Trening uwagi u dzieci z ADHD – przegląd badań

• Authors: Monika Deja

Title variants

EN

Cognitive training for children with ADHD

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cognitive training and  the positive transfer phenomenon have raised considerable interest among cognitive and developmental psychologists over the recent years. Apparently, even short-term cognitive training leads to the improvement in functioning of the practiced process. Moreover, this kind of training has a considerable influence on cognitive processes that have not been stimulated. On the one hand, researches are looking for the most effective training methods that improve the long-term effect, while on the other, they are wondering about the practical implications. Cognitive interventions are carefully examined for children with attention deficit hyperactivity disorder. This article presents an overview of studies on attention training for this clinical group. The primary aim of the review is to analyse the effectiveness of various types of attention training and the range of the effect transfer to untrained cognitive functions. The presented reports show that attention training reduces inattention symptoms, impulsivity and hyperactivity among children with attention deficit hyperactivity disorder. Those effects have been confirmed by the results of diagnostic tests, EEG, and parents’ opinions. Significant improvements in the efficiency of various attention functions and other cognitive processes (including working memory and even fluid intelligence) have been observed. These results have proved the potential of attention training for reducing the symptoms of attention deficit hyperactivity disorder among the affected children, encouraging further research in this area.

EN

Jednym z zagadnień, które w ostatnich latach wzbudziły zainteresowanie psychologów poznawczych i rozwojowych, jest trening poznawczy oraz związane z nim zjawisko transferu pozytywnego. Okazuje się bowiem, że nawet krótkotrwały trening poznawczy prowadzi zarówno do poprawy funkcjonowania ćwiczonego procesu, jak i do transferu efektów na funkcje, które nie były ćwiczone. Badacze z jednej strony poszukują metod treningu dających najlepsze i najtrwalsze rezultaty, a z drugiej zastanawiają się nad implikacjami praktycznymi tego typu oddziaływań. Grupą chętnie badaną i poddawaną interwencjom poznawczym są dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. W niniejszej pracy przedstawiono przegląd badań nad treningami uwagi u dzieci z tej grupy klinicznej. Celem przeglądu było przeanalizowanie skuteczności różnych treningów uwagi i zakresu transferu efektów na inne, nietrenowane funkcje poznawcze. Zaprezentowane doniesienia dowodzą, iż treningi uwagi zmniejszają intensywność objawów nieuwagi, impulsywności i nadaktywności u dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Potwierdzają  to  zarówno wyniki zastosowanych testów diagnostycznych, jak i badania EEG czy opinie rodziców. Ponadto zaobserwowano poprawę sprawności różnych funkcji uwagi oraz innych funkcji poznawczych (w tym pamięci operacyjnej, a nawet inteligencji płynnej). Wyniki napawają optymizmem, gdyż dowodzą, że możliwe jest zmniejszenie nasilenia objawów ADHD u dzieci w stosunkowo krótkim czasie. Niewątpliwie są też zachętą do  dalszych badań w tym zakresie.

Keywords

EN

ADHD; trening poznawczy; uwaga

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2017
• Volume: 17
• Issue: 1
• Pages: 63–71

Contributors

author

Monika Deja

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska

References

• Au J, Sheehan E, Tsai N et al.: Improving fluid intelligence with training on working memory: a meta-analysis. Psychon Bull Rev 2015; 22: 366–377.
• Barkley RA: Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychol Bull 1997; 121: 65–94.
• Bloh C: Assessing self-control training in children with attention deficit hyperactivity disorder. Behav Anal Today 2009; 10: 357–363.
• Borkowska AR: ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. In: Borkowska AR, Domańska Ł (eds.): Neuropsychologia kliniczna dziecka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007: 177–199.
• Brzezińska AI, Nowotnik A: Funkcje wykonawcze a funkcjonowanie dziecka w środowisku przedszkolnym i szkolnym. Edukacja 2012; 1 (117): 61–74.
• Buschkuehl M, Jaeggi SM, Jonides J: Neuronal effects following working memory training. Dev Cogn Neurosci 2012; 2 Suppl 1: S167–S179.
• Connolly TM, Boyle EA, MacArthur E et al.: A systematic literature review of empirical evidence on computer games and serious games. Comput Educ 2012; 59: 661–686.
• Cuevas K, Bell MA: Infant attention and early childhood executive function. Child Dev 2014; 85: 397–404.
• Eisenberg N, Valiente C, Eggum ND: Self-regulation and school readiness. Early Educ Dev 2010; 21: 681–698.
• Espinet SD, Anderson JE, Zelazo PD: N2 amplitude as a neural marker of executive function in young children: an ERP study of children who switch versus perseverate on the Dimensional Change Card Sort. Dev Cogn Neurosci 2012; 2 Suppl 1: S49–S58.
• Filipiak S, Stencel M: Rozwój kontroli hamowania w okresie wczesnego i średniego dzieciństwa oraz jej znaczenie w przewidywaniu powodzenia szkolnego. Szkoła Specjalna 2014; 75: 85–97.
• Garon N, Bryson SE, Smith IM: Executive function in preschoolers: a review using an integrative framework. Psychol Bull 2008; 134: 31–60.
• Heinrich H, Gevensleben H, Freisleder FJ et al.: Training of slow cortical potentials in attention-deficit/hyperactivity disorder: evidence for positive behavioral and neurophysiological effects. Biol Psychiatry 2004; 55: 772–775.
• Jodzio K: Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.
• Kaiser J: Obecność mózgu w świadomości. Empiryczny status zjawisk świadomych w świetle psychofizjologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
• Kerns KA, Eso K, Thomson J: Investigation of a direct intervention for improving attention in young children with ADHD. Dev Neuropsychol 1999; 16: 273–295.
• Kielar-Turska M, Kosno M: Natura, mechanizmy neurofizjologiczne i zmiany rozwojowe funkcji zarządzających. Psychologia Rozwojowa 2013; 18: 9–27.
• Kim SK, Yoo EY, Lee JS et al.: The effects of neurofeedback training on concentration in children with attention deficit/hyperactivity disorder. International Journal of Bio-Science and Bio-Technology 2014; 6: 13–24.
• Kloo D, Perner J: Training transfer between card sorting and false belief understanding: helping children apply conflicting descriptions. Child Dev 2003; 74: 1823–1839.
• Liew J: Effortful control, executive functions, and education: bringing self-regulatory and social-emotional competencies to the table. Child Dev Perspect 2012; 6: 105–111.
• Lim CG, Lee TS, Guan C et al.: A brain-computer interface based attention training program for treating Attention Deficit Hyperactivity Disorder. PLoS One 2012; 7: e46692.
• Mercado E 3rd: Neural and cognitive plasticity: from maps to minds. Psychol Bull 2008; 134: 109–137.
• Miyake A, Friedman NP, Emerson MJ et al.: The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex “frontal lobe” tasks: a latent variable analysis. Cogn Psychol 2000; 41: 49–100.
• Nęcka E: Mamy homunculusa? Stud Psychol 2004; 42: 7–10.
• Nęcka E: Inteligencja. Geneza – Struktura – Funkcje. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Nęcka E, Orzechowski J, Szymura B: Psychologia poznawcza. Wydawnictwo Naukowe PWN, ACADEMICA Wydawnictwo SWPS, Warszawa 2006.
• Owen AM, Hampshire A, Grahn JA et al.: Putting brain training to the test. Nature 2010; 465: 775–778.
• Perlman SB, Hein TC, Stepp SD; LAMS Consortium: Emotional reactivity and its impact on neural circuitry for attention-emotion interaction in childhood and adolescence. Dev Cogn Neurosci 2014; 8: 100–109.
• Re AM, Capodieci A, Cornoldi C: Effect of training focused on executive functions (attention, inhibition, and working memory) in preschoolers exhibiting ADHD symptoms. Front Psychol 2015; 6: 1161.
• Rueda MR, Checa P, Cómbita LM: Enhanced efficiency of the executive attention network after training in preschool children: immediate changes and effects after two months. Dev Cogn Neurosci 2012; 2 Suppl 1: S192–S204.
• Schubert T, Strobach T, Karbach J: New directions in cognitive training: on methods, transfer, and application. Psychol Res 2014; 78: 749–755.
• Shalev L, Tsal Y, Mevorach C: Computerized progressive attentional training (CPAT) program: effective direct intervention for children with ADHD. Child Neuropsychol 2007; 13: 382–388.
• Shallice T: From Neuropsychology to Mental Structure. Cambridge University Press, Cambridge 1988.
• Stine-Morrow EAL, Basak C: Cognitive interventions. In: Schaie KW, Willis SL (eds.): Handbook of the Psychology of Aging. 7th ed., Academic Press, San Diego, CA 2011: 153–171.
• Taatgen NA: The nature and transfer of cognitive skills. Psychol Rev 2013; 120: 439–471.
• Tajik-Parvinchi D, Wright L, Schachar R: Cognitive rehabilitation for attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): promises and problems. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry 2014; 23: 207–217.
• Tamm L, Hughes C, Ames L et al.: Attention training for school-aged children with ADHD: results of an open trial. J Atten Disord 2010; 14: 86–94.
• Thorell LB, Lindqvist S, Bergman Nutley S et al.: Training and transfer effects of executive functions in preschool children. Dev Sci 2009; 12: 106–113.
• Trempała J: Psychologia rozwoju człowieka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Tucha O, Tucha L, Kaumann G et al.: Training of attention functions in children with attention deficit hyperactivity disorder. Atten Defic Hyperact Disord 2011; 3: 271–283.
• Wass SV, Scerif G, Johnson MH: Training attentional control and working memory – is younger, better? Dev Rev 2012; 32: 360–387.
• Zając-Lamparska L, Trempała J: Effects of working memory and attentional control training and their transfer onto fluid intelligence in early and late adulthood. Health Psychol Rep 2016; 4: 41–53.
• Zelazo PD, Craik FIM, Booth L: Executive function across the life span. Acta Psychol (Amst) 2004; 115: 167–183.

• Document Type: article