PL
Przedmiotem rozważań są zmiany, które nastąpiły w działalności
służb medycyny pracy w minionym półwieczu,
charakterystyka zadań higienistów i przyczyny wzrostu
znaczenia ich udziału w tej działalności oraz potrzeby przestrzegania
przez nich własnego kodeksu etycznego.
Uchwalenie przez ONZ w 1948 roku Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka spowodowało zmianę strategicznego
celu służb medycyny pracy. Odtąd głównym zadaniem
jest profilaktyka uszczerbków zdrowia powodowanych
przez pracę, która powinna pracownikom zapewnić
utrzymanie zdrowia przez cały okres aktywności zawodowej.
Przedtem celem było przywracanie zdrowia pracownikom
poszkodowanym przez pracę.
Aby postępowanie i środki prewencyjne były skuteczne,
muszą być dobrane odpowiednio do szkodliwości zagrażających
zdrowiu pracowników. To wymaga ujawnienia
czynników potencjalnie szkodliwych dla zdrowia, pomiaru
ich stężeń i natężeń, określenia stopnia narażenia pracowników
na te czynniki, oraz wyznaczenia jakości i poziomu
ich ryzyka zdrowotnego. Współcześnie, służby medycyny
pracy obejmują ponadto swoim nadzorem środowiska
komunalne, bo one ulegają degradacji wskutek emisji
zanieczyszczeń przemysłowych, co wpływa ujemnie na
zdrowie narażonych mieszkańców. Te działania wykraczają
w dużej mierze poza zakres kompetencji i zadań lekarzy
specjalistów medycyny pracy i dlatego są wykonywane
przez higienistów pracy, którzy wymaganą wiedzę i umiejętności
nabywają poprzez studia wyższe na kierunkach
technicznych i przyrodniczych. Spowodowało to istotny
wzrost znaczenia roli higienistów w obecnej działalności
służb medycyny pracy i zwróciło uwagę na aspekty etyczne
w pracy higienistów.
Ocena istoty i zakresu zadań higienistów wskazuje nie
tylko na konieczność przestrzegania przez nich zasad etycznych
obowiązujących wszystkich członków służb medycyny
pracy, lecz także na potrzebę posiadania własnego kodeksu
etycznego, uwzględniającego specyfikę działań i zadań
podejmowanych w tym zawodzie.
EN
The paper considers changes in occupational medicine
in the last fifty years, describes industrial hygienists tasks
and the reasons why their activities grew in importance.
Also the needs of compliance with their own professional
Code of Ethics are discussed. The Universal Declaration of
Human Rights, voted and accepted by the United Nations
in 1948 changed the strategic target of occupational medicine.
Since then the most important task became prevention
of health damage caused by work, which should
enable the employees to stay healthy throughout the whole
period of professional activity. Before that the main target
was to restore the health of employees injured by work.
To make the used preventive measures to be effective, they
must be selected appropriately to professional harmfulness
posing threat to employees health. This requires to reveal
all factors potentially harmful to health, which occur in
the work-environment, to measure their concentrations or
intensity, to determine the employees exposure to those
factors and to estimate the level of the health risk, caused
by this complex exposure. Contemporarily occupational medicine service encompass
with its preventive supervision the municipal environments,
because they become seriously polluted due to emission
of harmful industrial pollutants what brings about
a negative impact to health of exposed dwellers. Those
activities, being to a large extent outside the scope of competence
and tasks of doctors – specialists of occupational
medicine, are performed by industrial hygienists, who the
required knowledge and skills acquired during university
studies on technical and natural faculties. This caused
a substantial increase of the role of industrial hygienists
in the present activity of occupational medicine service
and simultaneously took into consideration the ethical
aspects of the work of these professionals.
Evaluation of the backbone and the scope of work drew
attention not only to the need to follow ethical principles
mandatory for everybody working in occupational medicine
service but also to the need to have and respect their
own ethical code taking into account the specificity of
activities and undertaken tasks in this profession.