Skład, wartość odżywcza oraz właściwości zdrowotne grzybów pozyskiwanych ze stanowisk naturalnych

• Authors: Iwona Sas-Golak , Krzysztof Sobieralski , Marek Siwulski , Jolanta Lisiecka

Title variants

EN

Composition, nutritional value and medicinal properties of wild mushrooms

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Grzyby dziko rosnące są powszechnie dostępne w Polsce. Mogą być cennym uzupełnieniem diety ze względu na zawartość łatwo przyswajalnych aminokwasów, minerałów, witamin i błonnika. Wiele gatunków zawiera również substancje biologicznie aktywne, mające zastosowanie w przeciwdziałaniu i leczeniu chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów i chorób serca. Związki czynne zawarte w owocnikach mają dolność obniżania poziomu cukru i cholesterolu we krwi oraz wykazują działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, antywirusowe i antyoksydacyjne. Pewnym zagrożeniem, wynikającym ze spożycia grzybów, może być zawartość w owocnikach metali ciężkich, spowodowana ich wysoką bioakumulacją. Dlatego istotne jest, aby nie zbierać grzybów w miejscach skażonych oraz przestrzegać dopuszczalnych ilości ich jednorazowego spożycia. Z pewnymi ograniczeniami, dotyczącymi określonych grup ludności, grzyby mogą być rekomendowane jako żywność prozdrowotna.

EN

Wild mushrooms are widely available in Polish forests. They can be a valuable supplement to the diet because of the content of easily digestible amino acids, minerals, vitamins and fiber. Many species also contain biologically active substances, useful in the prevention and treatment of serious diseases, including cancer and heart diseases. Active compounds contained in the carpophores have the ability to lower blood sugar and blood cholesterol, and exhibit anti-inflammatory, antibacterial, antiviral and antioxidant properties. Some danger connected with the consumption of wild mushrooms, is the content of heavy metals in the carpophores, due to their high bioaccumulation. Therefore it is important not to collect mushrooms from polluted areas, and not to exceed the permitted amount of their consumption. Wild mushrooms can be recommended as a functional food with certain limitations relating to specific groups of population.

• Journal: Kosmos
• Year: 2011
• Volume: 60
• Issue: 3-4
• Pages: 483-490

Dates

published

2011

Contributors

author

Iwona Sas-Golak

• Katedra Warzywnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Polska

author

Krzysztof Sobieralski

• Katedra Warzywnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Polska

author

Marek Siwulski

• Katedra Warzywnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Polska

author

Jolanta Lisiecka

• Katedra Warzywnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Polska

References

• Angeli J. P. F., Ribeiro L. R., Bellini M. F., Mantovani M. S., 2009. β-glucan extracted from the medicinal mushroom Agaricus blazei prevents the genotoxic effects of benzo[a]pyrene in the human hepatoma cell line HepG2. Arch. Toxicol 83, 81-86.
• Barcan V. Sh., Kovnatsky E. F., Smetannikova M. S., 1998. Absorption of heavy metals in wild berries and edible mushrooms in an area affected by smelter emissions. Water Air Soil Pollut. 103,173-195.
• Barros L., Venturini B. A., Baptista P., Estevinho L. M., Ferreira I. C. F. R., 2008. Chemical composition and biological properties of portuguese wild mushrooms, a comprehensive study. J. Agric. Food Chem. 56, 3856-3862.
• Bielawski L., Falandysz J., 2008. Wybrane pierwiastki w owocnikach koźlarza babki (Leccinum scabrum) z okolic miasta Starachowice. Bromat. Chem. Toksyl. 41, 47-52.
• Busch E., von Rekowski R. W., Molleken H., 2008. Speisepilze mit medizinisch wirksamen Inhaltsstoffen. Zeitsch. Phytotherap. 28, 115-124.
• Carvalho M. L., Pimentel A. C., Fernandes B., 2005. Study of heavy metals in wild edible mushrooms under different pollution conditions by X-ray fluorescence spectrometry. Anal. Sci. 21, 747-750.
• Chunchao H., Guo J.-Y., 2011. A hypothesis, supplementation with mushroom-derived active compound modulates immunity and increases survival in response to influenza virus (H1n1) infection. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Article ID 252501, 1-3. doi, 10.1093/ecam/neq037.
• Cocchi L., Vescovi L., Petrini L. E., Petrini O., 2006. Heavy metals in edible mushrooms in Italy. Food Chem. 98, 277-284.
• Dadakova E., Pelikanova T., Kalc P., 2009. Content of biogenic amines and polyamines in some species of European wild-growing edible mushrooms. Eur. Food Res. Technol. 230, 163-171.
• Danell E., Eaker D., 2006. Amino acid and total protein content of the edible mushroom Cantharellus cibarius (Fries). J. Sci. Food Agricult. 60, 333-337.
• Elmadfa I., Muskat E., 2004. Wielkie tabele kalorii i wartości odżywczych. Muza S.A., Warszawa.
• Falandysz J., Bielawski L., 2001. Mercury content of wild edible mushrooms collected near the town of Augustow. Polish J. Environ. Studies 10, 67-71.
• Falandysz J., Frankowska A., 2007. Niektóre pierwiastki i ich współczynniki biokoncentracji w borowiku szlachetnym (Boletus edulis ) z Puszczy Świętokrzyskiej. Bromat. Chem. Toksykol. 40, 257-260.
• Falandysz J., Szymczyk K., Ichihashi H., Bielawksi L., Gucia M., Frankowska A., Yamasaki S.-I., 2001. ICP/MS and ICP/AES element al analysis (38 elements) of edible Wild mushrooms growing in Poland. Food Addit. Contamin. 18, 503-513.
• Falandysz J., Jędrusiak A., Lipka K., Kannan K., Kawano M., Gucia M., Brzostowski A., Dadej M., 2004. Mercury in wild mushrooms and underlying soil substrate from Koszalin, North-central Poland. Chemosphere 54, 461-466.
• Falandysz J., Kunito T., Kubota R., Bielawski L., Mazur A., Falandysz J. J., Tanabe S., 2007. Selected elements in brown birch scaber stalk Leccinum scabrum. J. Environ. Sci. Health Part A 42, 2081-2088.
• Gao J. J., Min B. S. Ahn E. M., Nakamura N., Lee H. K., Hattori M., 2002. New triterpene aldehyde, lucialdehydes A-C, from Ganoderma lucidum and their cytoxicity against murine and human tumor cells. Chem. Pharm. Bull (Tokyo) 50, 837-840.
• Iwatsuki K., Akihisa T., Tokuda H., Ukiya M., Oshikubo M., Kimura Y., Asano T., Nishino H., 2003. Lucidinic acids P and Q, Methyl lucidenate P, and other triterpenoides from the fungus Ganoderma lucidum and their inhibitory effects on epstein-barr virus activation. J. Nat. Prod 66, 1552-1585.
• Kalac P., Svoboda L., 2000. A review of trace element concentrations in edible mushrooms. Food Chem. 69, 273-281.
• Koyama Y., Katsuno Y., Miyoshi N., Hayakawa S., Mita T., Muto H., Isemura S., Aoyagi Y., Isemura M., 2002. Apoptosis induction by lectin isolated from the mushroom Boletopsis leucomelas on U937 cells. Biosci. Biotechnol. Biochem. 66, 784-789.
• Kukina T. P., Gorbunowa N. A., Baianbina. N. N., 2007. Poliphenoli niekotorych gomobazidialnych gribow (Homobasidiomycetidae). Chimia rastitelnowo Syria 3, 33-38.
• La Guardia M., Venturella G., Venturella F., 2005. On the chemical composition and nutritional value of Pleurotus taxa growing on umbelliferous plants (Apiaceae). J. Agric. Food Chem. 53, 5997-6002.
• Loreto R. H., Gonzalez-Franco A. C., Sot-Parra J. M., Montes-Dominguez R., 2008. Review of agricultural and medicinal application of basidiomycete mushrooms. Tecnociencia Chihuahua 2, 95-107.
• Lucas E. H., 1957. Tumor inhibitors in Boletus edulis and other Holobasidiomycete. Antibiot. Chemiother. 7, 1-4.
• Malinowska E., Szefer P., Falandysz J., 2004. Metals bioacumulation by bay bolet, Xerocomus badius, from selected sites in Poland. Food Chem. 84, 405-416.
• Mantovani M. S., Bellini M. F., Angeli J. P. F., Oliveira R. J., Silva A. F., Ribeiro L. R., 2008. β-glicans in promoting health, prevention against mutation and cancer. Mutation Res. 658, 154-161.
• Manzi P., Marconi S., Aguzzi A., Pizzoferrato L., 2004. Commercial mushrooms, nutritional quality and effect of cooking. Food Chem. 84, 201-206.
• Mattila P., Könkö K., Eurola M., Pihlava J. A., Astola J., Vahteisto L., Hieraniemi V., Kumpulainen J., Valtonen M., Pironen V., 2001. Contents of vitamins, mineral elements, and some phenolic compounds in cultivated mushrooms. J. Agric. Food Chem. 49, 2343-2348.
• Minato K., 2010. Mushrooms, Immunomodulating activity and role in health promotion. Nutrit. Health 5, 529-539.
• Mizuno T., 1995. Bioactive molecules of mushrooms, food function and medicinal effect of mushroom fungi. Food Rev. Intern. 11, 7-21.
• Muller L. A. H, Vangronsveld J., Colpaert J. V., 2007. Genetic structure of Suillus luteus populations in heavy metal polluted and nonpolluted habitats. Mol. Ecol. 16, 4728-4737.
• Piekarska J., Łoś-Kuczera M., 1983. Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych. PZWL, Warszawa.
• Podlasiński J., Mróz M., 2004. Zawartość rtęci w grzybach z terenu gminy Lipki. Chemia i Inżynieria Ekologiczna 11, 771-774.
• Radic N., Jevnikar Z., Obermajer N., Kristl J., Kos J., Pohleven F., Strukelj B., 2010. Influence of culinary-medicinal maitake mushroom, Grifola frondosa (Dicks,Fr.) S.F. Gray (Aphyllophoromycetideae) polysaccharides on gene expression in Jurkat T-lymphocytes. Int. J. Med. Mushrooms 12, 245-256.
• Rajewska J., Bałasińska B., 2004. Związki biologicznie aktywne zawarte w grzybach jadalnych i ich korzystny wpływ na zdrowie. Postępy Hig. Med. Dośw. 58, 352-357.
• Reshetnikov S.V., Wasser S.P., Tan K.K., 2001. Higher Basidiomycota as a source of antitumor and immunostimulating polysaccharides. Int. J. Med. Mushrooms 3, 361-394.
• Ribeiro B., Rangel J., Valentao P., Baptista P., Seabra R. M., Andrade P. B., 2006. Contents of carboxylic acids and two phenolics and antioxidant activity of dried Portuguese wild edible mushrooms. J. Agric. Food Chem. 54, 8530-8537.
• Sadler M., 2003. Nutritional properties of edible fungi. Br. Nutrit. Foundation Bull. 28, 305-308.
• Sanodiya B. S., Thakur G. S., Baghel R. K., Prasad G. B. K. S., Bisen P. S., 2009. Ganoderma lucidum, a potent pharmacological macrofungus. Curr. Pharmaceut. Biotechnol. 10, 717-742.
• Santos-Neves J. C., Pereira M. I., Carbonero E. R., Gracher A. H. P, Gorin P. A. J, Sassaki G. L., Iacomini M., 2008. A gel-forming β-glucan isolated from the fruit bodies of the edible mushroom Pleurotus florida. Carbohydr. Res. 343, 1456-1462.
• Sarikurkcu C., Tepeand B., Yamac M., 2008. Evaluation of the antioxidant activity of four edible mushrooms from the Central Anatolia, Eskisehir - Turkey, Lactarius deterrimus, Suillus collitinus, Boletus edulis, Xerocomus chrysenteron. Bioresource Technol. 99, 6651-6655.
• Sobieska R., Gutkowska B., Lubiński O., 2006. Praktyczne możliwości wykorzystania grzybów na przykładzie dwóch gatunków jadalnych, Boletus edulis (Bull) (borowik szlachetny i Morchella esculenta (Pers.) (smardz jadalny). Biotechnologia 2, 89-102.
• Solomon P., Wasser S. P., Weis A., 1999. Therapeutic effects of substances occurring in higher Basidiomycetes mushrooms, a modern perspective. Critical Rev. Immunol. 19, 65-96.
• Synowiecki J., Al-Khateeb N. A., 1997. Mycelia of Mucor rouxii as a source of chitin and chitosan. Food Chem. 60, 605-610.
• Tsai S.-Y., Tsai H.-L., Mau J.-L., 2007. Antioxidant properties of Agaricus blazei, Agrocybe cylindracea and Boletus edulis. LWT 40, 1392-1402.
• Tsai S.-Y., Tsai H.-L., Mau J.-L., 2008. Non-volatile taste components of Agaricus blazei, Agrocybe cylindracea and Boletus edulis. Food Chem. 107, 977-983.
• Tuzen M., 2003. Determination of heavy metals in soil, mushrooms and plant samples by atomic absorption spectrometry. Microchem. J. 74, 289-297.
• Valentão P., Andrade P. B., Rangel J., Ribeiro B., Silva B. M., Baptista P., Seabra R. M., 2005. Effect of the Conservation Procedure on the Contents of Phenolic Compounds and Organic Acids in Chanterelle (Cantharellus cibarius) Mushroom. J. Agric. Food Chem. 53, 4925-4931.
• Wang H., Ng T.B., Lui Q., 2003. A novel lectin from the wild mushroom Polyporus adusta. Biochem. Biophysic. Res. Commun. 3017, 335-339.
• Wasser S. P., 2002. Medicinal mushrooms as a source of antitumor and immunomodulating polysaccharides. Appl. Microbiol. Biotechnol. 3, 258-274.
• Wasser S. P., 2010. Medicinal mushroom science, history, current status, future trends, and unsolved problems. Int. J. Med. Mushrooms 12, 1-16.
• Wasser S. P., 2011. Current finding, future trends, and unsolved problems in studies of medicinal mushrooms. Appl. Microbiol. Biotechnol. 89, 1323-1332.
• Wasser S. P., Weis A. L., 1999. Medicinal properties of substances occurring in Higher Basidiomycetes Mushrooms: current perspectives (Review). Int. J. Med. Mushrooms 1, 31-62.
• Wu A. M., Wu J. H., Herp A., Liu J. H., 2003. Effect of polyvalencies of glycotopes on the binding of a lectin from edible mushroom, Agaricus bisporus. Biochem. J. 371, 311-320.
• Yang W.-Q, Qin X.-D., Shao H.-J, Fang L.-Z, Wang F., Ding Z.-H, Dong Z.-J, Liu J.-K., 2007. New phenyl-ethanediols from the culture broth of Boletus edulis. J. Basic Microbiol. 47, 191-193.
• Yilmaz N., Solmaz M., Turkekul I., Elmastas M., 2006. Fatty acid composition in some wild edible mushrooms growing in the middle Black Sea region of Turkey. Food Chem. 99, 168-174.
• Zhang Y., Xu X., Zhang L., 2008. Gel formation and low-temperature intramolecular conformation transition of a triple-helical polysaccharide lentinan in water. Biopolymers 89, 852-861.
• Zhao C., Sun H., Tong X., Qi Y., 2003. An antitumor lectin from the edible mushroom Agrocybe aegerita. Biochem. J. 374, 321-327.