Polish Physical Culture in Germany and the German Minority's Physical Culture in Poland until 1939 – A Comparative Study

• Authors: Tomasz Jurek , Renata Urban

Abstracts

EN

The article represents the first attempt to depict the similarities and differences in the development of Polish physical culture in Germany and German physical culture in Poland during the interwar period of the 20th century. In both Poland and Germany, up until 1939, national minorities, notably the Germans in Poland and the Polish in Germany, played a significant role in fostering the development of physical culture. Drawing upon scholarly research and archival sources, commonalities between Polish physical culture in Germany and German physical culture in Poland can be discerned. They included: significant politicization, utilization for shaping patriotic attitudes and national integration, activity in the field of physical education, sports, and tourism, similar forms of activity of the Sokół Gymnastic Society in Germany and the German Turner Association in Poland, concern for the development of physical education among children and youth, and support from the respective home countries. However, notable disparities exist, including the longer-standing traditions of German physical culture on Polish soil, the considerably smaller scale of material support from Polish authorities for minorities in Germany, and the involvement of Deutsche Turnerschaft in Poland in a revisionist campaign against Poland in 1939.

Keywords

EN

Deutsche Turnerschaft in Polen; Polish physical culture; German minority

• Publisher: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Central European Journal of Sport Sciences and Medicine
• Year: 2024
• Volume: 46
• Pages: 5-16

Dates

published

2024

Contributors

author

Tomasz Jurek

• Poznan University of Physical Education, Faculty of Physical Culture in Gorzów Wielkopolski, Poland

author

Renata Urban

• University of Szczecin, Institute of Physical Culture Sciences, Faculty of Physical Culture and Health, Poland

References

• Archive of New Files [Archiwum Akt Nowych Warszawa]. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, no 162.
• Blecking, D., (1987). Die Geschichte der nationalpolnischen Turnorganization ,,Sokół” im Deutschen Reich 1884–1939. Münster –Dortmund: Lit-Verlag.
• Chałupczak, H. (1992). II Rzeczpospolita a mniejszość polska w Niemczech. Poznań: Instytut Zachodni.
• Dąbrowski, R. (1977). Położenie ekonomiczne mniejszości niemieckiej w okresie międzywojennego dwudziestolecia (1918–1939). Szczecin: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Federal Archives [Bundesarchiv Berlin], Deutsche Stifung, no. 447.
• Fiedor, K. (1973). Antypolskie organizacje w Niemczech (1918–1933). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• Gasch, R. (ed.), Jahrbuch der Turnkunst 1923. Dresden, 1923, p. 23.
• Grańska, B., & Jurek, T. (2015). Polonijna kultura fizyczna w Nadrenii-Westfalii w latach 1899–1939. Poznań: Wydawnictwo AWF.
• Jacimirski, J. (1965). Liczebność i rozmieszczenie Polaków w Niemczech w latach 1920–1939. In: Polacy w Republice Weimarskiej i Rzeszy. Olsztyn.
• Jurek, T. (1999). Deutsche Turnerschaft in Polen (1925–1939) als Förderer von Sport und Gesundheit. In: T. Terret (ed.). Sport et santè dans l`histoire. Sport and Health in History. Sport und Gesundheit im historischen Wandel. Sankt Augustin: Academia Verlag, pp. 484–488.
• Jurek, T. (2000). XVI Niemieckie Święto Sportowe we Wrocławiu w 1938 r. w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych. In: B. Woltmann (ed.). Z najnowszej historii kultury Fizycznej w Polsce. T. 4. Gorzów Wlkp.: PTNKF Oddział. w Gorzowie Wlkp., IWF poznańskiej AWF w Gorzowie Wlkp. pp. 145–153.
• Jurek, T. (2002). Kultura fizyczna mniejszości niemieckiej w Polsce w latach 1918–1939. Gorzów Wlkp.–Poznań: Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej Sekcja Historii.
• Jurek, T. (2002). Sport niemiecki w Polsce. In: T. Jurek (ed.). Studia z dziejów kultury fizycznej. Gorzów Wlkp.: PTNKF Sekcja Historii Kultury Fizycznej, pp. 575–591.
• Jurek, T. (2004). Udział Niemców w rozwoju sportu w Polsce (1918–1939). In: XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, Wrocław 15–18 września 1999. Przełomy w historii. Pamiętnik. T. 3. Część 3. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 391–397.
• Jurek, T. (2006). Patriotyzm czy narodowy szowinizm? Z dziejów niemieckiej kultury fizycznej w Polsce. In: L. Nowak (ed). Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce. T. 7. Gorzów Wlkp.: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej, pp. 645–652.
• Jurek, T. (2008). Poparcie Niemiec w zakresie kultury fizycznej dla ludności niemieckiej w Polsce w okresie międzywojennym XX wieku. In: L. Nowak (ed.). Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce. T. 8. Gorzów Wlkp.: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej 2008, pp. 845–854.
• Jurek, T. (2008). Prowincja czy mała ojczyzna? Z dziejów turystyki wśród Niemców w Polsce do 1939 roku. In: J. Chełmecki (ed.). Społeczno-edukacyjne oblicza współczesnego sportu i olimpizmu: wychowanie fizyczne i sport dzieci wiejskich i w małych miastach. T. 2. Warszawa: AWF; Polska Akademia Olimpijska 2008, pp. 43–47.
• Jurek, T. (2010). „Beskidenverein” (the Beskids Association) as a propagator of mountain tourism at the turn of the 19th and 20th centuries. In: R. Urban (ed.). From the most recent history of physical culture in Poland – From the history of the tourism movement in Poland between 1886 and 2009. Vol. 9. [Part 3.]. Gorzów Wlkp.: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej, pp. 11–18.
• Jurek, T. (2013). Polonijna kultura fizyczna w Niemczech (1918–1939). Warszawa: Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej Sekcja Historii.
• Jurek, T. (2014). Polonijna turystyka z Niemiec do Polski w okresie międzywojennym XX wieku. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Kultura Fizyczna. 13(2), pp. 55–69.
• Jurek, T. (2020). Physical Education and School Sport of the German Minority in Poland in the Interwar Period of the 20th Century. Central European Journal of Sport Sciences and Medicine, no. 30(2), pp. 25–31.
• Klimaszewski, Z. T. (2007). Emigracja polska w Niemczech. Białystok: Wydawnictwo Libra.
• Kołodziej, E. (1988). Emigracja z ziem polskich i Polonia 1865–1939. Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kuroński, E. (1938). Położenie prawne ludności polskiej w Trzeciej Rzeszy. Katowice: Nasza Księgarnia. Mały Rocznik Statystyczny 1938 (1939). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• „Mitteilungen der Deutschen Turnerschaft in Polen”, 1926, no. 6, pp. 2–3; 1931, no. 4, pp. 36–37; 1936, no. 3, pp. 32–33; 1939, no. 1, p. 123.
• „Orędzie Sokole” 1921, no. 1.
• Orzechowski, M. (1967). Ludność polska w Niemczech w latach 1922–1939. Warszawa: Wydawnictwo Polonia.
• Pierwsze Igrzyska Sportowe Polaków z Zagranicy (1934). Warszawa: Drukarnia Piotr Pyz i S-ka.
• Rotkiewicz, M. (2005). I Igrzyska Sportowe Polaków z Zagranicy i Wolnego Miasta Gdańska. In: Chełmecki J. (ed.), Sport polonijny wczoraj i dziś. Warszawa.
• Ryfowa, A. (1976). Działalność Sokoła Polskiego w zaborze pruskim i wśród wychodźstwa w Niemczech (1884–1914). Warszawa– Poznań.
• „Sprawy Narodowościowe“, 1929, no. 2.
• Statystyka Polski. Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 grudnia 1931 r. (1938). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Statystyka Polski. Pierwszy Powszechny Spis Ludności Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 1921 r. (1927). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Szczerbiński, M. (1987). Zarys dziejów polonijnej kultury fizycznej na Śląsku Opolskim i na wychodźstwie w Niemczech. Katowice: Muzeum Śląskie.
• Topolski, J. (1973). Metodologia historii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Ueberhorst, H. (1992). Vergangen, nicht vergessen. Sportkultur im deutschen Osten und im Sudetenland. Von den Anfängen bis 1945. Düsseldorf: Droste Verlag, p. 184.
• Urban, R. (2006). Zarys rozwoju sportu w Grudziądzu w okresie międzywojennym. In: L. Nowak (ed.). Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce. T. 7. Gorzów Wlkp.: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej, pp. 175–186.
• Woltmann, B., & Jurek, T. (2002). Politische Voraussetzungen des Sports der deutschen Minderheit in Polen (1918–1939). In: 6th Congress of the International Society for the History of Physical Education and Sport. Proceedings Sport and Politik. Budapest: ISHPES, pp. 47–51.
• Wyskok, M., & Jurek, T. (2018). Założenia programowe Niemieckiego Związku Gimnastycznego w Polsce w latach 1921–1939. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu [63], pp. 151–166.
• Wrzesiński, W. (2005). Polski ruch narodowy w Niemczech w latach 1922–1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Identifiers

DOI

10.18276/cej.2024.2-01

Biblioteka Nauki

47528126