Sztuczne źródła promieniowania słonecznego jako czynnik ryzyka nowotworów skóry

• Authors: Joanna Woźniak-Holecka , Tomasz Holecki , Urszula Rokicka

Title variants

EN

Artificial solar radiation as a risk factor for skin tumor

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Do lat 70-tych XX wieku dostrzegano głównie pozytywne aspekty oddziaływania promieniowania słonecznego, w tym i jego składowej - promieniowania ultrafi oletowego (UV) na zdrowie, propagowano właściwości przeciwkrzywicze światła słonecznego w kontekście roli jaką odgrywa w produkcji witaminy D3. Dopiero w następnym dziesięcioleciu promieniowanie słoneczne zostało uznane za czynnik sprawczy wielu zmian patologicznych w obrębie skóry, w tym nowotworów złośliwych. Jednocześnie uznawano, iż korzystanie z łóżek opalających jest bezpieczne w relacji do promieniowania słonecznego. Obecnie w wielu krajach zaleca się upowszechnianie wiedzy o potencjalnym niebezpieczeństwie opalania w solariach, zwłaszcza wśród młodzieży. W Stanach Zjednoczonych i Niemczech już wprowadzono restrykcyjne zakazy uniemożliwiające korzystanie z łóżek opalających przez młodzież do 18 roku życia, bez zgody opiekunów. Podobne obostrzenia są planowane w innych krajach np. Wielkiej Brytanii, Szwecji. W świetle najnowszych doniesień naukowych opublikowanych w Lancet Oncology szacuje się iż u osób, które zaczynają korzystać z solarium przed ukończeniem 30-go roku życia, ryzyko zachorowania na raka skóry wzrasta do 70%. Wykazano ponadto, że wszystkie typy promieniowania ultrafioletowego są rakotwórcze, podczas gdy dotąd sądzono, że niebezpieczny jest tylko jeden typ promieniowania UV – UVB.

EN

Up to the ’70 one noticed mainly positive infl uence of solar radiation, and its component UV radiation. Only in next decade solar radiation was recognized as a main cause of many pathological skin changes, herein malicious tumor. At the same time there was a belief that using sun bathing beds is safe in relation to solar radiation. Nowadays in many countries it is recommended to popularize knowledge about the dangers of solariums, especially among youth. United States and Germany implemented restrictions forbidding under aged using sun beds without parental consent. Great Britain or Sweden are planning similar restrictions. Due to the latest scientifi c research published by the Lancet Oncology, starting using solarium sun bathing under 30 increases the skin cancer probability up to 70%. It was also proved that every solar radiation is carcinogenic, even though previously only UV-UVB was thought as carcinogenic.

Keywords

EN

UV radiation; czerniak złośliwy (melanoma malignum); czynnik ryzyka; edukacja zdrowotna; health education; malignant melanoma (melanoma malignum); nowotwory skóry; promieniowanie ultrafioletowe; risk factor; skin tumor; sztuczne źródła promieniowania

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2009
• Volume: 63
• Issue: 6
• Pages: 75-80

Contributors

author

Joanna Woźniak-Holecka

• Zakład Zdrowia Publicznego, 41-902 Bytom, ul. Piekarska 18; tel. [phone]

author

Tomasz Holecki

• Zakład Ekonomiki Zdrowia, Wydział Zdrowia Publicznego SUM w Katowicach

author

Urszula Rokicka

• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Jaworznie, Departament Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia

References

• 1. Pura A. Następstwa działania promieniowania ultrafi oletowego na skórę. Gabinet Prywatny 2005; 6, 11-12.
• 2. Cader A., Kędziora J., Nawrycz T. Analiza oddziaływania promieniowania UV na skórę człowieka – środowiskowe uwarunkowania działania kancerogennego. Przegl Wojsk-Med., 2001; 43, 426-430.
• 3. Sivamani R.K., Crane L.A., Dellavalle R.P. The Benefi ts and Risks of Ultraviolet Tanning and Its Alternatives: The Role of Prudent Sun Exposure. Dermatol Clin 2009; 27, 149-154
• 4. Serafi n M., Rosińska-Borkowska D. Wpływ promieniowania słonecznego na skórę dzieci i sposoby ochrony przed jego szkodliwym działaniem. Nowa Pediatria 2002; 6: 26-30.
• 5. Hadas E., Pogorzelska–Dyrbuś J., Pogorzelska– Antkowiak A., Franiczek-Pieniążek D. Patogeneza szkodliwego wpływu promieniowania ultrafi oletowego na ludzką skórę. Ann Acad Med Siles 2002; 52/53: 59-72.
• 6. Wołowiec J., Dadej I. Rola UVA w patologii skóry. Post Dermatol i Alergol 2003; 20: 170-175.
• 7. Łakomy A. Promieniowanie ultrafi oletowe jako czynnik wywołujący powstawanie raka skóry w świetle najnowszych badań. Nowiny Lekarskie 2000; 69: 860- 869.
• 8. Halski T. Zmiany w skórze pod wpływem słońca. Fizjoterapia 1997; 5: 37- 39.
• 9. Korman P., Strabużyńska-Lupa A. Solaria - za i przeciw. Fizjoterapia Polska 2006; 6: 86-91.
• 10. Cascinelli N, Krutmann J, MacKie R, Pierotti M, Prota G, Rosso S, Young A. European School of Oncology advisory report. Sun exposure, UVA lamps and risk of skin cancer. J Behav Med, 1990; 1: 373-89
• 11. Polski Związek Solaryjny, www.pzs.net.pl
• 12. Dębniak T., Lubiński J. Genetyka kliniczna czerniaka. Postępy Nauk Medycznych 2008; 8: 501-503
• 13. Kaszuba A., Schwartz R., Trznadel- Budźko E., Dobrska-Drobnik G., Seneczko M. Melanoma malignum (część I) – epidemiologia i etiopatogeneza. Nowa Klinika 2001; 7/8: 769-772.
• 14. Borzęcki A., Chodorowska G., Stępień K., Maciąg J. Nieczerniakowe raki skóry – problem nadal aktualny. Nowa Medycyna- Dermatologia 2005; 2: 70-75.
• 15. Krzakowski M. (red.). Onkologia kliniczna. Tom II, BORGIS Wydawnictwo Medyczne, Warszawa: 2006
• 16. Jasiel-Walikowska E., Placek W. Bezpośrednie i odległe skutki biologiczne działania promieniowania słonecznego na zdrową skórę. Dermatol Estet 1999; 3: 120- 128.
• 17. Swerdlow A. J., Weinstock M. A. Do tanning lamps cause melanoma? An epidemiologic assessment. JAAD 1998; 38: 89-98.
• 18. Westerdahl, J., Ingvar C., Masback A. Sunscreen use and malignant melanoma. Int J Cancer 2000; 87: 145-150
• 19. Ghissassi F., Baan R., Straif K. at all, Special Report: A review of human carcinogens - Part D: radiation, Lancet Oncology, 2009, 10: 751-752
• 20. Dennis L.K., Lowe J.B., Snetselaar L.G. Tanning behaviour among young frequent tanners is related to attitudes and not lack of knowledge about the dangers. Health Educ J 2009; 68: 232-243
• 21. Monfrecola G., Fabbrocini G., Posteraro G., Pini D. What do young people think about the dangers of sunbathing, skin cancer and sunbeds? A questionnaire survey among Italians. Photodermatol Photoimmunol Photomed 2000; 16: 15-18
• 22. Matkowski R., Szynglarewicz B. Wrocławski program profi laktyki i wczesnego wykrywania nowotworów skóry. Polska Medycyna Rodzinna 2004; 6: 1455- 1458
• 23. Weismann K., Lorentzen H. F., Sunbathing habits and risk of melanoma. Ugeskrift for Laeger 2000; 162: 3307-3310
• 24. Vainio H., Bianchini F. Cancer-preventive eff ects of sunscreens are uncertain. Scand J Work Environ Health 2000; 26: 529-531
• 25. www.kodekswalkizrakiem.pl
• 26. Kiełtyka K. Tanoreksja – nowe zagrożenie zdrowotne. Dermatol Estet 2008; 10: 174-182.
• 27. Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, www.mz.gov.pl
• 28. Hirst N., Gordon L., Gies P., Green A.C. Estimation of avoidable skin cancers and cost-savings to government associated with regulation of the solarium industry in Australia. Health Policy 2009; 89: 303-311
• 29. www.zdrowie.med.pl/slonce/s4.html
• 30. www.europeansunlight.eu
• 31. Schneider S., Zimmermann S., Diehl K., Breitbart E.W., Greinert R. Sunbed use in German adults: Risk awareness does not correlate with behaviour. Acta Derm Venereol 2009; 89: 470-475
• 32. http://news.money.pl
• 33. Amir Z., Wright A., Kernohan E., Hart G. Attitudes, beliefs and behaviour regarding the use of sunbeds amongst healthcare workers in Bradford. Eur J Cancer Care 2000; 9: 76-79
• 34. Baron E.D., Fourtanier A., Compan D., Medaisko C., Cooper K.D., Stevens S.R. High ultraviolet A protection aff ords greater immune protection confi rming that ultraviolet A contributes to photoimmunosuppression in humans. J Invest Dermatol 2003, 121: 869–875
• 35. Informacja prasowa: Europejska Organizacja Solaryjna krytykuje szum wokół solariów, Bruksela, 2009 (ESA), www.pzs.net.pl

• Document Type: article