Specyficzne cechy klimatu miasta w aspekcie zdrowia człowieka

• Authors: Jadwiga Nidzgorska-Lencewicz , Agnieszka Mąkosza

Title variants

EN

Specific features of the cities climate in the aspect of human health

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Obszary zurbanizowane stanowią znaczną część przestrzeni geograficznej i charakteryzują się dużą dynamiką ekspansji, co przejawia się nie tylko zmianą krajobrazu, ale także ma wpływ na zdrowie i życie ich mieszkańców. Miasta odznaczają się istnieniem antropogenicznych powierzchni czynnych, które silnie modyfikują strukturę przebiegu poszczególnych elementów pogodowych, dlatego charakteryzują się odmiennym topoklimatem. W artykule przedstawiono wpływ miasta na promieniowanie słoneczne, zachmurzenie, widoczność, wilgotność powietrza, opady, kierunek i prędkość wiatru, temperaturę powietrza (miejska wyspa ciepła) i zanieczyszczenia powietrza.

EN

Urban areas constitute a substantial share of geographical area and are characterised by a high expansion dynamics, which is manifested not only by changes in landscape scenery but also in health and life conditions of the inhabitants. The cities are marked with anthropogenic active areas which greatly modify the course of particular weather elements. The article presents the impact of the city on the spectrum of solar radiation, cloud cover, visibility, humidity, precipitation, wind direction and speed, air temperature (urban neat island) and air pollution.

Keywords

EN

deformacje; obszary zurbanizowane; UHI; zanieczyszczenia powietrza; zdrowie człowieka

• Journal: Kosmos
• Year: 2016
• Volume: 65
• Issue: 4
• Pages: 637-645

Dates

published

2016

Contributors

author

Jadwiga Nidzgorska-Lencewicz

• Katedra Meteorologii i Kształtowania Terenów Zieleni, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Papieża Pawła VI 3A, 71-459 Szczecin, Polska
• Department of Meteorology and Green Areas Management, West Pomeranian University of Technology in Szczecin, 71-459 Szczecin, Poland

author

Agnieszka Mąkosza

• Katedra Meteorologii i Kształtowania Terenów Zieleni, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Papieża Pawła VI 3A, 71-459 Szczecin, Polska
• Department of Meteorology and Green Areas Management, West Pomeranian University of Technology in Szczecin, 71-459 Szczecin, Poland

References

• Baranowski J., Kuchcik M., Adamczyk A. B., Błażejczyk K., 2008. Zróżnicowanie opadów atmosferycznych w Warszawie i okolicach. [W:] Klimat i bioklimat miast. Kłysik K., Wibig J., Fortuniak K. (red.). Wyd. Uniw. Łódzkiego, 81-90.
• Błażejczyk K., Kozłowska-Szczęsna T., 2008. Klimat a zdrowie. Kosmos 57, 269-279.
• Błażejczyk K., Kuchcik M., Milewski P., Dudek W., Kręcisz B., Błażejczyk A., Szmyd J., Degórska B., Pałczyński C. M., 2014. Miejska wyspa ciepła w Warszawie: uwarunkowania klimatyczne i urbanistyczne. Wyd. Akad. SEDNO Sp. z oo.
• Chorążewicz M., 2011. Wpływ pogody na człowieka - fakty i mity. http://www.wiadomosci24.pl/artykul/wplyw_pogody_na_czlowieka_fakty_i_mity_199988.html.
• Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J., 2014. Intensity of urban heat island and air quality in Gdańsk during 2010 heat wave. Pol. J. Environ. Stud. 23, 41-52.
• Czarnecka M., Mąkosza A., Nidzgorska-Lencewicz J., 2011. Variability of meteorological elements shaping biometeorological conditions in Szczecin, Poland. Theor. Appl. Climatol. 104, 101-110.
• Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J., Rawicki K., 2016. Thermal inversions and sulphure dioxide concentrations in some Polish cities in the winter season. J. Elem. 21, 1001-1015.
• Dubicka M., Szymanowski M., 2001. Modyfikowanie klimatu lokalnego przez obszary zurbanizowane. [W:] Kształtowanie przestrzeni zurbanizowanej w myśl zasad ekorozwoju. Polski Klub Ekologiczny, Wrocław, 41-52.
• Dudek S., Kuśmierek R., Żarski J., 2008. Porównanie wybranych elementów meteorologicznych w Bydgoszczy i jej okolicy. Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. 17, 35-41.
• Eea, 2015. Air quality in Europe - 2015 report. No 5. European Environment Agency.
• Fortuniak K., 2003. Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne i statystyczne. Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódź.
• Fortuniak K., Kłysik K., 2008. Osobliwości klimatu miast na przykładzie Łodzi. [W:] Klimat i bioklimat miast. Kłysik K., Wibig J., Fortuniak K. (red.). Wyd. Uniw. Łódzkiego, 477-488.
• Huszar P., Juda-Rezler K., Halenka T., Chervenkov H., Syrakov D., Krüger B. C., Zanis P., Melas D., Katragkou E., Reizer M., Trapp W., Belda M., 2011. Effects of climate change on ozone and particulate matter over Central and Eastern Europe. Clim. Res. 50, 51-68.
• Jacob D. J., Winner D. A., 2009. Effect of climate change on air quality. Atm. Environ. 43, 51-63.
• Kaszewski B.M., Siwek K., 1999, Cechy przebiegu dobowego temperatury powietrza w centrum i na peryferiach Lublina. [W:] Klimat i bioklimat miast. Kłysik K. (red.) Acta Univ. Lodz., Folia Geograph. Phys. 3, 213-220.
• Klimada, 2016. Adaptacja do zmian klimatu, http://klimada.mos.gov.pl/\>31.07.2016.
• Kozłowska-Szczęsna T., Krawczyk B., Kuchcik M., 2004. Wpływ środowiska atmosferycznego na zdrowie i samopoczucie człowieka. Monografie 4, IGiPZ PAN.
• Kuchcik M., Błażejczyk K., Szmyd J., Milewski P., Błażejczyk A., Baranowski J., 2013. Potencjał leczniczy klimatu Polski. IGiPZ PAN, Wyd. Akad. SEDNO.
• Kundzewicz Z.W., Juda-Rezler K., 2010. Zagrożenia związane ze zmianami klimatu. Nauka 4, 69-76.
• Lazaridis M., 2011. First principles of meteorology and air pollution. Springer, 362
• Lewińska J., 2000. Klimat miasta. Zasoby, zagrożenia, kształtowanie. Inst. Gosp. Przestrz. I Komun. Kraków, 151.
• Malek E., Davis T., Martin R.S., Silva P.J., 2006. Meteorological and environmental aspects of one of the worst national air pollution episodes (January, 2004) in Logan, Cache Valley, Utah, USA. Atmos. Res. 79,108-122.
• Majewski G., Kleniewska M., Brandyk A., 2011. Seasonal variation of particulate matter mass concentration and content of metals. Pol. J. Environ. Stud. 20, 417-427.
• Matuszko D., 2001. Wpływ miasta na zachmurzenie i opady (na przykładzie Krakowa). [W:] Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie. German K., Balon J., (red.). Problemy Ekologii Krajobrazu, 10, IGiGP UJ, Kraków, 529-536.
• Matuszko D., 2003. Cloudiness changes in Cracow in the 20th Century. Int. J. Climatol., 23, 975-984.
• Matuszko D., Piotrowicz K., 2015. Cechy klimatu miasta a klimat Krakowa. [W:] Miasto w badaniach geografów. Tom 1. Trzepacz P., Więcław-Michniewska J., Brzosko-Sermak A., Kołoś A. (red.). IGiGP UJ, Kraków, 221-240.
• Michalska B., Mąkosza A., 2008. Dobowe kontrasty termiczne terenów miejskiego i rolniczego. Balneol. Pol. 4, 331-340.
• Nidzgorska-Lencewicz J., Czarnecka M., 2011. Deformacja warunków anemometrycznych w Szczecinie. Prace i Studia Geograficzne, 47, 401-408.
• Nidzgorska-Lencewicz J., Czarnecka M., 2015. Winter weather conditions vs. air quality in Tricity, Poland. Theor. Appl. Climatol. 119, 611-627/
• Oke T. R., 1973. City size and the urban heat island. Atm. Environ. 7, 769-779.
• Poupkou A., Nasto P., Melas D. Christos Zerefos C., 2011. Climatology of discomfort index and air quality index in a large urban mediterranean agglomeration. Water Air Soil Pollut. 222, 163-183.
• Rawicki K., 2014. Variability of particulate matter concentrations in Poland in the winter 2012/2013. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 312, 143-152.
• Rozbicka K., Majewski G., Rozbicki T., 2014. Seasonal variation of air pollution in Warsaw conurbation. Meteorol. Zeits. 23, 175-179.
• Skrzyniowska D., 2012. Parametry powietrza wewnątrz pomieszczeń do stałego przebywania ludzi (komfort cieplny a komfort środowiskowy). Czas. Techn. Środowisko. Wyd. Polit. Krak. 4-Ś, 28, 15-35.
• Skrzypski K., 2012. Klimat miast. [W:] Geografia urbanistyczna. Liszewski L. (red). Wydawnictwo Naukowe PWN, 45-86.
• Szczepanowska H. B., 2007. Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych. Człowiek i Środowisko 31, 5-26.
• Szymanowski M., 2004. Miejska wyspa ciepła we Wrocławiu. Wyd. Uniw. Warsz. Stud. Geograf. 77.
• Tamulewicz J., 1997. Klimat obszarów zurbanizowanych [W:] Pogoda i klimat Ziemi, 'Wielka Encyklopedia Geograficzna Świata', T. 5. Kurpisz, Poznań, 331-341.
• Tomczyk A. M., 2015. Najdłuższa fala upałów oraz fala mrozów w Poznaniu na tle cyrkulacji atmosferycznej. Acta Geograph. Siles. 19, 67-71
• Uscka-Kowalkowska J., Rajmund Przybylak R., Kunz M., Maszewski R., Araźny A., Kejna M., 2014. Zróżnicowanie wilgotności powietrza na terenie Torunia w 2012 roku. Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. 66, 393-409.
• Walczewski J., 2005. Meteorologiczne i klimatyczne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza. Przegl. Geofiz 3-4, 177-193.
• Who, 2009. Environment and health performance review Poland. World Health Organization. www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0005/95333/E92584.pdf.
• Who, 2016. Global urban ambient air pollution database. World Health Organization. www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/AAP_database_summary_results_2016_v02.pdf.
• Wypych A., 2007. Wilgotność powietrza. [W:] Klimat Krakowa w XX w. Matuszko D. (red.). IGiGP UJ, 113-125
• Żmudzka E., 2008. Zmiany zachmurzenia w Warszawie w drugiej połowie XX wieku. [W:] Klimat i bioklimat miast. Kłysik K., Wibig J., Fortuniak K. (red.). Wyd. Uniw. Łódzkiego, 165-178.
• ---