Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia

• Authors: Marcin Dziekiewicz , Andrzej Radzikowski

Title variants

EN

Streptococcal tonsillopharyngitis – principles of diagnosis and treatment

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Tonsillopharyngitis is one of the main causes of medical appointments. In fact, a seemingly simple diagnosis and treatment causes various problems and is the reason of many problems and errors, including antibiotic misuse or overuse. The most frequent aetiological agents of pharyngitis relate to viruses. A carefully taken medical history and physical examination can help distinguish patients in whom bacterial (streptococcal) aetiology should be suspected. However, signs and symptoms themselves do not usually allow the correct diagnosis to be established. A clinical suspicion of bacterial infection must be confirmed microbiologically. The best practice is a throat culture. Rapid tests for the presence of Streptococcus pyogenes antigen are a convenient alternative. They are characterised by high sensitivity and specificity. The first-line treatment in streptococcal tonsillopharyngitis is phenoxymethylpenicillin used for 10 days. Streptococcus pyogenes is uniformly sensitive to this antibiotic. Cefadroxil is reserved for patients with non-immediate hypersensitivity to penicillin and Streptococcus pyogenes carriers. Macrolides, in turn, should be used only if immediate hypersensitivity occurs. In this case, 3–5-day treatment with azithromycin is a convenient alternative to clarithromycin. It is important to use its high, double doses – the standard dose is ineffective. Treatment of streptococcal tonsillopharyngitis with amoxicillin, amoxicillin with clavulanic acid and cefuroxime axetil is considered inappropriate and harmful. These are relatively broad-spectrum antibiotics, but their overuse is conductive to the spread of pneumococci of reduced penicillin sensitivity.

PL

Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych jest jedną z częstszych przyczyn wizyt lekarskich. Pozornie prosta diagnostyka i leczenie nastręcza w rzeczywistości wiele problemów i jest przyczyną błędów, w tym nadużywania antybiotyków lub stosowania ich niezgodnie z zaleceniami. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym zapalenia gardła są wirusy. Dokładnie zebrany wywiad i badanie przedmiotowe powinny pomóc wytypować pacjentów, u których trzeba podejrzewać bakteryjną (paciorkowcową) etiologię objawów. Same w sobie są jednak niewystarczające do ustalenia właściwego rozpoznania. Kliniczne podejrzenie zakażenia bakteryjnego należy koniecznie potwierdzić za pomocą badania mikrobiologicznego. Złotym standardem pozostaje posiew wymazu z gardła. Wygodną alternatywę stanowią szybkie testy na obecność antygenu Streptococcus pyogenes. Cechują je wysoka czułość i swoistość. Lekiem pierwszego rzutu w leczeniu paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych jest fenoksymetylopenicylina stosowana przez 10 dni. Wrażliwość szczepów Streptococcus pyogenes na ten antybiotyk jest pełna. Cefadroksyl rezerwuje się dla pacjentów z nienatychmiastową nadwrażliwością na penicylinę oraz nosicieli Streptococcus pyogenes. Z kolei makrolidy powinny być stosowane jedynie w razie wystąpienia nadwrażliwości o typie natychmiastowym. Tutaj wygodną alternatywą dla klarytromycyny jest trwające 3–5 dni leczenie azytromycyną. Bardzo ważną rolę odgrywa stosowanie jej wysokich, podwójnych dawek – dawka standardowa jest nieskuteczna. Za niecelowe i szkodliwe uznaje się leczenie anginy paciorkowcowej amoksycyliną, amoksycyliną z kwasem klawulanowym czy aksetylem cefuroksymu. Są to antybiotyki o relatywnie szerokim spektrum, jednak ich nadmierne wykorzystanie sprzyja rozprzestrzenianiu się szczepów pneumokoków o zmniejszonej wrażliwości na penicyliny.

Keywords

EN

Streptococcus pyogenes; penicillin; penicylina; pharyngitis; zapalenie gardła i migdałków podniebiennych

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2016
• Volume: 12
• Issue: 2
• Pages: 141–149

Contributors

author

Marcin Dziekiewicz

• Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa, Polska

author

Andrzej Radzikowski

• Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa, Polska

References

• 1. Nash DR, Harman J, Wald ER et al.: Antibiotic prescribing by primary care physicians for children with upper respiratory tract infections. Arch Pediatr Adolesc Med 2002; 156: 1114–1119.
• 2. Linder JA, Bates DW, Lee GM et al.: Antibiotic treatment of children with sore throat. JAMA 2005; 294: 2315–2322.
• 3. Barnett ML, Linder JA: Antibiotic prescribing to adults with sore throat in the United States, 1997–2010. JAMA Intern Med 2014; 174: 138–140.
• 4. Dooling KL, Shapiro DJ, Van Beneden C et al.: Overprescribing and inappropriate antibiotic selection for children with pharyngitis in the United States, 1997–2010. JAMA Pediatr 2014; 168: 1073–1074.
• 5. Hryniewicz W, Albrecht P, Radzikowski A et al.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016.
• 6. Ebell MH, Smith MA, Barry HC et al.: The rational clinical examination. Does this patient have strep throat? JAMA 2000; 284: 2912–2918.
• 7. Rammelkamp CH Jr, Mortimer EA Jr, Wolinsky E: Transmission of streptococcal and staphylococcal infections. Ann Intern Med 1964; 60: 753–758.
• 8. James WE, Badger GF, Dingle JH: A study of illness in a group of Cleveland families. XIX. The epidemiology of the acquisition of group A streptococci and of associated illnesses. N Engl J Med 1960; 262: 687–694.
• 9. Wannamaker LW: The epidemiology of streptococcal infections. In: McCarty M (ed.): Streptococcal Infections. Columbia University Press, New York 1954: 157–175.
• 10. Krober MS, Bass JW, Michels GN: Streptococcal pharyngitis. Placebo-controlled double-blind evaluation of clinical response to penicillin therapy. JAMA 1985; 253: 1271–1274.
• 11. Dallas A, van Driel M, Morgan S et al.: Antibiotic prescribing for sore throat: a cross-sectional analysis of the ReCEnT study exploring the habits of early-career doctors in family practice. Fam Pract 2016. DOI: 10.1093/fampra/cmw014.
• 12. Shaikh N, Swaminathan N, Hooper EG: Accuracy and precision of the signs and symptoms of streptococcal pharyngitis in children: a systematic review. J Pediatr 2012; 160: 487–493.e3.
• 13. Centor RM, Witherspoon JM, Dalton HP et al.: The diagnosis of strep throat in adults in the emergency room. Med Decis Making 1981; 1: 239–246.
• 14. McIsaac WJ, White D, Tannenbaum D et al.: A clinical score to reduce unnecessary antibiotic use in patients with sore throat. CMAJ 1998; 158: 75–83.
• 15. Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW et al.: Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2012; 55: 1279–1282.
• 16. Rogo T, Schwartz RH, Ascher DP: Comparison of the Inverness Medical Acceava Strep A test with the Genzyme OSOM and Quidel QuickVue Strep A tests. Clin Pediatr (Phila) 2011; 50: 294–296.
• 17. Gazzano V, Berger A, Benito Y et al.: Reassessment of the role of rapid antigen detection tests in diagnosis of invasive group A streptococcal infections. J Clin Microbiol 2016; 54: 994–999.
• 18. Tanz RR, Gerber MA, Kabat W et al.: Performance of a rapid antigen-detection test and throat culture in community pediatric offices: implications for management of pharyngitis. Pediatrics 2009; 123: 437–444.
• 19. Denny FW, Wannamaker LW, Hahn EO: Comparative effects of penicillin, aureomycin and terramycin on streptococcal tonsillitis and pharyngitis. Pediatrics 1953; 11: 7–13.
• 20. Wessels MR: Clinical practice. Streptococcal pharyngitis. N Engl J Med 2011; 364: 648–655.
• 21. Spinks A, Glasziou PP, Del Mar CB: Antibiotics for sore throat. Cochrane Database Syst Rev 2013; 11: CD000023.
• 22. Robertson KA, Volmink JA, Mayosi BM: Antibiotics for the primary prevention of acute rheumatic fever: a meta-analysis. BMC Cardiovasc Disord 2005; 5: 11.
• 23. Jachna-Sawicka K, Pietrzak A, Bogiel T et al.: [Antibiotic sensitivity of beta-hemolytic streptococci isolated from throat swabs and purulent material]. Med Dosw Mikrobiol 2010; 62: 309–317.
• 24. Gerber MA, Tanz RR, Kabat W et al.: Potential mechanisms for failure to eradicate group A streptococci from the pharynx. Pediatrics 1999; 104: 911–917.
• 25. Roos K, Grahn E, Holm SE: Evaluation of beta-lactamase activity and microbial interference in treatment failures of acute streptococcal tonsillitis. Scand J Infect Dis 1986; 18: 313–319.
• 26. Pichichero ME, Hoeger W, Marsocci SM et al.: Variables influencing penicillin treatment outcome in streptococcal tonsillopharyngitis. Arch Pediatr Adolesc Med 1999; 153: 565–570.
• 27. Strömberg A, Schwan A, Cars O: Five versus ten days treatment of group A streptococcal pharyngotonsillitis: a randomized controlled clinical trial with phenoxymethylpenicillin and cefadroxil. Scand J Infect Dis 1988; 20: 37–46.
• 28. Dzierżanowska D, Dzierżanowska-Fangrat K (eds): Przewodnik antybiotykoterapii 2015. α-medica press, Bielsko-Biała 2015.
• 29. Lan AJ, Colford JM, Colford JM Jr: The impact of dosing frequency on the efficacy of 10-day penicillin or amoxicillin therapy for streptococcal tonsillopharyngitis: a meta-analysis. Pediatrics 2000; 105: E19.
• 30. Casey JR, Pichichero ME: Meta-analysis of cephalosporin versus penicillin treatment of group A streptococcal tonsillopharyngitis in children. Pediatrics 2004; 113: 866–882.
• 31. Milatovic D: Evaluation of cefadroxil, penicillin and erythromycin in the treatment of streptococcal tonsillopharyngitis. Pediatr Infect Dis J 1991; 10 (Suppl): S61–S63.
• 32. Schaad UB, Kellerhals P, Altwegg M; Swiss Pharyngitis Study Group: Azithromycin versus penicillin V for treatment of acute group A streptococcal pharyngitis. Pediatr Infect Dis J 2002; 21: 304–308.
• 33. Still JG, Hubbard WC, Poole JM et al.: Comparison of clarithromycin and penicillin VK suspensions in the treatment of children with streptococcal pharyngitis and review of currently available alternative antibiotic therapies. Pediatr Infect Dis J 1993; 12 (Suppl 3): S134–S141.
• 34. Gagliotti C, Nobilio L, Milandri M et al.; Emilia-Romagna Antibiotic Resistance Study Group: Macrolide prescriptions and erythromycin resistance of Streptococcus pyogenes. Clin Infect Dis 2006; 42: 1153–1156.
• 35. Hryniewicz W, Kadłubowski M, Skoczyńska A: Dane Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, 2006.
• 36. Pacifico L, Scopetti F, Ranucci A et al.: Comparative efficacy and safety of 3-day azithromycin and 10-day penicillin V treatment of group A beta-hemolytic streptococcal pharyngitis in children. Antimicrob Agents Chemother 1996; 40: 1005–1008.
• 37. Cohen R, Reinert P, De La Rocque F et al.: Comparison of two dosages of azithromycin for three days versus penicillin V for ten days in acute group A streptococcal tonsillopharyngitis. Pediatr Infect Dis J 2002; 21: 297–303.
• 38. Lennon DR, Farrell E, Martin DR et al.: Once-daily amoxicillin versus twice-daily penicillin V in group A β-haemolytic streptococcal pharyngitis. Arch Dis Child 2008; 93: 474–478.
• 39. Pichichero ME, Green JL, Francis AB et al.: Recurrent group A streptococcal tonsillopharyngitis. Pediatr Infect Dis J 1998; 17: 809–815.
• 40. Orvidas LJ, St Sauver JL, Weaver AL: Efficacy of tonsillectomy in treatment of recurrent group A β-hemolytic streptococcal pharyngitis. Laryngoscope 2006; 116: 1946–1950.

• Document Type: review