Największe erupcje wulkaniczne na ziemi

• Authors: Marek Awdankiewicz

Title variants

EN

The largest volcanic eruptions on earth

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Do najważniejszych wskaźników umożliwiających określanie rozmiarów erupcji wulkanicznych należą: ilość materiału piroklastycznego wyrzuconego w czasie erupcji (objętość tefry); objętość magmy - objętość produktów erupcji z pominięciem ich porowatości (ang. Dense Rocvk Equivalent, DRE); oraz magnituda, M - definiowana jako logarytm dziesiętny z masy magmy minus 7. Objętość tefry jest podstawą skali eksplozyjności wulkanicznej (ang. Volcanic Explosivity Index, VEI), w której najsłabsze erupcje (VEI=0), wyrzucają < 10-5km3 tefry, a najsilniejsze (VEI=8) odpowiadają wyrzutowi > 103km3 tefry. Wybuch wulkanu Tambora na Sumatrze w 1815 r. (objętość tefry =160km3, VEI=7, DRE=50km3, M=7.3) stanowił najsilniejszą erupcję eksplozyjną w czasach historycznych. Największe historyczne wylewy lawy miały miejsce na Islandii, np. ze szczeliny Laki w 1783 r. (DRE=15km3, M=6.5). Te niemal współczesne erupcje stanowiły skromną próbkę możliwości natury. Ludzkość nie doświadczyła dotąd największych możliwych erupcji, które powodują zniszczenia terenów o rozmiarach kontynentu i globalne zmiany klimatyczne. Supererupcje kalder La Garita w USA 28 mln lat temu (DRE=4500 km3, M=9.2) oraz Toba na Sumatrze 74 tys. lata temu (DRE=2700km3, M=8.8) były, odpowiednio, 90 i 54 razy silniejsze od erupcji Tambora. Ostatnio udokumentowano ślady jeszcze potężniejszych erupcji na obszarach tzw. wielkich prowincji magmowych. Na Dekanie stwierdzono największe wylewy lawy (DRE=9300km3, M=9.4) o wieku 64.8 mln lat, a w prowincji Parana-Etendeka rozpoznano największe ignimbryty, produkty wielkich erupcji eksplozyjnych (DRE do 8587 km3, M do 9.3) o wieku 132 mln lat. Erupcje o takiej skali zbliżają się zapewne do największych możliwych na naszej planecie, co uwarunkowane jest możliwością rozwoju odpowiednio dużych zbiorników magmy w skorupie Ziemi.

EN

The most important indices of volcanic eruption size include: erupted pyroclastic material volume (tephra volume); magma volume - the volume of euptive products excluding their porosity (Dense Rock Equivalent, DRE); and the magnitude, M - defined as the common logarithm of erupted magma mass minus 7. The tephra volume is the basis of the Volcanic Explosivity Index (VEI) scale. The weakest eruptions (VEI=0) produce < 10-5km3 of tephra, whereas the strongest (VEI=8) erupt > 103km3 of tephra. Eruption of Tambora in 1815 (tephra volume = 160km3, VEI=7, DRE=50km3, M=7.3) was the strongest explosive eruption in historical times. The largest historical lava effusions occurred on Iceland, e.g. from the Laki fissure in 1783 (DRE=15km3, M=6.5). These almost recent eruptions were only modest samples of nature's powers. Mankind has not yet witnessed the largest possible eruptive events, which devastate continent-sized terrains and result in global climatic changes. Supereruptions of La Garita caldera, Colorado, USA, at 28 Ma (DRE=4500 km3, M=9.2) and Toba, Sumatra, at 74 ka (DRE=2700km3, M=8.8) were 90 and 50 times, respectively, stronger than Tambora. Products of even more powerful eruptions were recently recognized in areas of so called Large Igneous Provinces (LIPs). Largest lava effusions (DRE=9300km3, M=9.4) dated at 64.8 Ma were recognized at Deccan, and largest ignimbrites (deposits of giant explosive eruptions), dated at 132 Ma, were identified at the Parana-Etendeka province. Eruptions of that size approach the limit of largest eruptions possible on our planet, which is probably determined by the ability of formation of crustal magma reservoirs large enough.

• Journal: Kosmos
• Year: 2011
• Volume: 60
• Issue: 3-4
• Pages: 227-234

Dates

published

2011

Contributors

author

Marek Awdankiewicz

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, Zakład Mineralogii i Petrologii, Cybulskiego 30, 50-205 Wrocław, Polska

References

• Bryan S. E., Peate U. I., Peate D. W., Self S., Jerram D. A., Mawby M. R. Marsh J. S., Miller J. A., 2010. The largest volcanic eruptions on Earth. Earth-Science Rev. 102, 207-229.
• Mason B. G., Pyle D. M., Oppenheimer C., 2004. The size and frequency of the largest explosive eruptions on Earth. Bull. Volcanol. 66, 735-748.
• Miller C. F., Wark D. A., 2008. Supervolcanoes and their explosive supereruptions. Elements 4, 11-16.
• Newhall C. G., Self S., 1982. The volcanic explosivity index (VEI): an estimate of explosive magnitude for historical volcanism. J. Geophys. Res. (Oceans and Atmospheres) 87, 1231-1238.
• Pyle D. M., 2000. The sizes of volcanic eruptions. [W:] Encyclopedia of Volcanoes. Sigurdson H. (red.). Academic Press, 263-269.
• Rampino M. R., Self S., 2000. Volcanism and Biotic Extinctions [W:] Encyclopedia of Volcanoes. Sigurdson H. (red.). Academic Press, 1083-1091.
• Schmincke H.-U., 2004. Volcanism. Springer-Verlag Berlin-Heidelberg-New York.
• Stothers R. B., Rampino M. R., Self S., Wolff J. A., 1989. Volcanic Winter? Climatic Effects of the Largest Volcanic Eruptions. [W:] Volcanic Hazards. Assessment and Monitoring. Latter J. H. (red.). Springer-Verlag, 3-9.