Risk Assessment and Risk-Taking Test – a tool for measuring the subjective perception of risk and the frequency of risk-taking by drivers on the road

• Authors: Karolina Spychała , Hanna Liberska

Title variants

PL

Test Oceny Ryzyka i Ryzykowania – narzędzie do pomiaru subiektywnej percepcji ryzyka i częstotliwości ryzykowania kierowców na drodze

Abstracts

PL

Cel: Niniejszy artykuł prezentuje proces konstrukcji narzędzia do pomiaru subiektywnej percepcji ryzyka oraz częstotliwości podejmowania zachowań ryzykownych na drodze przez kierowców – Test Oceny Ryzyka i Ryzykowania. Przez subiektywną percepcję ryzyka rozumiano ocenę wielkości ryzyka, jakie indywidualnie dostrzega kierowca w przedstawionej sytuacji drogowej. Metoda: Pozycje testowe wygenerowano w oparciu o literaturę oraz statystyki policyjne a następnie poddano ocenie sędziów kompetentnych. Właściwości psychometryczne oceniono na próbie 214 osób. Zastosowano eksploracyjną analizę czynnikową. Wyniki: Narzędzie składa się z 22 pozycji testowych układających się w dwa czynniki. Czynnik pierwszy – skala Oceny Ryzyka (α= .82), czynnik drugi – skala Częstotliwości Ryzykowania α = .77). Konkluzja: Test Oceny Ryzyka i Ryzykowania spełnia kryteria trafności teoretycznej i ma wystarczająco dobre wskaźniki rzetelności dla obu skal.

EN

Aim: This article presents the process of constructing a tool for measuring subjective risk perception and the frequency of risky behaviours on the road by drivers – the Risk Assessment and Risk Taking Test. Subjective risk perception was understood as assessing the amount of risk the driver individually perceives in a given road situation. Method: The test items were generated based on literature and police statistics and assessed by competent judges. Psychometric properties were assessed on a sample of 214 people. Exploratory factor analysis was used. Results: The tool consists of 22 test items arranged in two factors. Factor one – Risk Assessment scale (α = 0.82), factor two – Risk Frequency scale α = 0.77). Conclusion: The Risk Assessment and Risk-Taking Test meets the criteria for construct validity and has sufficiently good reliability indicators for both scales.

Keywords

EN

risky behaviour on the road; subjective risk perception; risk assessment; drivers; Risk Assessment and Risk-Taking Test

PL

zachowania ryzykowne na drodze; subiektywna percepcja ryzyka; ocena ryzyka; kierowcy; Test Oceny Ryzyka i Ryzykowania

• Publisher: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Polskie Forum Psychologiczne
• Year: 2024
• Volume: XXIX
• Issue: 1
• Pages: 75-88

Dates

published

2024

Contributors

author

Karolina Spychała

• Niepubliczna Szkoła Podstawowa dla Dzieci z Zaburzeniami Rozwojowymi w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0009000454425124

author

Hanna Liberska

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000000343232090

References

• Baran. P., Mamcarz, P., Zieliński, P. (2024). Risk-taking behind the wheel: Validation of the Road Traffic Behaviours Questionnaire based on data from Polish car drivers, Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 105, 1-12.https://doi.org/10.1016/j.trf.2024.06.024.
• Baran, P., Zieliński, P., Dziuda, Ł. (2021). Personality and temperament traits as predictors of conscious risky car driving. Safety Science, 142. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2021.105361
• Bąk, J., Bąk-Gajda, D. (2010). Psychologia transportu i bezpieczeństwa ruchu drogowego. Difin.
• Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. (2023). Wypadki Drogowe w Polsce w 2022 roku. https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562Wypadki-drogowe-raporty-roczne.html
• Bowen, L., Budden, S.L., Smith, A.P. (2020). Factors underpinning unsafe driving: A systematic literature review of car drivers, Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 72, 184-210. https://doi.org/10.1016/j.trf.2020.04.008.
• Castro-Nuño, M., Lopez-Valpuesta, L. (2023). Traffic compliance effect of more women behind the wheel: Pride or prejudice? Women’s Studies International Forum, 98, 1-9.https://doi.org/10.1016/j.wsif.2023.102727
• Cibor, R. (b.d.). Percepcja ryzyka i zachowania ryzykowne. Pobrane 14 marca 2023 z: https://www.academia.edu/3637677/Percepcja_ryzyka_i_zachowania_ryzykowne
• Cibor, R., Korchut, W. (2008). Percepcja ryzyka i skłonność do zachowań ryzykownych kierujących pojazdami samochodowymi. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej.
• Goszczyńska, M. (1997). Człowiek wobec zagrożeń. Uwarunkowania oceny i akceptacji ryzyka. Wydawnictwo “Żak”.
• Hornowska, E. (2009). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Horoszkiewicz, K. (2019). Ocena zagrożeń i tendencje do niebezpiecznych zachowań w ruchu drogowym u kierowców w zależności od płci. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, 20(12), 30-36.
• Kapica, Ł., Obidziński, M. (2019). Ryzykowne zachowania młodych kierowców w świetle teorii rozmytego śladu. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, 11, 12-15.
• Luo, X., Ge, Y., Qu, W. (2023). The association between the Big Five personality traits and driving behaviors: A systematic review and meta-analysis. Accident Analysis and Prevention, 183, 1-20. https://doi.org/10.1016/j.aap.2023.106968
• Megías-Roblesa, A., Candido, A., Maldonado, A., Baltruschat, P., Catena, A. (2022). Differences between risk perception and risk-taking are related to impulsivity levels. International Journal of Clinical and Health Psychology, 22(3), 1-7. https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2022.100318
• Molesztak, A. (2020). Zachowania ryzykowne żołnierzy wyjeżdżających na zagraniczne misje wojskowe. W: M. Gołęgowska i T. Sołtysiak (red.), Zachowania ryzykowne a zachowania patologiczne (s. 128-144). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Odachowska, E., Ścigała, D. K. (2014). Kobieta i mężczyzna za kierownicą. Psychologiczne aspekty różnic płciowych w zachowaniu na drodze. Transport Samochodowy, 2, 45-71.
• Parr, M. R., Ross, L. A., McManus, B., Bishop, H. J., Wittig, S. M. O., Stavrinos, D. (2016). Differential impact of personality traits on distracted driving behaviors in teens and older adults. Accident Analysis & Prevention, 92, 107-112. https://doi.org/10.1016/j.aap.2016.03.011
• Pirecki, K (2004). Psychologiczne czynniki subiektywności percepcji i oceny ryzyka. W: R. Studenski (red.), Zachowanie się w sytuacji ryzyka (s. 61-70). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ratajczak, Z. (2004). Kontrowersje wokół pojęcia ryzyka. Źródła i konsekwencje. W: R. Studenski (red.), Zachowanie się w sytuacji ryzyka (s. 13-20). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Strus, W., Cieciuch, J., Rowiński, T. (2014). Polska adaptacja kwestionariusza IPIP-BFM-50 do pomiaru pięciu cech osobowości w ujęciu leksykalnym. Roczniki Psychologiczne, 12(2), 327-346.
• Studenski, R. (2004). Ryzyko i ryzykowanie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Tokarczyk, E. (2012). Czynniki powstrzymujące przed zachowaniami ryzykownymi w ruchu drogowym: na przykładzie trzeźwości kierujących. Logistyka, 3, 2303-2310.
• Wizła, M. (2019). Pozytywne zachowania ryzykowne a postrzeganie czasu wśród osób chodzących po górach. Psychologia Wychowawcza, 58(16), 159-170. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.6371
• Znajmiecka-Sikora, M., Sałagacka, M. (2018). Podmiotowe wyznaczniki zachowań ryzykownych i agresywnych w grupie motocyklistów. Zeszyty naukowe politechniki śląskiej. Seria: Organizacja i zarządzanie, 132, 731-747. http://doi.org/10.29119/1641-3466.2018.132.52.

Identifiers

DOI

10.34767/PFP.2024.01.05

Biblioteka Nauki

55786835