Niechciani przybysze - obce pasożyty w polsce

• Authors: Jolanta Morozińska-Gogol
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Inwazje nierodzimych gatunków są w ochronie różnorodności biologicznej jednym z ważniejszych problemów XXI w. Zawleczone gatunki, wchodząc w interakcje z gatunkami rodzimymi lub powodując zmiany warunków środowiska, mogą prowadzić do zaniku gatunków rodzimych. Mogą też być rezerwuarem pasożytów. Pasożyty rozprzestrzeniają się wraz z migracjami swoich żywicieli, jednak obecnie do zwiększania ich zasięgu występowania częściej przyczynia się człowiek, który z różnych pobudek wprowadza nowe gatunki do środowiska naturalnego, nie spodziewając się "pasażerów na gapę". Zawleczone pasożyty mogą pozostać wierne swoim właściwym żywicielom, ale mogą też stworzyć nowe układy pasożyt-żywiciel z rodzimą fauną. Mogą przyczyniać się do zniknięcia rodzimych gatunków pasożytów, jak również wykazywać silną patogenność w stosunku do nowych żywicieli. Oczywiście nie każdy gatunek aklimatyzuje się i staje się gatunkiem inwazyjnym w nowych warunkach, mimo to należy rejestrować nowo pojawiające się gatunki i monitorować już istniejące w nowym dla nich środowisku.

EN

Invasions of non-native species create nowadays very serious problem for the conservation of biodiversity. Most alien species have harmful ecological effects and can lead to the disappearance of native species. They can also be a reservoir of dangerous parasites which spread with free migration or purposeful introduction of their hosts. Of course, not every non-native species may acclimate and become an invasive one in the new environment. Nevertheless, newly emerging species should be recognized and monitored.

• Journal: Kosmos
• Year: 2015
• Volume: 64
• Issue: 1
• Pages: 89-101

Dates

published

2015

Contributors

author

Jolanta Morozińska-Gogol

• Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Nauk o Zdrowiu, Bohaterów Westerplatte 64, 76-200 Słupsk, Polska

References

• Bielecki A., 1997. Fish leeches of Poland in relation to the Palaeartic piscicolines (Hirudinea: Piscicolidae: Piscicolinae). Genus 8, 223-375.
• Bielecki A., Cichocka J. M., Jeleń I., Świątek P., Adamiak-Brud Ż., 2011. A checklist of leech species from Poland. Wiad. Parazytol. 57, 11-20.
• Cielecka D., Żarnowska-Prymek H., Masny A., Salamatin R., Wesołowska M., Gołąb E., 2012. Human dirofilariosis in Poland: the first cases of autochthonous infections with Dirofilaria repens. Ann. Agricul. Environ. Medi. 19, 445-450.
• Danek K., Rogala B., 2005. Anisakis simplex - ukryty alergen ryb. Alergia Astma Immunol. 10, 1-5.
• Demiaszkiewicz A. W., 2005. Helminty i wywoływane przez nie helmintozy dzikich przeżuwaczy. Kosmos 54, 61-71.
• Dzika E., 2009. A checklist of Fish monogeneans from Poland. Wiad. Parazytol. 55, 315-324.
• Fudalewicz-Niemczyk W., Nowosad B., Skalska M., 1996. Pierwsze doniesienie o Nematodirus battus - nicieniu pasożytniczym owiec w Polsce. Przegląd Zool. 40, 65-68.
• Gawor J., Malczewski A., Stefaniak A., Nahorski W., Paul M., Kacprzak E., Myjak P., 2004. Zagrożenie bąblowicą wielojamową (alweokokozą) dla ludzi w Polsce. Przegląd Epidemiol. 58, 459-465.
• Goliszewska A., Demiaszkiewicz A. W., 2007. The first record of Elaphostrongylus alces larvae in moose in Poland and their development to the invasive stage. Wiadomości Parazytologiczne 53, 331-333.
• Grabda J., 1991. Marine fish parasitology: An outline. Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Grabowska J., Kotusz J., Witkowski A., 2010. Alien invasive fish species in Polish waters: an overview. Folia Zoologica 59, 73-85.
• Ivanov V. M., Semenova N. N., 2000. Parasitological consequences of animal introduction. Russ. J. Ecol. 31, 281-283.
• Kacprzak E., Silny W., 2004. Zespół larwy wędrującej skórnej u turystów powracających z krajów strefy klimatu ciepłego. Post. Dermatol. Alergol. 21, 24-29.
• Kadulski S., 1989. Występowanie stawonogów pasożytniczych na łownych Lagomorpha i Artiodactyla Polski - próba syntezy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Rozprawy i Monografie 132, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Kanarek G., Rokicki J., 2005. The status of studies on the helminth fauna of the Great Cormorant (Phalacrocorax carbo sinensis) in northern Poland. Wiad. Parazytol. 51, 165.
• Kennedy C. R., Di Cave D., 1998. Gyrodactylus anguillae (Monogenea): the story of an appearance and a disappearance. Folia Parasitol. 45, 77-78.
• Mierzejewska K., Martyniak A., Kakareko T., Hliwa P., 2010. First record of Nippotaenia mogurndae Yamaguti and Miyata, 1940 (Cestoda, Nippotaeniidae), a parasite introduced with Chinese sleeper to Poland. Parasitol. Res. 106, 451-456.
• Morozińska-Gogol J., 2011. Pasożytnicze Metazoa ryb z jeziora Łebsko. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk.
• Niewiadomska K., Pojmańska T., 2004. Organizmy pasożytnicze - dlaczego należy monitorować ich występowanie. Biuletyn Monitoringu Przyrody 1, 43-51.
• Nosal P., Bonczar Z., Kowal J., Nowosad B., 2013. Oesophagostominae (Nematoda: Chabertiidae) of suids from southern Poland. Ann. Anim. Sci. 13, 133-141.
• Nowak M., 2010. Charakterystyka gatunków kleszczy (Acari: Ixodida) zawlekanych na egzotycznych gadach do Polski. Wiad. Parazytol. 56, 29-42.
• Nowak-Chmura M., Siuda K., 2012. Ticks of Poland. Review of contemporary issues and latest research. Ann. Parasitol. 58, 125-155.
• Nowak-Chmura M., Siuda K., Wegner Z., Piksa K., 2012. Species diversity of ticks (Acari:Ixodida) on migrating birds on the Baltic Sea coast of Poland. Zool. Stud. 51, 1411-1417.
• Okarma H., Solarz W., 2009. Inwazje biologiczne - niedoceniany problem w ochronie przyrody. Kosmos 110, 14-20.
• Okulewicz A., 2009. Zawleczone i niespecyficzne nicienie pasożytnicze - przyczyny i skutki. Wiad. Parazytol. 55, 325-328.
• Pawłowski Z. S., Stefaniak J., 2004. Strongyloidoza (węgorzyca, strongyloidosis). [W:] Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym. Pawłowski Z. S., Stefaniak J. (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 282-284.
• Podolska M., Horbowy J., 2003. Infection of Baltic herring (Clupea harengus membras) with Anisakis simplex larvae, 1992-1999: a statistical analysis using generalized linear models. ICES J. Marin. Sci. 60, 85-93.
• Podolska M., Morozińska J., 1994. Anisakis simplex (larwa III stadium) u ciernika Gasterosteus aculeatus z południowego Bałtyku. Wiad. Parazytol. 40, 305-309.
• Pojmańska T., Chabros M. 1993. Parasites of common carp and three introduced cyprinid fishes in pond culture. Acta Parasitol. 38, 101-108.
• Pojmańska T., Niewiadomska K., 2012. Pasożyty zawleczone, ekspansywne i inwazyjne w faunie Polski. [W:] Gatunki obce w faunie Polski. II. Zagadnienia problemowe i syntezy, rozdz. 7. Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.). Wydawnictwo Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, 589-603.
• Pojmańska T., Niewiadomska K., Okulewicz A., 2007. Pasożytnicze helminty Polski. Gatunki. Żywiciele. Białe plamy. Polskie Towarzystwo Parazytologiczne, Warszawa.
• Rokicki J., 2004. Parasymphylodora parasquamosa Kulakova, 1972 (Trematoda, Digenea) - new species of the parasite fauna of Poland. Wiad. Parazytol. 50, 29-30.
• Rolbiecki L., 2007. First record of a fish parasite Aporocotyle simplex (Digenea) from the polish exclusive economic zone of the Baltic Sea. Acta Ichthyol. Piscat. 37, 95-97.
• Siuda K., 1993. Kleszcze Polski (Acari:Ixodida). Część II. Systematyka i rozmieszczenie. Monografie Parazytologiczne 12, Polskie Towarzystwo Parazytologiczne, Warszawa.
• Skrzypczak M., Rokicki J., Pawliczka I., Najda K., Dzido J., 2014. Anisakids of seal fund on the southern coast of Baltic Sea. Acta Parasitol. 59, 165-172.
• Szymański S., 1979. Przypadek masowego rozwoju kleszcza Rhipicephalus sanguineus (Latreille, 1806) w warszawskim mieszkaniu. Wiad.i Parazytol. 25, 453-459.
• Świątalska A., Demiaszkiewicz A. W., 2012. Pierwszy w Polsce rodzimy przypadek inwazji nicieni Dirofilaria immitis u psa. Życie Weterynaryjne 87, 685-686.
• Witkowski A., 2011. NOBANIS - Invasive Alien Species Fact Sheet - Pseudorasbora parva. http://www.nobanis.org/files/factsheets/Pseudorasbora_parva.pdf.
• Wójcik-Fatla A., Szymańska J., Buczek A., 2009 a. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część I. Ixodes ricinus jako rezerwuar i wektor patogenów. Zdrowie Publiczne 119, 213-216.
• Wójcik-Fatla A., Szymańska J., Buczek A., 2009 b. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część II. Patogeny Borrelia burgdorferi, Anaplasma phagocytophilum, Babesia microti. Zdrowie Publiczne 119, 217-222.