The sonoanatomy of lumbar erector spinae and its iliac attachment – the potential substrate of the iliac crest pain syndrome, an ultrasound study in healthy subjects

• Authors: Plamen Todorov , Rodina Nestorova , Anastas Batalov

Title variants

PL

Anatomia ultrasonograficzna lędźwiowej części mięśnia prostownika grzbietu oraz jego przyczepu biodrowego. Możliwe podłoże zespołu bólowego grzebienia biodrowego – badanie ultrasonograficzne u zdrowych osób

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Background: Iliac crest pain syndrome is a regional pain syndrome that has been identified in many patients with low back pain. Based on anatomical studies, it was suggested that the potential substrate of this syndrome might be the enthesis of the erector spinae muscle at the posterior medial iliac crest. As there have been no imaging studies of this important enthesis, our aim was to assess its characteristics by ultrasound. Methods: Erector spinae enthesis was first studied in a cadaver. Then its characteristics were recorded in 25 healthy volunteers (median age: 28.92, SD: 5.31, mean Body Mass Index 22.61, SD: 3.38), with Esaote My Lab 7 machine using linear transducer (4–13 MHz). Results: The cadaver study confirmed the attachment of a substantial part of erector spinae to a well-defined region on the medial posterior iliac crest. The US study in the volunteers consistently showed the entheses as typical hyperechoic fibrillar structures, slightly oblique to the skin in the longitudinal plane and attaching to the iliac crest. In the transverse plane, the entheses were seen as oval, densely dotted structures in contact with the superior edge of posterior superior iliac spine. Their mean thickness (4.9 ± 0.6 and 5.2 ± 0.7 mm longitudinally; 4.3 ± 0.6 and 4.4 ± 0.7 mm transversely), maximum width (16.3 ± 2.8 and 15.7 ± 2.3 mm) and depth (10.8 ± 7.3 and 10.6 ± 6.2 mm) on the left and right side, respectively, as well as their echostructure were recorded and described. Conclusions: The erector spinae entheses could be assessed in detail by ultrasound, thus their pathological transformation associated with iliac crest pain syndrome could be identified.

PL

Wprowadzenie: Zespół bólowy grzebienia biodrowego jest często rozpoznawany u pacjentów z bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Na podstawie badań anatomicznych wysunięto hipotezę, że podłożem tego zespołu może być przyczep mięśnia prostownika grzbietu do tylno-środkowej części grzebienia biodrowego. Ponieważ dotychczas nie przeprowadzono badań obrazowych tej ważnej entezy, naszym celem była ocena jej charakterystycznych cech w badaniu ultrasonograficznym. Metoda: Przyczep mięśnia prostownika grzbietu zbadano najpierw na zwłokach. Następnie uzyskano jego obrazy ultrasonograficzne u 25 zdrowych ochotników (mediana wieku: 28,92, OS: 5,31; średnie BMI: 22,61, OS: 3,38) za pomocą aparatu Esaote MyLab 7, przy użyciu głowicy liniowej (4–13 MHz). Wyniki: Badanie na zwłokach potwierdziło lokalizację przyczepu istotnej części mięśnia prostownika grzbietu do wyraźnie określonego obszaru znajdującego się na tylno-środkowej części grzebienia kości biodrowej. Badania ultrasonograficzne wykonane u zdrowych osób każdorazowo uwidoczniały przyczepy jako typowe hiperechogeniczne włókniste struktury, położone nieco skośnie w stosunku do skóry w przekroju podłużnym, łączące się z grzebieniem kości biodrowej. W przekroju poprzecznym przyczepy były widoczne jako owalne, drobnopunktowe struktury stykające się z górną krawędzią kolca biodrowego tylnego górnego. Odnotowywano, odpowiednio po stronie lewej i prawej, ich średnią grubość (4,9 ± 0,6 oraz 5,2 ± 0,7 mm w przekroju podłużnym; 4,3 ± 0,6 oraz 4,4 ± 0,7 mm w przekroju poprzecznym), maksymalną szerokość (16,3 ± 2,8 oraz 15,7 ± 2,3 mm) oraz głębokość (10,8 ± 7,3 oraz 10,6 ± 6,2 mm), jak również opisywano ich echostrukturę. Wnioski: Szczegółowa ocena ultrasonograficzna przyczepów mięśnia prostownika grzbietu może pozwolić na rozpoznawanie patologii tej struktury będących przyczyną zespołu bólowego grzebienia biodrowego. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/wydawnictwa/volume-18-no-72

Keywords

EN

erector spine muscleentheses; iliac crest painsyndrome; low back pain; ultrasound

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Journal of Ultrasonography
• Year: 2018
• Volume: 18
• Issue: 72
• Pages: 16–21

Contributors

author

Plamen Todorov

• Medical University of Plovdiv, Rheumatology Clinic, Kaspela University Hospital, Plovdiv, Bulgaria

author

Rodina Nestorova

• St Irina Rheumatology Centre, Sofia, Bulgaria

author

Anastas Batalov

• Medical University of Plovdiv, Rheumatology Clinic, Kaspela University Hospital, Plovdiv, Bulgaria

References

• 1. Bruyn GA, Moller I, Klauser A, Martinoli C: Soft tissue pathology: regional pain syndromes, nerves and ligaments. Rheumatology 2012; 51 (Suppl. 7): 22–25.
• 2. Collée G, Dijkmans BA, Vandenbroucke JP, Rozing PM, Cats A: A clinical epidemiological study in low back pain. Description of two clinical syndromes. Br J Rheumatol 1990; 29: 354–357.
• 3. Long SS, Surrey DE, Nazarian LN: Sonography of greater trochanteric pain syndrome and the rarity of primary bursitis. AJR Am J Roentgenol 2013; 201: 1083–1086.
• 4. Bogduk N: Clinical Anatomy of the Lumbar Spine and Sacrum. Elsevier – Churchill Livingstone 2005.
• 5. Wilkinson HA: Injection therapy for enthesopathies causing axial spine pain and the “failed back syndrome”: A single blinded, randomized and cross-over study. Pain Physician 2005; 8: 167–173.
• 6. Kim HS, Ahn KH, Lee JH, Lee KT, Yoon JS: Comparison between the effect of local steroid injection and prolotherapy on iliac crest pain syndrome. Ann Rehabil Med 2007; 31: 20–24.
• 7. Macintosh JE, Bogduk N: The attachments of the lumbar erector spinae. Spine 1991; 16: 783–792.
• 8. Daggfeldt K, Huang QM, Thorstensson A: The visible human anatomy of the lumbar erector spinae. Spine 2000; 25: 2719–2725.
• 9. Sher I, Umans H, Downie SA, Torbin K, Arora R, Olson TR: Proximal iliotibial band syndrome: what is it and where is it? Skeletal Radiol 2011; 40: 1553–1556.
• 10. D’Agostino MA, Terslev L: Imaging evaluation of entheses: Ultrasonography, MRI, and scoring of evaluation. Rheum Dis Clin N Am 2016; 42: 679–693.
• 11. Naredo E: Ultrasound in rheumatology: two decades of rapid development and evolving implementation. Med Ultrason 2015; 17: 3–4.
• 12. Gandjbakhch F, Terslev L, Joshua F, Wakefield RJ, Naredo E, D’Agostino MA: Ultrasound in the evaluation of enthesitis: status and perspectives. Arthritis Res Ther 2011; 13: R188.
• 13. Terslev L, Naredo E, Iagnocco A, Balint PV, Wakefield RJ, Aegerter P et al.: Defining enthesitis in spondyloarthritis by ultrasound: Results of a Delphi process and of a reliability reading exercise. Arthritis Care Res (Hoboken) 2014; 66: 741–748.
• 14. Sudoł-Szopińska I, Kwiatkowska B,Prochorec-Sobieszek M, Maśliński W: Enthesopathies and enthesitis. Part 1: Etiopathogenesis. J Ultrason 2015; 15: 72–84.
• 15. Vleeming A, Mooney V, Stoeckart R: Movement, Stability and Lumbopelvic Pain: Integration of Research and Therapy. Elsevier – Churchill Livingstone 2007.
• 16. Sudoł-Szopińska I, Kwiatkowska B, Prochorec-Sobieszek M, Pracoń G, Walentowska-Janowicz M, Maśliński W: Enthesopathies and enthesitis. Part 2: Imaging studies. J Ultrason 2015; 15: 196–207.
• 17. Adams M, Bogduk N, Burton K, Dolan K: The Biomechanics of Back Pain. Elsevier – Churchill Livingstone 2006.
• 18. Jaén-Díaz JI, Cerezo-López E, López-de Castro F, Mata-Castrillo M, Barceló-Galíndez J, De la Fuente J et al.: Sonographic findings for thecommon extensor tendon of the elbow in the general population. J Ultrasound Med 2010; 29: 1717–1724.
• 19. Milella M, Giovanna Belcastro M, Zollikofer C, Mariotti V: The effect of age, sex, and physical activity on enthesial morphology in a complementary Italian skeletal collection. Am J Phys Anthropol 2012; 148: 379–388.

• Document Type: article