Przepisy dotyczące zwalczania zagrożeń epidemicznych w Polsce a pandemia COVID-19 – przegląd i ocena wdrażanych rozwiązań

• Authors: Klaudia A. Alcer , Anita Błachut Anita Błachut , Piotr Romaniuk

Title variants

EN

Regulations on combating epidemic threats in Poland and COVID-19 pan-demic – review and assessment of implemented solutions

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Pandemia COVID-19 miała duży wpływ na funkcjonowanie całego świata, a konsekwencje tego wydarzenia w dalszym ciągu są widoczne w różnych dziedzinach funkcjonowania państw. W ramach walki z zaistniałym kryzysem Polska wdrożyła regulacje prawne mające pomóc zwalczać negatywne skutki epidemii bądź je minimalizować. Celem pracy jest ocena regulacji dotyczących zwalczania zagrożeń epidemicznych oraz ich zmian w czasie pandemii. Przeglądu ustaw dokonano na podstawie Internetowego Systemu Aktów Prawnych (ISAP) oraz Biuletynu Informacji Publicznej (BIP). Przepisy odnoszące się do zwalczania zagrożeń epidemicznych w Polsce proponują rozwiązania mogące po-móc w przeciwdziałaniu pandemii zarówno w sferze bezpośrednio związanej z kwestiami medycznymi, jak i społecznymi czy ekonomicznymi. Analiza obowiązujących regulacji oraz piśmiennictwa ujawniła jednak pro-blem niedopasowania istniejących przepisów do faktycznych potrzeb związanych z realnymi zjawiskami epi-demiologicznymi, a pierwsze tygodnie pandemii, szczególnie jeśli chodzi o stosowanie tych norm, uwidoczniły duży chaos. Regulacje wprowadzane już w czasie pandemii również cechowały się szeregiem nieścisłości i niejasności. Należy podjąć próbę stworzenia lepiej skoordynowanego planu na wypadek kolejnej pandemii oraz przeprowadzić ewaluację przepisów w razie innych sytuacji kryzysowych, aby uniknąć błędów i chaosu widocznego przy COVID-19.

EN

The COVID-19 pandemic had a major impact on the functioning of the entire world, and the consequences of this event are still visible in various aspects of the functioning of countries. As a countermeasure against such a crisis, Poland implemented regulations to help combat the negative effects or minimize them. The aim of the study is to evaluate the anti-epidemic regulations and their changes during the pandemic. The acts were reviewed by means of the Internet System of Legal Acts (Internetowy System Aktów Prawnych – ISAP) and the Public Information Bulletin (Biuletyn Informacji Publicznej – BIP) database. The anti-epidemic regulations in Poland propose solutions that may help in counteracting a pandemic both in the sphere directly related to medical aspects, as well as social and entrepreneurial or economic aspects. However, the analysis of relevant regulations and literature revealed a large mismatch between the existing regulations and the actual needs related to real epidemiological phenomena. The first weeks of the pandemic, especially in the area of applying these standards, revealed a great deal of chaos. The standards introduced during the pandemic were also characterised by a number of inaccuracies and ambiguities. An attempt should be made to create a more coordinated plan for an eventual subsequent pandemic and an evaluation of the rules for other emergencies should be undertaken to avoid the mistakes and chaos witnessed in the COVID-19 pandemic.

Keywords

EN

COVID-19; epidemia; epidemic; law; legislacja; legislation; ustawodawstwo

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2023
• Issue: 77
• Pages: 43–50

Contributors

author

Klaudia A. Alcer

• 1)Zakład Polityki Zdrowotnej, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach / Department of Health Policy, Faculty of Public Health in Bytom, Medical University of Silesia, Katowice, Poland 2)Szkoła Doktorska, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach / Doctoral School, Medical University of Silesia, Katowice, Poland

author

Anita Błachut Anita Błachut

• Szkoła Doktorska, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach / Doctoral School, Medical University of Silesia, Katowice, Poland

author

Piotr Romaniuk

• Zakład Polityki Zdrowotnej, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach / Department of Health Policy, Faculty of Public Health in Bytom, Medical University of Silesia, Katowice, Poland

References

• 1. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. World Health Organiza-tion, 2022 [online] https://covid19.who.int/ [dostęp: 19.05.2022].
• 2. Singh S.K. COVID-19: A master stroke of Nature. AIMS Public Health 2020; 7(2): 393–402, doi: 10.3934/publichealth.2020033.
• 3. Romaniuk P. Organizacja bezpieczeństwa państwa w perspektywie zagrożeń zdrowotnych. W: Holecki T. [red.]. Bezpieczeństwo zdrowotne obywateli w kontekście europeizacji zjawisk społecznych. Wyd. Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa). Poznań 2013, s. 7–20.
• 4. Karpiuk M. Zasady postępowania podczas stanu epidemii wprowadzonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Wiedza Obron. 2020; 272(3): 9–22, doi: 10.34752/vs7h-g941.
• 5. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. ISAP – Internetowy System Aktów Prawnych [online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20082341570 [dostęp: 19.05.2022].
• 6. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. ISAP – Internetowy System Aktów Prawnych [online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000374 [dostęp: 20.03.2023].
• 7. Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi: komentarz. L. Bosek [red.]. C.H. Beck. Warszawa 2020.
• 8. Kubiak R. Pierwszy komentarz do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Forum Prawnicze 2021; 65(3): 99–122, doi: 10.32082/fp.3(65).2021.507.
• 9. Ustawa z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19. ISAP – Internetowy System Aktów Prawnych [online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200002112 [dostęp: 19.05.2022].
• 10. Tomczak M. Wyłączenie odpowiedzialności karnej za błąd medyczny w czasie pandemii COVID-19. Kortowski Przegląd Prawniczy 2021; 3: 49–58, doi: 10.31648/kpp.7116.
• 11. Golinowska S., Kowalska-Bobko I., Sowada C., Włodarczyk W.C., Woynarowska B., Zabdyr-Jamróz M. Alert zdrowotny 2: Zdrowie publiczne w świetle epidemii COVID-19 [pdf]. Wyd. Fundacji Gospodarki i Admini-stracji Publicznej (Open Eyes Economy Summit) [online], 09.05.2020. Dostępny w internecie: https://oees.pl/download/1495088/ [dostęp: 13.03.2023].
• 12. Gontariuk M., Krafft T., Rehbock C., Townend D., Van der Auwermeulen L., Pilot E. The European Union and Public Health Emergencies: Expert Opinions on the Management of the First Wave of the COVID-19 Pandemic and Suggestions for Future Emergencies. Front Public Health 2021; 9: 698995, doi: 10.3389/fpubh.2021.698995.
• 13. Michalska-Sieniawska D. Obowiązek szczepień – nowe wyzwanie dla praw człowieka. Med. Wokanda 2020; 14: 49–62, doi: 10.32055/mw.2020.14.4.
• 14. Fiołek A. Obowiązek szczepień a obowiązkowe szczepienia ochronne – podstawy prawne oraz środki egzekucji. Acta Iurid Resoviensia 2021; 30(112): 105–122, doi: 10.15584/znurprawo.2020.30.6.
• 15. Wąsikowski A. Prawa i wolności obywatelskie w warunkach epidemii COVID-19. Zbliżenia Cywilizacyjne 2021; 17(1): 11–32, doi: 10.21784/ZC.2021.002.
• 16. Morawski L. Wykładnia prawa. W: Wstęp do prawoznawstwa. Wyd. 15. TNOiK. Toruń 2014, s. 137.
• 17. Waszak M. Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii. Blaski i cienie regulacji. Med. Wokanda 2020; 14: 93–106, doi: 10.32055/mw.2020.14.7.
• 18. Bociąga-Jasik M., Domagała A., Gaciong Z., Golinowska S., Grodzicki T., Haber M. i wsp. Alert zdrowotny 4: Zawody medyczne i inne zawody ochrony zdrowia w świetle pandemii COVID-19 [pdf]. Wyd. Fundacji Gospodarki i Administracji Publicznej (Open Eyes Economy Summit) [online], 14.09.2020. Dostępny w internecie: https://oees.pl/wp-content/uploads/2020/09/Alert-zdrowotny-4.pdf [dostęp: 13.03.2023].
• 19. Bielska I., Błędowski P., Golinowska S., Łuczak P., Mrożek-Gąsiorowska M., Sowa-Kofta A. i wsp. Alert zdrowotny 3: Bezpieczeństwo zdrowotne w opiece długoterminowej w kontekście pandemii COVID-19 [pdf]. Wyd. Fundacji Gospodarki i Administracji Publicznej (Open Eyes Economy Summit) [online], 01.07.2020. Dostępny w internecie: https://oees.pl/download/1495070/ [dostęp: 13.03.2023].
• 20. Gruszczynski L., Zatoński M., McKee M. Do regulations matter in fighting the COVID-19 pandemic? Lessons from Poland. Eur. J. Risk Regul. 2021; 12: 739–757, doi: 10.1017/err.2021.53.
• 21. Cofta S., Domagała A., Dubas-Jakóbczyk K., Gerber P., Golinowska S., Haber M. i wsp. Alert zdrowotny 1: Szpitale w czasie pandemii i po jej zakończeniu [pdf]. Wyd. Fundacji Gospodarki i Administracji Publicznej (Open Eyes Economy Summit) [online], 25.04.2020. Dostępny w inter-necie: https://oees.pl/download/1495106/ [dostęp: 13.03.2023].
• 22. Bíró A., Kollányi Z., Romaniuk P., Smolić Š. Health and social security. W: Mátyás L. [red.]. Emerging European Economies after the Pandemic. Contributions to Economics. Springer, Cham 2022, pp. 365–413, doi: 10.1007/978-3-030-93963-2_8.

• Document Type: article