PL
COVID-19 manifestuje się szerokim spektrum objawów klinicznych, tak pod względem ich różnorodności, jak natężenia. Może przebiegać bezobjawowo lub poronnie, lekko, średnio, ciężko oraz piorunująco, jako stan septyczny z niewydolnością wielonarządową i wstrząsem Typowymi wiodącymi objawami COVID-19 są: wysoka gorączka słabo reagująca na leki, mocno odczuwalna utrata sił, ból w klatce piersiowej, duszność, ból głowy, bóle kostno-stawowe i mięśniowe, aż do wystąpienia zespołu ostrej niewydolności oddechowej ARDS (acute respiratory distress syndrome). Jednakże wiele publikacji wymienia wśród możliwych objawów także inne, nie związane z zajęciem dolnych dróg oddechowych. Są to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, uszkodzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, nieżyt górnych dróg oddechowych i dysfunkcje narządów zmysłów. Celem niniejszego przeglądu piśmiennictwa było określenie częstości różnych dysfunkcji w obrębie głowy i szyi, będących elementami COVID-19. Objawy nieżytu spojówek, błony śluzowej nosa, gardła i krtani podaje ok. ¾ chorych, jednak nie zawsze występują one wszystkie i jednoczasowo, jak w infekcjach wywoływanych np. przez rhinowirusy. Z podobną częstością występują Anosmi/hyposmia lub ageusia/hypogeusia. Objawy uszkodzeń układu równowagi, w postaci dizziness zgłasza ok. 1/3, vertigo i niedosłuch ok. 5-6%, szum uszny ok. 10%, pacjentów. Doniesienia o współwystępowaniu z COVID-19 obwodowego niedowładu nerwu twarzowego są na razie stosunkowo nieliczne i często zaliczane do zaburzeń neurologicznych, których częstość wynosi również ok. 1/3 przypadków COVID-19. Co ważne, tak objawy nieżytowe, jak i pozostałe tu wymienione mogą poprzedzać, współwystępować lub następować po wystąpieniu wiodących objawów COVID-19. Mogą być także jedynymi objawami tej choroby. Powinno to skłaniać otorynolaryngologów do szczególnej czujności w tym zakresie.