Praktyczne aspekty wyboru wody w żywieniu zdrowych niemowląt i młodszych dzieci

• Authors: Anna Rudnicka , Kamil Konrad Hozyasz

Title variants

EN

Choice of water in healthy baby nutrition – practical aspects

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Woda stanowi podstawowy składnik organizmu człowieka na wszystkich etapach jego rozwoju. W przeliczeniu na masę ciała zapotrzebowanie na wodę jest czterokrotnie większe u niemowląt niż u osób dorosłych. W pierwszych miesiącach życia jedynym źródłem wody jest pokarm matki i/lub zastępujące go mieszanki. Podstawowymi wyznacznikami wyboru wody przeznaczonej do żywienia niemowląt i dzieci są: ogólna suma, rodzaj i zawartość rozpuszczonych składników mineralnych – głównie sodu, siarczanów, azotanów i azotynów, stopień mineralizacji wody, a także dobra praktyka produkcyjna oraz wdrożone i ewaluowane systemy bezpieczeństwa jakości żywności. W przypadku niemowląt oraz dzieci do 3. roku życia rekomenduje się wodę źródlaną lub naturalną wodę o niskiej mineralizacji, powyżej 1. roku życia dopuszcza się zaś spożycie wody średniozmineralizowanej. Wykorzystywana woda nie może – nawet potencjalnie – oddziaływać niekorzystnie na organizm dziecka. Główne zagrożenia zdrowotne związane ze spożywaniem wody (również wykorzystywanej do przygotowywania mieszanek mlecznych) stanowią zanieczyszczenia mikrobiologiczne oraz pochodzące z rolnictwa i przemysłu. W niniejszej pracy przedstawiono najważniejsze informacje na temat wody wodociągowej oraz wody butelkowanej, które wykorzystuje się do żywienia najmłodszych dzieci. Omówiono również badania dotyczące wody studziennej, rozważając zasadność i bezpieczeństwo jej spożycia przez niemowlęta. Przedstawiono schemat postępowania z wodą przeznaczoną do przygotowywania mieszanek dla niemowląt, a także potencjalne zagrożenia dla zdrowia wynikające ze spożywania wody pitnej nadmiernie zmineralizowanej, z zanieczyszczeniami chemicznymi lub dystrybuowanej w opakowaniach z tworzyw sztucznych.

EN

Water is the basic component of the human body at all development stages. The water requirement per body weight is four times higher in infants compared to adults. The only source of water in the first months of life is human milk and/or formula. The main factors determining the choice of water for infants and children are: the total amount, type and content of dissolved minerals (mainly sodium, sulphates, nitrates and nitrites), concentration of minerals and good manufacturing practice as well as implemented and evaluated safety systems for food quality. In the case of infants and children younger than 3 years of age, spring water or low-mineralised natural water is recommended, while moderately mineralised water is allowed in children older than 1 year of age. Water cannot have any, even potential, negative effects on the child’s organism. The main health-related threat associated with water consumption (also water used for formula preparation) is microbiological, agricultural or industrial water contamination. This review presents the most important information about tap and bottled water used to feed infants and toddlers. Studies on well water have also been discussed, raising questions about the legitimacy and safety of its consumption by infants. The review presents a management scheme for water used for the preparation of infant formula as well as potential health-related risks of consuming overmineralised drinking water, water with chemical contamination or water distributed in plastic containers.

Keywords

EN

mieszanki dla niemowląt; woda butelkowana; woda studzienna; woda wodociągowa; żywienie niemowląt

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 33–46

Contributors

author

Anna Rudnicka

• Klinika Pediatrii, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, Polska

author

Kamil Konrad Hozyasz

• Klinika Pediatrii, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, Polska

References

• 1. Jéquier E, Constant F: Water as an essential nutrient: the physiological basis of hydration. Eur J Clin Nutr 2010; 64: 115-123.
• 2. Popkin BM, D’Anci KE, Rosenberg IH: Water, hydration, and health. Nutr Rev 2010; 68: 439-458.
• 3. Szajewska H, Socha P, Horvath A et al.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med Pediatr 2014; 11: 321-338.
• 4. Jarosz M (ed.): Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012.
• 5. European Food Safety Authority (EFSA): Scientific Opinion on Dietary Reference Values for water. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA). EFSA J 2010; 8: 1459.
• 6. Feeding the non-breastfed child 6–24 months of age. Meeting report (2004). Department of Child and Adolescent Health and Development, Department of Nutrition for Health and Development, World Health Organization, 2004.
• 7. Szajewska H, Horvath A, Rybak A et al.: Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med Pediatr 2016; 13: 9–24.
• 8. Benelam B, Wyness L: Hydration and health: a review. Nutr Bull 2010; 35: 3–25.
• 9. Gibson-Moore H: Improving hydration in children: a sensible guide. Nutr Bull 2013; 38: 236–242.
• 10. Bright Futures Tool and Resource Kit. Available from: https:// brightfutures.aap.org/materials-and-tools/tool-and-resource-kit/ Pages/default.aspx [cited: 20 March 2017].
• 11. Infant Food and Feeding. Available from: https://www.aap.org/ en-us/advocacy-and-policy/aap-health-initiatives/HALF-Implementation-Guide/Age-Specific-Content/pages/infant-food-andfeeding.aspx [cited: 20 March 2017].
• 12. Kłos L: Jakość wody pitnej w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 2015; 2: 195–205.
• 13. Radzka E, Jankowska J: System zarządzania jakością wody pitnej w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo- -Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie 2015; 107: 221–230.
• 14. Salomon A, Regulska-Ilow B: Polskie butelkowane wody mineralne i lecznicze – charakterystyka i zastosowanie. Bromat Chem Toksykol 2013; 46: 53–65.
• 15. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 roku w sprawie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych.
• 16. Derkowska-Sitarz M, Adamczyk-Lorenc A: Wpływ składników mineralnych rozpuszczonych w wodzie pitnej na organizm człowieka. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej 2008; 123: 39–48.
• 17. Hoffmann M, Jędrzejczyk H: Rola wody w przetwórstwie żywności, żywieniu i zdrowiu człowieka. Część I. Naturalne wody mineralne i źródlane. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego 2004; 14: 13–17.
• 18. Weker H, Więch M: Woda w żywieniu najmłodszych dzieci – jej znaczenie i kryteria wyboru. Probl Hig Epidemiol 2013; 94: 766-768.
• 19. Woś H, Weker H, Jackowska T et al.: Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież. Stand Med Interna 2010; 1: 7–15.
• 20. Whitmer E, Dixon D: What you need to know about choosing and preparing infant formulas. The University of Arizona Cooperative Extension 2011: 1–2.
• 21. National Health and Medical Research Council: Infant Feeding Guidelines: Summary. National Health and Medical Research Council, Canberra 2012.
• 22. Water used to mix concentrated or powdered infant formula. In: Feeding Infants: A Guide for Use in the Child Nutrition Programs. United States Department of Agriculture, Food and Nutrition Service, 2002: 25.
• 23. Tap water drinking behaviour: a study of children aged 0–15. Report for Defra’s Drinking Water Inspectorate (DWI). Ipsos MORI Social Research Institute, 2012.
• 24. Brainerd E, Menon N: Seasonal effects of water quality: the hidden costs of the Green Revolution to infant and child health in India. J Dev Econ 2014; 107: 49–64.
• 25. Produkty uboczne dezynfekcji wody pitnej. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie. Available from: https://wsse.krakow.pl/page/produkty-uboczne-dezynfekcji- -wody-pitnej/ [cited: 27 April 2017].
• 26. Świetlik J, Raczyk-Stanisławiak U, Laskowski T et al.: Badania modelowe migracji wybranych pierwiastków z żeliwa i stali do wody na skutek korozji przewodów wodociągowych. Ochrona Środowiska 2011; 33: 71–76.
• 27. Osborn K, Lyons M: Is bottled water really unsafe for making up infant formula? Community Pract 2010; 83: 31–34.
• 28. Winiarska-Mieczan A, Tupaj M: Evaluation of the mineral composition of infant formulas. J Elementol 2009; 14: 583–591.
• 29. Guidelines for Drinking-water Quality. 4th ed., World Health Organization, 2011.
• 30. Hozyasz KK, Ruszczyńska A, Bulska E: Zanieczyszczające pierwiastki w butelkowanych niegazowanych wodach. Nowa Pediatr 2005; 9 (4): 128–130.
• 31. Berg J, Gerweck C, Hujoel PP et al.; American Dental Association Council on Scientific Affairs Expert Panel on Fluoride Intake From Infant Formula and Fluorosis: Evidence-based clinical recommendations regarding fluoride intake from reconstituted infant formula and enamel fluorosis: a report of the American Dental Association Council on Scientific Affairs. J Am Dent Assoc 2011; 142: 79–87.
• 32. Viswanathan G, Gopalakrishnan S, Siva Ilango S: Assessment of water contribution on total fluoride intake of various age groups of people in fluoride endemic and non-endemic areas of Dindigul District, Tamil Nadu, South India. Water Res 2010; 44: 6186–6200.
• 33. Pasternakiewicz A, Bilek M, Stawarczyk K: Badania zawartości wybranych anionów nieorganicznych w wodach mineralnych i źródlanych – pod kątem bezpieczeństwa zdrowotnego wody. Probl Hig Epidemiol 2014; 95: 788–793.
• 34. Tytz-Chojnowska A, Strużycka I, Szaniawska K: Ocena wiedzy mieszkańców Malborka na temat stosowania fluorkowanej wody pitnej. Nowa Stomatol 2010; 15 (4): 152–157.
• 35. Tomczyk K, Dziubanek G: Azotany (III, V) jako istotne czynniki ryzyka zdrowia. W: Kujawski J, Doskocz J (red.): Innowacje w Polskiej Nauce: przegląd aktualnej tematyki badawczej branży chemicznej. Wydawnictwo Naukowe Sophia, Katowice 2016: 109–116.
• 36. Jakość wody przeznaczonej do spożycia. In: Stan sanitarny kraju w roku 2015. Główny Inspektorat Sanitarny. Available from: https://stansanitarny.gis.gov.pl/stan_sanitarny_kraju_za_ rok_2015.pdf [cited: 23 March 2017].
• 37. Wójcik-Jackowski S, Bilek M: Woda z „prywatnych” ujęć wody pitnej jako czynnik ryzyka zdrowia człowieka, w świetle badań jej jakości na tle obowiązujących uregulowań prawnych. Bromat Chem Toksykol 2015; 48: 216–222.
• 38. Dżugan M, Pasternakiewicz A: Ryzyko zdrowotne związane z występowaniem azotanów w wodach pitnych. Zdr Publ 2007; 117: 364–368.
• 39. Sadeq M, Moe CL, Attarassi B et al.: Drinking water nitrate and prevalence of methemoglobinemia among infants and children aged 1–7 years in Moroccan areas. Int J Hyg Environ Health 2008; 211: 546–554.
• 40. Bilek M, Rybakowa M: Azotany (III) i (V) w wodzie pitnej studni kopanych i wierconych z terenu Podkarpacia jako czynniki ryzyka methemoglobinemii. Przegl Lek 2014; 71: 520–522.
• 41. Jeddi MZ, Rastkari N, Ahmadkhaniha R et al.: Concentrations of phthalates in bottled water under common storage conditions: do they pose a health risk to children? Food Res Int 2015; 69: 256–265.
• 42. Rogala D, Kulik-Kupka K, Spychała A et al.: Bisfenol A – niebezpieczny związek ukryty w tworzywach sztucznych. Probl Hig Epidemiol 2016; 97: 213–219.
• 43. Grunwalska M, Dudziak M: Migracja bisfenolu A do wód przeznaczonych do spożycia z butelek plastikowych. In: Pikoń K, Stelmach S (eds.): Współczesne problemy ochrony środowiska. Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, Gliwice 2013: 47–52.
• 44. Ministry of Health: Guidelines for Drinking-water Quality Management for New Zealand. 3rd ed., Ministry of Health, Wellington 2013.
• 45. Walters RM, Anim-Danso E, Amato SM et al.: Hard water softening effect of a baby cleanser. Clin Cosmet Investig Dermatol 2016; 9: 339–345.
• 46. Engebretsen KA, Bager P, Wohlfahrt J et al.: Prevalence of atopic dermatitis in infants by domestic water hardness and season of birth: cohort study. J Allergy Clin Immunol 2017; 139: 1568–1574.

• Document Type: article