Rola i miejsce podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w systemie ochrony zdrowia w Polsce

• Authors: Piotr Romaniuk

Title variants

EN

The role and place of civil society entities in the health care system in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Termin „społeczeństwo obywatelskie” od momentu przełomu ustrojowego w Polsce stanowi jedno z popularnych pojęć kluczy, używanych przez specjalistów z obszaru nauk społecznych, komentatorów rzeczywistości społeczno-politycznej w Polsce oraz decydentów politycznych. Niniejszy artykuł stanowi diagnozę sytuacji w zakresie liczby i charakteru organizacji tego obszaru w Polsce oraz ich zainteresowania zagadnieniami ochrony zdrowia. Rekonstrukcję sytuacji w zakresie działalności organizacji non-for-profi t w ochronie zdrowia oparto na dwóch źródłach: badaniach realizowanych przez Stowarzyszenie Klon-Jawor oraz oficjalnych danych dotyczących organizacji pożytku publicznego. Dyskusję teoretyczną oparto na przeglądzie systematycznym literatury przedmiotu. W rezultacie porównania deklarowanego zaufania do organizacji społecznych i instytucji publicznych stwierdzono duży potencjał mogący korzystnie wpłynąć zarówno na skalę uczestnictwa podmiotów społecznych w systemie zdrowotnym, jak i opinie o tym systemie. Zwrócono też uwagę na możliwe ograniczenia w zakresie efektywności realizacji zadań publicznych przez podmioty obywatelskie, jak również na tendencję do zmiany charakterystyki tych podmiotów w sytuacji występowania w roli usługodawcy na rzecz państwa. Aktualne zaangażowanie trzeciego sektora w ochronę zdrowia jest w Polsce ograniczone, zarówno z uwagi na ogólną słabość tej sfery, jak i ograniczoną wolę organizacji do angażowania się w ten obszar. Brak także klarowności przepisów prawa regulujących funkcjonowanie instytucji bezpośrednio zaangażowanych w system zdrowotny co do możliwości ich działania w formie organizacji non-for-profi t. W rezultacie zaangażowanie to wydaje się niewspółmierne do potencjału, jaki tkwi w sektorze społecznym oraz społecznym zaufaniu do tej kategorii organizacji.

EN

Since the fall of communism, the term “civil society” has been one of the popular key notions that is used by professionals in the area of social science, commentators of the socio-political reality in Poland, and policy makers. The article is a diagnosis of the situation in regard to the number and nature of civil organizations in Poland and their interest in health issues. Reconstruction of the activities of non-profi t organizations in health care was based on two sources: research conducted by the Klon-Jawor Association, and the data on public benefi t organizations. Theoretical discussion was based on a systematic review of the literature. As a result of a comparison of trust in civil society organizations and public institutions, a large potential has been found to positively infl uence both the scale of the participation of social entities in the health care system, as well as opinions of the system. Attention has also been drawn to the possible restrictions on the eff ectiveness of public tasks carried out by civil entities, as well as the tendency to change the characteristics of these entities in the situation when they act as a service provider for the state. Current involvement of the third sector in health care in Poland is limited, both because of the general weakness of this sphere, and limited willingness of such organizations to become involved in this area. Additionally, the law regarding the functioning of institutions involved in the health care system lacks clarity in terms of their ability to act as nonprofi t organizations. In result, this engagement appears to be disproportionate to the potential that lies in the social sector and social trust in that category of organizations.

Keywords

EN

civil society; health care; ochrona zdrowia; społeczeństwo obywatelskie; third sector; trzeci sektor

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2012
• Volume: 66
• Issue: 5
• Pages: 77–86

Contributors

author

Piotr Romaniuk

• Zakład Polityki Zdrowotnej Wydziału Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Piekarska 18 41-902 Bytom tel./fax [phone] tel. kom. + 48 693 155 335

References

• 1. Morawski W. Dwie uwagi na marginesie referatu Piotra Sztompki. W: Krytyczna Teoria Organizacji, Zeszyt 3. Wyd. Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania, im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 1998: 25–31.
• 2. Woźniak Z. Kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. W: Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności obywatelskiej we współczesnej Polsce. Red. M. Nowak, M. Nowosielski. Instytut Zachodni, Poznań 2004.
• 3. Pietrzyk-Reeves D. Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 2004.
• 4. Putnam R. Demokracja w działaniu: tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Wyd. Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa 1995.
• 5. Gliński P. Trzeci sektor w Polsce. Dylematy aktywności. W: Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce. Red. M. Nowak, M. Nowosielski. Instytut Zachodni, Poznań 2004: 58–81.
• 6. Kwiatkowski M. Siła więzi poziomych. Kapitał społeczny a sprawność instytucji demokratycznych. W: Filozofi czne i empiryczne zagadnienia współczesnej demokracji. Red. W. Kaczocha. Ośrodek Badania Rynku Sztuki Współczesnej, Poznań 2003: 127–149.
• 7. Furbey R., Dinham A., Farnell R., Finneron D., Wilkinson G. Faith as social capital. Connecting or dividing? Joseph Rowntree Foundation, Bristol 2006.
• 8. http://www.mpips.gov.pl [dost. 14.03.2011].
• 9. Gumkowska M., Herbst J., Radecki P. Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych. Raport z badania 2008. www. civicpedia.ngo.pl [dostęp 14.03.2011].
• 10. http://bazy.ngo.pl [dost. 14.03.2011].
• 11. Centrum Badania Opinii Społecznej. Dobroczynność w Polsce. CBOS, Warszawa –2010.
• 12. Centrum Badania Opinii Społecznej. Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich 1998–2010. CBOS, Warszawa –2010.
• 13. Adamowicz M., Nowak A. Aktywność mieszkańców wsi czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich. W: Rola kapitału ludz kiego w rozwoju obszarów wiejskich. Red. Z. Wyszkowska. Wyd. Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, Bydgoszcz 2006: 13–18.
• 14. Centrum Badania Opinii Społecznej. Opinie o opiece zdrowotnej. CBOS, Warszawa 2010.
• 15. Centrum Badania Opinii Społecznej. Zaufanie społeczne. CBOS, Warszawa 2010.
• 16. Ośrodek Badania Opinii Publicznej. Demokracja, ale jaka? TNS OBOP, Warszawa 2004.
• 17. Evers A. Shifts in the welfare mix: introducing a new approach for the study of transformations in welfare and social policy. W: Shifts in the welfare mix: their impact on work, social services and welfare policies. Contributions from nine European countries in a comparative perspective. Ed. A. Evers, H. Wintersberger. European Centre for Social Welfare Training and Research. Wiedeń 1988: 7–30.
• 18. Pestoff V.A. Third sector and Co-operative services – an alternative to privatization. Journal of Consumer Policy 1992; 15: 21–45.
• 19. Buckingham H. Hybridity, diversity and the division of labour in the third sector: what can we learn from homelessness organisations in the UK? Working paper presented during the 2nd Alumni Meeting of the European PhD Network on the Third Sector and Civil Society, Heidelberg 9–12 June 2010.
• 20. Esping-Andersen G. The three worlds of welfare capitalism. Policy Press, Cambridge –1990.
• 21. Siebel W. Successful failure: an alternative view on organizational coping. America Behavioral Scientist 1996; 39: 1011–1024.
• 22. Szczepaniak S. Szpital może być spółką non profi t. Dziennik Gazeta Prawna nr 147 z 28.07.2008.
• 23. Zych A. Firma o celach charytatywnych. http://archiwum.rp.pl/artykul/588213_ Firma_o_celach_charytatywnych.html [dost. 14.03.2011].

• Document Type: article