Uwarunkowania profilaktyki raka piersi w grupie kobiet z podejrzeniem nowotworu

• Authors: Edyta Kwilosz , Joanna Grzesik-Gąsior , Patrycja Dobrowolska

Title variants

EN

Determinants of breast cancer prevention in a group of women with cancer suspicion

Abstracts

EN

INTRODUCTION: Due to constant increase incidence of breast cancer in the world, the most important aspect is monitoring of preventive actions and increasing the health awareness of breast cancer in societies, especially in the group of people with high probability of oncological problems. The aim of the study was to analyze selected factors determining women’s uptake of breast cancer prevention activities.
MATERIAL AND METHODS: The study was conducted by diagnostic survey among 121 women, patients of the oncology clinic in Brzozów. Women’s knowledge, sociodemographic indicators and positive family history of breast cancer were assessed. Research tool was the proprietary questionnaire. The chi-square (χ2) test was used to verify the hypotheses.
A significance level of p < 0.05 was assumed.
RESULTS: The most common source of knowledge about breast cancer prevention was the Internet (52.89%), and the main reason for forgoing preventive examinations was lack of awareness of the disease’s risks (38.84%). Over 30% of the respondents had a low level of knowledge which was statistically diverse in terms of education (p < 0.001) and respondents age (p = 0.01). Younger and better educated women have a higher level of knowledge, which was related to the regularity of preventive actions (p = 0.048) and breast self-examination (p < 0.001). The occurrence of breast cancer in the family was impact to regulary self-examination and diagnostic tests (p < 0.001).
CONCLUSIONS: The level of knowledge in the term of breast cancer prevention wasn’t satisfactory and need supplementing. The most frequently indicated source of information was Internet what show need to increase the participation of medical specialists in oncology education. The most important predictors of taking regularly preventive actions were young age, higher level of knowledge, higher education and a positive family history (breast cancer).

PL

WSTĘP: W związku ze stałym wzrostem zachorowalności na raka sutka na świecie coraz ważniejsze staje się monitorowanie działań profilaktycznych oraz zwiększanie prozdrowotnej świadomości społeczeństw w zakresie nowotworów piersi, szczególnie w grupie osób, u których prawdopodobieństwo wystąpienia problemu onkologicznego jest duże. Celem badania była analiza wybranych czynników determinujących podejmowanie przez kobiety działań w zakresie profilaktyki raka piersi.
MATERIAŁ I METODY: Badanie prowadzono metodą sondażu diagnostycznego wśród 121 kobiet, pacjentek poradni onkologicznej Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego w Brzozowie. Ocenie poddano wiedzę kobiet, wskaźniki socjodemograficzne oraz dodatni wywiad rodzinny w kierunku raka piersi. Narzędzie stanowił autorski kwestionariusz ankiety. Do weryfikacji hipotez wykorzystano test chi-kwadrat (χ2). Przyjęto poziom istotności p < 0,05.
WYNIKI: Najczęstszym źródłem wiedzy na temat profilaktyki raka piersi był Internet (52,89%), a głównym powodem rezygnacji z badań profilaktycznych brak świadomości o zagrożeniu, jakie niesie ze sobą choroba (38,84%). U ponad 30% badanych stwierdzono niski poziom wiedzy, który był zróżnicowany statystycznie w zależności od wykształcenia (p < 0,001) oraz wieku badanych (p = 0,01). Kobiety młodsze oraz lepiej wykształcone wykazywały wyższy poziom wiedzy, który był związany z regularnością podejmowanych działań profilaktycznych (p = 0,048) oraz wykonywaniem samobadania piersi (p < 0,001). Wystąpienie raka piersi w rodzinie miało wpływ na regularność samobadania oraz wykonywanie badań diagnostycznych w kierunku raka piersi (p < 0,001).
WNIOSKI: Poziom wiedzy na temat profilaktyki raka piersi w badanej grupie nie był w pełni zadowalający i wymaga uzupełnienia. Wskazanie przez kobiety Internetu jako głównego źródła wiedzy wskazuje na konieczność zwiększenia udziału specjalistów medycznych w edukacji onkologicznej. Najważniejszymi predyktorami regularnie podejmowanych działań profilaktycznych są młody wiek, wyższy poziom wiedzy, wyższe wykształcenie oraz dodatni wywiad rodzinny (nowotwór piersi).

Keywords

PL

rak piersi; profilaktyka; samobadanie piersi; zdrowie kobiet

EN

breast cancer; prevention; breast self-examination; women’s health

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2023
• Issue: 78
• Pages: 73-81

Dates

published

2024

Contributors

author

Edyta Kwilosz

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie / State University of Applied Sciences in Krosno, Poland

• https://orcid.org/0000000269960275

author

Joanna Grzesik-Gąsior

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie / State University of Applied Sciences in Krosno, Poland

• https://orcid.org/0000000249252044

author

Patrycja Dobrowolska

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie / State University of Applied Sciences in Krosno, Poland

• https://orcid.org/0009000729485266

References

• Global breast cancer initiative implementation framework: assessing, strengthening and scaling up of services for the early detection and management of breast cancer. Executive summary [pdf]. World Health Organization. Geneva 2023. Licencja: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. Dostępny w internecie: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/365784/9789240067134-eng.pdf?sequence=1 [dostęp: 08.03.2024].
• Europejski System Informacji o Raku – ECIS [online] https://ecis.jrc.ec.europa.eu [dostęp: 08.03.2024].
• Britt K.L., Cuzick J., Phillips K.A. Key steps for effective breast cancer prevention. Nat. Rev. Cancer 2020; 20(8): 417–436, doi: 10.1038/s41568-020-0266-x.
• Kolak A., Kamińska M., Sygit K., Budny A., Surdyka D., Kukiełka-Budny B. i wsp. Primary and secondary prevention of breast cancer. Ann. Agric. Environ. Med. 2017; 24(4): 549–553, doi: 10.26444/aaem/75943.
• Hunt K.K., Euhus D.M., Boughey J.C., Chagpar A.B., Feldman S.M., Hansen N.M. i wsp. Society of Surgical Oncology Breast Disease Working Group statement on prophylactic (risk-reducing) mastectomy. Ann. Surg. Oncol. 2017; 24(2): 375–397, doi: 10.1245/s10434-016-5688-z.
• Thorat M.A., Balasubramanian R. Breast cancer prevention in high-risk women. Best Pract. Res. Clin. Obstet. Gynaecol. 2020; 65: 18–31, doi: 10.1016/j.bpobgyn.2019.11.006.
• Kashyap D., Pal D., Sharma R., Garg V.K., Goel N., Koundal D. i wsp. Global increase in breast cancer incidence: risk factors and preventive measures. Biomed. Res. Int. 2022; 2022: 9605439, doi: 10.1155/2022/9605439.
• Harkness E.F., Astley S.M., Evans D.G. Risk-based breast cancer screening strategies in women. Best Pract. Res. Clin. Obstet. Gynaecol. 2020; 65: 3–17, doi: 10.1016/j.bpobgyn.2019.11.005.
• Jafari S.H., Saadatpour Z., Salmaninejad A., Momeni F., Mokhtari M., Nahand J.S. i wsp. Breast cancer diagnosis: Imaging techniques and biochemical markers. J. Cell. Physiol. 2018; 233(7): 5200–5213, doi: 10.1002/jcp.26379.
• Harris M., Taylor G. Statystyka medyczna: jasno i zrozumiale. Makmed. Lublin 2021.
• Dydjow-Bendek D., Zagożdżon P. Selected dietary factors and breast cancer risk. Przegl Epidemiol. 2019; 73(3): 361–368, doi: 10.32394/pe.73.29.
• Abo Al-Shiekh S.S., Ibrahim M.A., Alajerami Y.S. Breast cancer knowledge and practice of breast self-examination among female university students, Gaza. ScientificWorldJournal 2021; 2021: 6640324, doi: 10.1155/2021/6640324.
• Koc G., Gulen-Savas H., Ergol S., Yildirim-Cetinkaya M., Aydin N. Female university students’ knowledge and practice of breast self-examination in Turkey. Niger J. Clin. Pract. 2019; 22(3): 410–415, doi: 10.4103/njcp.njcp_341_18.
• Heena H., Durrani S., Riaz M., AlFayyad I., Tabasim R., Parvez G. i wsp. Knowledge, attitudes, and practices related to breast cancer screening among female health care professionals: a cross sectional study. BMC Womens Health 2019; 19(1): 122, doi: 10.1186/s12905-019-0819-x.
• Reményi Kissné D., Gede N., Szakács Z., Kiss I. Breast cancer screening knowledge among Hungarian women: a cross-sectional study. BMC Womens Health 2021; 21(1): 69, doi: 10.1186/s12905-021-01204-9.
• Huq M.R., Woodard N., Okwara L., McCarthy S., Knott C.L. Breast cancer knowledge & information seeking among African American women below screening age. Patient Educ. Couns. 2023; 106: 194–200, doi: 10.1016/j.pec.2022.10.002.
• Nagórska M., Aksamit M., Krygowska K., Bassara-Nowak D. Determinants of women’s behavior in breast cancer prevention. Eur. J. Clin. Exp. Med. 2019; 17(2): 123–130, doi: 10.15584/ejcem.2019.2.3.
• Program profilaktyki raka piersi (mammografia). Ministerstwo Zdrowia – Portal Gov.pl [online] https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-piersi-mammografia- [dostęp: 08.03.2024].
• Programy profilaktyczne. Narodowy Fundusz Zdrowia – NFZ [online] https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/ [dostęp: 08.03.2024].
• NBCF Team. Breast Self-Exam. National Breast Cancer Foundation [online], last updated on Jan 17, 2024, https://www.nationalbreastcancer.org/breast-self-exam/ [dostęp: 08.03.2024].
• Kozierkiewicz A., Topór-Mądry R., Śliwczyński A., Pakulski M., Jassem J. Skuteczność i koszty leczenia raka piersi w Polsce; podejście regionalne. NOWOTWORY J. Oncol. 2014; 64(1): 24–32, doi: 10.5603/NJO.2014.0004.
• Paździor A., Stachowska M., Zielińska A. Wiedza kobiet na temat profilaktyki raka piersi. Nowiny Lek. 2011; 80(6): 419–422.

Identifiers

DOI

10.18794/aams/176942

Biblioteka Nauki

30147320