Ryzyko dysleksji w przebiegu chorób alergicznych u dzieci

• Authors: Mateusz Warchał , Joanna Kasznia-Kocot

Title variants

EN

Risk factors of dyslexia in allergic diseases

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ocena ryzyka dysleksji stanowi pierwszy etap diagnostyczny
towarzyszący obserwacji psychologicznej i pedagogicznej
dziecka rozpoczynającego naukę, którego celem jest
wczesne rozpoznanie specyficznych trudności w uczeniu się.
O ile powszechność wykonywania tego badania jest uzasadniona
ze względu na jego prewencyjny charakter, o tyle
duży problem diagnostyczny stanowi uwzględnienie wszystkich
czynników, które mogą powodować pojawienie się
wczesnych symptomów dysleksji. Ponieważ ocena ryzyka
dysleksji ma charakter przesiewowy, to koncentruje się głównie
na objawach, które wykazuje dziecko, natomiast odrębnym
problemem pozostaje nadal określenie grup szczególnego
ryzyka, a przez to uwzględnienie specyficznych
predyktorów wystąpienia w późniejszym okresie rozwojowym
dysleksji właściwej (rozpoznanie F81.0 wg klasyfikacji
ICD-10).
Artykuł przybliża koncepcje teoretyczne, które podkreślają
związki między zaburzeniami odporności a dysleksją
i wskazuje na potrzebę realizacji oceny ryzyka dysleksji
w grupie rozpoznań chorób alergicznych u dzieci. W przypadku
dzieci z rozpoznaną chorobą alergiczną szczególną
potrzebę działań profilaktycznych uzasadnia koncepcja dysleksji,
która opiera się na etiologii zaburzenia uwzględniającej
współwystępowanie skrzyżowanej lub jednorodnej
lewostronnej lateralizacji i choroby alergicznej. Zgodnie
z nią nieprawidłowe oddziaływanie na rozwój organizmu
genów odpowiedzialnych za odporność organizmu warunkuje
dysleksję i nietypową asymetrię czynnościową.
Ponieważ wymienione zmienne nie były uwzględnione
do tej pory w badaniach krajowych, to wobec rosnącej liczby
rozpoznań chorób alergicznych uzasadniona jest konieczność
wypracowania podstaw metodologicznych do przeprowadzenia
przekrojowych badań. Pytaniem otwartym pozostaje
nadal kwestia zróżnicowania nozologicznego chorób
alergicznych w kontekście statystycznej istotności różnic
między nimi i ryzykiem dysleksji.
Istotne jest więc omówienie teoretycznych i praktycznych
podstaw oraz przesłanek wskazujących na współwystępowanie
zaburzeń odporności i ryzyka dysleksji, co z jednej
strony czyni przedstawiany artykuł jedynie przyczynkowym,
ale jednocześnie nadaje mu charakter przybliżający mało
znane w Polsce trendy pojawiające się w światowych badaniach
psycho-neuroimmunologicznych.

EN

Risk estimation of dyslexia is the first diagnostic stage
accompanying the psychological and pedagogical observation
of the child who starts his/her education. The aim of
this stage is to diagnose early the child with learning skills
disorders. Though the preventive character of the test
explains its commonness, the multitude of factors inducing
the early symptoms of dyslexia may constitute a diagnostic
problem. As the estimation of the risk of dyslexia is based
on screening, it focuses mainly on the displayed symptoms.
The paper estimates the risk of dyslexia in the group of
children diagnosed with allergies. According to this concept,
there is a strong dependence between the chromosomes
conditioning dyslexia and lateralization and the chromosomes
responsible for the immunity on the human organism.
Since the variables mentioned above have not been taken
yet into account in the research done in Poland, it is reasonable
to set up a systematic approach for a large-scale
study especially in the face of growing number of diagnoses
with allergy. However, the issue of the nosological diversity
of various allergies in the context of statistical difference
between them and the risk of dyslexia still remains an open
question.

Keywords

EN

choroby alergiczne; lateralizacja; ryzyko dysleksji

• Publisher: Polish Society of Environmental Medicine, Institute of Occupational Medicine and Environmental Health
• Journal: Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine
• Year: 2013
• Volume: 16
• Issue: 2
• Pages: 85-90

Contributors

author

Mateusz Warchał

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Zakład Czynników Społecznych i Metodologii, Sosnowiec

author

Joanna Kasznia-Kocot

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, Sosnowiec

References

• 1. Bogdanowicz M.: „Ryzyko dysleksji”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2003.
• 2. Samoliński K.B., Komorowski J.: „Epidemiologia chorób alergicznych w Polsce i na świecie”, Kształcenie Podyplomowe, nr 1/2012, Warszawski Uniwersytet Medyczny.
• 3. Bentacur C., Velez A., Cabanieu G., LeMoal M., Neveu P. J.: “Association between left-handedness and allergy: A reappraisal”, Neuropsychologia 28, 1990.
• 4. Geschwind, N., Behan, P. O.: “Laterality, hormones, and immunity” [in:] N. Geschwind, A. Galaburda (eds.),”Cerebral dominance”, Cambridge 1984.
• 5. Geschwind N, Galaburda A.: “Cerebral lateralization. Biological mechanisms, associations, and pathology. Ahypothesis and a program for research Arch. Neurol. 1985, 42(7), 634–54.
• 6. Geschwind, N., Behan, P. O. : “Left-handedness: Association with immune disease, migraine, and developmental learning disorder”, Proceedings of the National Academy of Science 1982, 79.
• 7. Geschwind, N., Galaburda, A.: “Cerebral lateralization”, Harvard University Press, Cambridge 1987.
• 8. Coren, S.: “The left-hander syndrome: The causes and consequences of left-handedness”, Vintage Books, NewYork 1993.
• 9. Coren, S.: “Handedness and allergic response. International Journal of Neuroscience”, 76, 1994.
• 10. Dróżdż B., Dróżdż W.: ”Dysleksja rozwojowa – współczesne koncepcje patogenezy, diagnostyki i terapii”, Psychiatria w praktyce ogólnolekarskiej, t. 3, 2003.
• 11. Nopola-Hemmi J., Myllyloma B., Haltia T., Taipale M. i wsp.: „Dominant gene of developmental dyslexia on chromosome 3”, J. Med. Genet. 2001 (38).
• 12. Bogdanowicz M.: „Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu – dysleksja rozwojowa” [w:] M. Bogdanowicz (red.): „Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki”, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999.
• 13. Bogdanowicz M.: „Ryzyko dysleksji, dysortografii i dysgrafii. Skala ryzyka dysleksji wraz z normami dla klas I i II.”, Harmonia Universalis, Gdańsk 2011.
• 14. Bogdanowicz M.: „O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli”, Wydawnictwo Linea, Lublin 1994.
• 15. Bogdanowicz M.: „Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci – nowa definicja i miejsce w klasyfikacjach międzynarodowych”, Psychologia Wychowawcza 1996, nr 1.
• 16. Kupis-Krasowicz G.: „Psychologia dysleksji”. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2008.
• 17. Olson R.K., Forsberg H., Wise B.: “Genes, environment and the development of orthographic skills.” [in:] V. Berninger (ed.): “Varieties of orthographic knowledge: Theoretical and developmental issues (Vol. 1), Kluwer Academi, Dordrecht 1994.
• 18. Grigorenko, E.L. “Developmental dyslexia: an update on genes, brains and envirioments.”, Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 42(1), 2001.
• 19. Gilger, J.W.: “Behavioral Genetics: Concepts for Research in Language and Language Disabilities”, Journal of Speech and Hearing Research, 38, 1995.
• 20. Bednarek D., Grabowska A.: „Różnice płciowe w dysleksji”, [w:] A. Grabowska, K. Rymarczyk (red.): „Dysleksja: od badań mózgu do praktyki”, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, Warszawa 2004.
• 21. Bednarek D.: „Dysleksja a zaburzenia słuchu fonematycznego oraz kanału wielkokomórkowego w układzie wzrokowym:, [w:] B. Kaja (red.): „ Diagnoza dysleksji”, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2003.
• 22. Bednarek D.: „Neurobiologiczne podłoże dysleksji”, Przegląd Psychologiczny, 42 (1–2), 1999.
• 23. Bednarek D.: „Rola układu wzrokowego w specyficznych trudnościach w czytaniu. Problemy Poradnictwa Psychologiczno- Pedagogicznego, 10 (1), 1999.
• 24. Bryant P.E., MacLean M., Bradley L.L., Crossland J.: ”Rhyme and Alliteration, Phoneme Detection, and Learning to Read”, Developmental Psychology, 26, 1990.
• 25. Galaburda A., Livingstone M.: “Evidence for a magnocellular defect in developmental dyslexia”, Ann N Y Acad Sci, 1993.
• 26. Shapleske J., Rossell S. L., Woodruff P. W., David A. S.: “The planum temporale: A systematic, quantitative review of its structural, functional”, Brain Res Rev, 1999.
• 27. Tallal P., Piercy M.: “Defects of non-verbal auditory perception in children with developmental aphasia“. Nature 241, 1973.
• 28. Fawcett A. J., Nicolson R. I.: “Developmental Dyslexia: the role o cerebellum”, Dyslexia: An International Journal of Research and Practice, 5, 1999.
• 29. Mason A., Cornelissen P., Fowler S., Stein J.: “Contrast sensitivity, ocular dominance and specific reading disability”, Clin. Vis. Sci., 8, 1993.
• 30. Paine R.S.: “Minimal Chronic Brain Syndromes. Clinical Proceedings Children’s Hospital of the District of Columbia”, Neurological, 1966.
• 31. Gilger J.W,, Kaplan B.J: “Atypical brain development: a conceptual framework for understanding developmental learning disabilities”, Developmental Neuropsychology, 20(2), 2001.
• 32. Hugdahl K., Ellertsen B., Waaler P.E, Kløve H: „Left and righthanded dyslexic boys: An empirical test of some assumptions of the Geschwind-Behan hypothesis”, Neuropsychologia., 27(2), 1989.
• 33. Cieszyńska J.: „Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji?”, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2001.
• 34. Sołtys-Chmielowicz A.: „Wymowa dzieci przedszkolnych”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin 1998.

• Document Type: review