Znaczenie kartograficznych materiałów źródłowych w ocenie realizacji zrównoważonego rozwoju na przykładzie lesistości zachodniej części Rezerwatu Biosfery „Roztocze”

• Authors: Paweł Cebrykow , Wioletta Kałamucka

Abstracts

EN

The aim of the undertaken research is to show the dynamics of spatial and temporal changes in forest cover as one of the basic development direction used in the assessment of sustainable development in the western part of the “Roztocze” Biosphere Reserve. The second, parallel objective, is to demonstrate the important cartographic features of the source materials commonly used in this type of research and their influence on the final results of the analyses, which form the basis for formulating effective and appropriate strategies for future development in this case of both the Reserve and the entire Roztocze region. The research covered the western part of the “Roztocze” Biosphere Reserve established in 2019, within the boundaries of two subregions: the Goraj Roztocze and the Szczebrzeszyn Roztocze, characterised by similar environmental features resulting from the occurrence of loess formations. From the 1930s to the 1990s of 20th century the forest area increased from 146.82 to 153.5 km2, which means that the forest cover ratio increased from 28.3% to 29.6%. From 1989 to 2017, there has been a significant increase in forest area. The forest cover in the area increased to 38.3%. The use of the latest cartographic materials provides an opportunity to learn about the current state, assess the rate of change and forecast it. The analysis of changes in forest cover is particularly useful in assessing the implementation of sustainable development, which is the direction that allows Roztocze region to maintain its uniqueness and identity.

PL

Celem podjętych badań jest ukazanie dynamiki zmian przestrzenno-czasowych lesistości jako jednego z podstawowych wyznaczników stosowanych w ocenie rozwoju zrównoważonego w zachodniej części Rezerwatu Biosfery „Roztocze”. Drugim, równorzędnym celem jest wykazanie istotnych cech kartograficznych materiałów źródłowych wykorzystywanych powszechnie w tego typu badaniach oraz ich wpływu na ostateczne wyniki analiz, które stanowią podstawę do formułowania skutecznych i właściwych strategii przyszłego rozwoju, w tym przypadku zarówno Rezerwatu, jak i całego regionu Roztocza. Badaniami objęto zachodnią część utworzonego w 2019 r. Rezerwatu Biosfery „Roztocze” w granicach dwóch subregionów: Roztocza Gorajskiego i Roztocza Szczebrzeszyńskiego, charakteryzujących się zbliżonymi cechami środowiska wynikającymi z występowania utworów lessowych. Od lat 30. do lat 90. XX w. powierzchnia lasów zwiększyła się ze 146,82 do 153,5 km2, co oznacza, że wskaźnik lesistości wzrósł z 28,3% do 29,6%. W latach 1989–2017 nastąpiło znaczne zwiększenie powierzchni lasów, czego efektem był wzrost lesistości do 38,3%. Wykorzystanie najnowszych materiałów kartograficznych daje możliwość poznania stanu obecnego, dokonania oceny tempa zmian oraz ich prognozowania. Analiza zmian lesistości jest szczególnie przydatna w ocenie implementacji rozwoju zrównoważonego, który dla regionu Roztocza jest kierunkiem pozwalającym na zachowanie jego unikatowości i tożsamości.

Keywords

EN

sustainable development; cartographic source materials; forest cover; the “Roztocze” Biosphere Reserve

PL

rozwój zrównoważony; kartograficzne materiały źródłowe; lesistość; Rezerwat Biosfery „Roztocze”

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
• Year: 2021
• Volume: 76
• Pages: 263-276

Dates

published

2021

Contributors

author

Paweł Cebrykow

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej

author

Wioletta Kałamucka

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej

References

• Borys T. (red.). 1999. Wskaźniki ekorozwoju. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
• Buraczyński J. (red.). 2002. Roztocze. Środowisko przyrodnicze. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Cebrykow P. 2017. Generalizacja map statystycznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Cebrykow P., Petrzak P. 2020. Consistency of the presentation of forests on topographic maps. Miscellanea Geographica 24(4), 202–217. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2020-0024
• Ciołkosz A., Kęsik A. 1989. Teledetekcja satelitarna. Warszawa: PWN.
• GUS. 2015. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski. Warszawa.
• Kistowski M. 2010. Eksterminacja krajobrazu Polski jako skutek wadliwej transformacji społeczno-gospodarczej państwa. W: D. Chylińska, J. Łach (red.), Studia krajobrazowe a ginące krajobrazy (s. 9–20). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Zakład Geografii Regionalnej i Turystyki.
• Kistowski M. 2021. System obszarów chronionych a wybrane aspekty zrównoważonego rozwoju gmin Roztocza. W: W. Kałamucka, T. Grabowski (red.), System obszarów chronionych na Roztoczu w Polsce i na Ukrainie a rozwój zrównoważony regionu (s. 327–353). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kowalski P., Siwek J. 2013. Polskie mapy topograficzne do użytku powszechnego – ćwierć wieku sukcesów czy niepowodzeń? Polski Przegląd Kartograficzny 45(4), 334–343.
• Kozłowski S. 2000. Ekorozwój. Wyzwanie XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Krukowski M., Łoboda A. 2015. Podstawy matematyczne współczesnych polskich map topograficznych. W: Dawne mapy topograficzne w badaniach geograficzno-historycznych. Lublin: UMCS.
• Krukowski M., Płusa J., Cebrykow P. 2016. Klasyfikacja terenów zieleni w Lublinie na podstawie zdjęcia satelitarnego IKONOS 2. Barometr Regionalny 14(2).
• Maruszczak H. 1950. Stan i zmiany lesistości województwa lubelskiego w latach 1830–1930. Annales UMCS. Sectio B 5, 109–178.
• Matuszczak A. 2013. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Przesłanki teoretyczne i propozycja pomiaru w regionach UE. Wieś i Rolnictwo 158(1), 101–119.
• Meksuła M.W. 2001. Kartograficzne sposoby prezentowania dynamiki zjawisk. Polski Przegląd Kartograficzny 33(4), 328–338.
• Mościbroda J. 1999. Mapy statystyczne jako nośniki informacji ilościowej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Olenderek T. 2011. Przedstawienie lasów na polskich mapach topograficznych. Sylwan 155(3), 202–211.
• Olszewski R., Gotlib D. (red.). 2013. Rola bazy danych obiektów topograficznych w tworzeniu infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce. Warszawa: GUGiK.
• Pasławski J. (red.). 2006. Wprowadzenie do kartografii i topografii. Warszawa: Nowa Era.
• Stankiewicz M., Głażewski A. 2000. Współczesne mapy topograficzne w wersji cywilnej. Kartografia polska u progu XXI wieku. Materiały Ogólnopolskich Konferencji Kartograficznych 22, 7–42.
• Śleszyński J. 2000. Ekonomiczne problem ochrony środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Aries.
• AKTY PRAWNE
• Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. 2015, poz. 2100).

Identifiers

DOI

10.17951/b.2021.76.0.263-276

Biblioteka Nauki

2079554