Malinowska K., Dziki Ł. Badanie aktywności wybranych enzymów antyoksydacyjnych u chorych na raka jelita grubego. Pol. Merkuriusz Lek. 2009; 27: 470–473.
• 22. Holguin F., Fitzpatrick A. Obesity, asthma, and oxidative stress. J. Appl. Physiol. 2010; 108: 754–759.
• 23. Ziora D., Sitek P., Machura E., Ziora K. Otyłość a astma oskrzelowa – czy istnieje odrębny fenotyp astmy? Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80: 454––462.
• 24. Zhao J.J., Shimizu Y., Dobashi K. i wsp. The relationship between oxidative stress and acid stress in adult patients with mild asthma. J. Investig. Allergol. Clin. Immunol. 2008; 18: 41–45.
• 25. Yuksel H., Dinc G., Sakar A. i wsp. Prevalence and comorbidity of allergic eczema, rhinitis, and asthma in a city in western Turkey. J. Investig. Allergol. Clin. Immunol. 2008; 18: 31–35.
• 26. Trischler J., Merkel N., Könitzer S., Müller C., Unverzagt S., Lex C. Fractionated breath condensate sampling: H2O2 concentrations of the alveolar fraction may be related to asthma control in children. Respir. Res. 2012; 13: 14.
• 27. Toyran M., Kaymak M., Vezir E. i wsp. Trace element levels in children with atopic dermatitis. J. Investig. Allergol. Clin. Immunol. 2012; 22: 341–344.
• 28. Sagdic A., Sener O., Bulucu F. i wsp. Oxidative stress status and plasma trace elements in patients with asthma or allergic rhinitis. Allergol. Immunopathol. (Madr) 2011; 39: 200–205.
• 29. Liu L., Poon R., Chen L. i wsp. Acute effects of air pollution on pulmonary function, airway inflammation, and oxidative stress in asthmatic children. Environ. Health Perspect. 2009; 117: 668–674.
• 30. Kirkham P., Rahman I. Oxidative stress in asthma and COPD: antioxidants as a therapeutic strategy. Pharmacol. Ther. 2006; 111: 476–494.
• 31. Emecen Ö., Berçik Ýnal B., Erdenen F., Usta M., Aral H., Güvenen G. Evaluation of oxidant/antioxidant status and ECP levels inasthma. Turk. J. Med. Sci. 2010; 40: 889–895.
• 32. Dut R., Dizdar E.A., Birben E. i wsp. Oxidative stress and its determinants in the airways of children with asthma. Allergy 2008; 63: 1605––1609.
• 33. Gendźwiłł A. Reaktywne formy tlenu i hiporeaktywność naczyń we wstrząsie septycznym. Część II – Przeciwutleniacze i hiporeaktywność naczyń we wstrząsie septycznym. Pol. Merkuriusz Lek. 2007; 23: 284–287.
• 34. Czarnecki R., Czerwionka-Szaflarska M., KędzioraJ., Czuczejko J. Ocena stężenia parametrów stresu oksydacyjnego u dzieci i młodzieży z przewlekłym zapaleniem błony śluzowej żołądka i/lub dwunastnicy ze współistniejącym zakażeniem Helicobacter pylori. Prz. Gastroenterol. 2008; 3: 201–206.
• 35. Rogala B., Polaniak R., Grzanka A., Ciesielska-Kopacz N., Birkner E. Ocena aktywności enzymów antyoksydacyjnych i nasilenia peroksydacji lipidów u chorych na astmę. Pneumonol. Alergol. Pol. 2004; 72: 472–476.
• 36. Gacko M., Worowska A., Karwowska A., Łapiński R. Extracellular Superoxide Dismutase In Vascular Wall. Adv. Clin. Exp. Med. 2006; 15: 925–932.
• 37. Gałecka E., Jacewicz R., Mrowicka M. i wsp.: Enzymy antyoksydacyjne – budowa, właściwości, funkcje. Pol. Merkuriusz Lek. 2008, 25: 266–268.
• 38. Łukaszewicz-Hussain A. Rola glutationu i enzymów z nim związanych w procesach antyoksydacyjnych organizmu. Med. Pr. 2003; 54: 473–479.
• 39. Ercan H., Birben E., Dizdar E.A. i wsp. Oxidative stress and genetic and epidemiologic determinants of oxidant injury in childhood asthma. J. Allergy Clin. Immunol. 2006; 118: 1097–1104.
• 40. Wielkoszyński T., Zawadzki M., Ordon-Lebek A., Szlacheta-Korzonek I. Enzymatyczne układy antyoksydacyjne – właściwości, występowanie i rola biologiczna. Diag. Lab. 2007; 43: 283–296.
• 41. Gajewska B., Usarek E., Kaźmierczak B., Kukwa W., Kukwa A., Barańczyk-Kuźma A. Ekspresja izoenzymów transferazy S-glutationowej w płaskonabłonkowym raku języka i dna jamy ustnej. Pol. Merkuriusz Lek., 2007; 23: 196–199.
• 42. Lutz W., Tarkowski M., Nowakowaska E. Polimorfizm genetyczny S-transferaz glutationowych jako czynnik predysponujący do wystąpienia alergii skórnej. Med. Pr. 2001; 52: 45–51.
• 43. Sapian-Raczkowska B., Rabczyński M., Adamiec R. Paraoksonaza – ważny enzym przemian lipidowych i potencjalny sprzymierzeniec w leczeniu przeciwmiażdżycowym. Pol. Merkuriusz Lek. 2010; 29: 325–327.
• 44. Otocka-Kmiecik A., Orłowska-Majdak M. The role of genetic (PON1 Polymorphism) and environmental factors, especially physical activity, in antioxidant function of paraoxonase. Postepy Hig. Med. Dosw. (online) 2009; 63: 668–677.
• 45. Rutkowski M., Matuszewski T., Kędziora J., Paradowski M., Kłos K., Zakrzewski A. Witaminy A, E i C jako antyoksydanty. Pol. Merkuriusz Lek. 2010; 29: 377–381.
• 46. Konopacka M. Rola witaminy C w uszkodzeniach oksydacyjnych DNA. Postepy Hig. Med. Dosw. 2004; 58: 343–348.
• 47. Kleszczewska E. Biologiczne znaczenie witaminy C ze szczególnym z uwzględnieniem jej znaczenia w metabolizmie skóry. Pol. Merkuriusz Lek. 2007; 23: 462–465.
• 48. Guz J., Dziaman T., Szpila A. Czy witaminy antyoksydacyjne mają wpływ na proces karcynogenezy? Postepy Hig. Med. Dosw. (online) 2007; 61: 185–198.
• 49. Gałecka E., Mrowicka M., Malinowksa K., Gałecki P. Wybrane substancje nieenzymatyczne uczestniczące w procesie obrony przed nadmiernym wytwarzaniem wolnych rodników. Pol. Merkuriusz Lek. 2008; 25: 269–272.
• 50. Bilska A., Kryczyk A., Włodek L. Różne oblicza biologicznej roli glutationu. Postepy Hig. Med. Dosw. (online) 2007; 61: 438–453.
• 51. Bukowska B. Glutation: biosynteza, czynniki indukujące oraz stężenie w wybranych jednostkach chorobowych. Med. Pr. 2004; 55: 501–509.
• 52. Palmieri B., Sblendorio V. Oxidative stress detection: what for? Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci. 2007; 11: 27–54.
• 53. Wachowicz B., Kulifer A., Olas B. Właściwości biologiczne izoprostanów. Kosmos 2011; 60: 33–42.
• 54. Montuschi P., Barnes P., Roberts L. Insights into Oxidative Stress: The Isoprostanes. Curr. Med. Chemistry 14, 703–711.
• 55. Swincow G., Czerwionka-Szaflarska M. Symptomatologia chorób alergicznych u dzieci – marsz alergiczny. Pediatr. Pol. 2010; 85: 141–147.
• 56. Frankowska J., Trznadel-Budźko E., Rotsztejn H. Atopowe zapalenie skóry w praktyce lekarza rodzinnego. Dermatol. Klin. 2009; 11: 171–174.
• 57. Stone K. Atopic diseases of childhood. Curr. Opin. Pediatr. 2003; 15:495–511.
• 58. Kasperska-Zając A., Koczy-Baron E. Etiopatogeneza atopowego zapalenia skóry. Pol. Merkuriusz Lek. 2011, 31: 309–312.
• 59. Silny W., Czarnecka-Operacz M., Gliński W., Samochocki Z., Jenerowicz D. Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Post. Dermatol. Alergol. 2010; 27: 365–383.
• 60. Wąsowska-Królikowska K., Krogulska A. Atopowe zapalenie skóry jako problem w pediatrii. Prz. Pediatr. 2005, 35: 145–152.
• 61. Rosińska A., Stajkowska I., Cichy W. Rola alergenów pokarmowych w etiopatogenezie atopowego zapalenia skóry. Post. Dermatol. Alergol. 2007; 24: 224–232.
• 62. Wanat-Krzak M., Kurzawa R. Diagnostyka i leczenie wyprysku atopowego. Alerg. Astma Immun. 2006; 11: 11–21.
• 63. Brzoznowski W. Standardy diagnostyczne i terapeutyczne alergicznego nieżytu nosa. Forum Med. Rodz. 2009; 3: 173–180.
• 64. Dávila I., Mullol J., Ferrer M. et al. Genetic Aspects of Allergic Rhinitis. J. Investig. Allergol. Clin. Immunol. 2009; 19: 25–31.
• 65. Small P., Kim H. Allergic rhinitis. Allergy Asthma Clin. Immunol. 2011; 7: S3. doi: 10.1186/1710-1492-7-S1-S3.
• 66. Sequeira S., Rao A., Rao A. Increased oxidative stress and altered antioxidants status in patients with chronic allergic rhinitis. Adv. Biosci. Biotechnol. 2012; 3: 951–956.
• 67. Perić A., Vojvodić D., Vukomanović-Đurđević B., Baletić N. Eosinophilic inflammation in allergic rhinitis and nasal polyposis. Arh. Hig. Rada. Toksikol. 2011; 62: 341–348.
• 68. Lewandowska-Polak A. Alergiczny nieżyt nosa i astma oskrzelowa – koncepcja ARIA jako wyzwanie dla lekarza. Alerg. Astma Immun. 2009; 14: 7–13.
• 69. Emin O., Hasan A., Aysegul D., Rusen D. Total antioxidant status and oxidative stress and their relationship to total IgE levels and eosinophil counts in children with Allergic Rhinitis. J. Investig. Allergol. Clin. Immunol. 2012; 22: 188–192.
• 70. From the Global Strategy for Asthma Management and Prevention, Global Initiative for Asthma (GINA) 2015. http://www.ginasthma.org/.
• 71. Bateman E.D., Hurd S.S., Barnes P.J. et al. Global strategy for asthma management and prevention: GINA executive summary. Eur. Respir. J. 2008; 31: 143–178.
• 72. Postępski J., Winiarska-Opoka V., Misztal-Tuszkiewicz E. Znaczenie reakcji wolnorodnikowych w patogenezie wybranych schorzeń dzieci. Pediatr. Pol. 2000; 75: 767–776.
• 73. Aksoy F., Demirhan H., Veyseller B., Yildirim Y.S., Ozturan O., Basinoğlu F. Advanced oxidation protein products as an oxidative stress marker in allergic rhinitis. Kulak. Burun. Bogaz. Ihtis. Derg. 2009; 19: 279–284.
• 74. Castro-Giner F., Künzli N., Jacquemin B. et al. Traffic-Related Air Pollution, Oxidative Stress Genes, and Asthma (ECHRS). Environ. Health. Perspect. 2009; 117: 1919–1924.
• 75. Minelli C., Granell R., Newson R. et al. Glutathione-S-transferase genes and asthma phenotypes: a Human Genome Epidemiology (HuGE) systematic review and meta-analysis including unpublished data. Int. J. Epidemiol. 2010; 39: 539–562.
• 76. Riedel M., Nel A. Importance of oxidative stress in the pathogenesis and treatment of asthma. Curr. Opin. Allergy. Clin. Immunol. 2008; 8: 49–56.
• 77. Ciencewicki J., Trivedi S., Kleeberger S. Oxidants and the pathogenesis of lung diseases. J. Allergy Clin. Immunol. 2008; 122: 456–468.
• 78. Patel B.D., Welch A.A., Bingham S.A. i wsp. Dietary antioxidants and asthma in adults. Thorax 2006; 61: 388–393.
• 79. Alsamarai A.M., Alwan A.M., Ahmad A.H. et al. The Relationship between Asthma and Allergic Rhinitis in the Iraqi Population. Allergol. Int. 2009; 58: 549–555.
• 80. Al-Afaleg N.O., Al-Senaidy A., El-Ansary A. Oxidative stress and an-tioxidant status in Saudi asthmatic patients. Clin. Biochem. 2011; 44: 612–617.
• 81. Fitzpatrick A.M., Teague W.G., Holguin F., Yeh M., Brown L.A. Airway glutathione homeostasis is altered in children with severe asthma: evidence for oxidant stress. J. Allergy Clin. Immunol. 2009; 123: 146–152.
• 82. Peroni D.G., Bodini A., Corradi M., Coghi A., Boner A.L., Piacentini G.L. Markers of oxidative stress are increased in exhaled breath condensates of children with atopic dermatitis. Br. J. Dermatol. 2012; 166: 839–843.
• 83. Sackesen C., Ercan H., Dizdar E. i wsp. A comprehensive evaluation of the enzymatic and nonenzymatic antioxidant systems in childhood asthma. J. Allergy Clin. Immunol. 2008; 122: 78–85.
• 84. Trznadel-Budźko E., Kaszuba A., Czarnecki M., Kozłowska M. Potencjał antyoksydacyjny surowicy i krwinek czerwonych i granulocytów obojętnochłonnych w atopowym zapaleniu skóry. Prz. Dermatol. 1995; 82: 533–536.

• Document Type: article