Erupcje wulkaniczne - formy i produkty

• Authors: Magdalena Pańczyk

Title variants

EN

Volcanic eruptions - forms and products

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Termin "wulkan" dotyczy tych nieciągłości w skorupie ziemskiej, w których doszło do erupcji, czyli wyrzucenia przez wulkan lawy, materiału piroklastycznego lub substancji lotnych (gazów wulkanicznych). Ze względu na charakter erupcji wyróżnia się wulkany efuzywne, eksplozywne i mieszane (stratowulkany). Charakter i rozmiar erupcji zależą od wielu czynników w tym min. od składu chemicznego magm, lepkości magm, zawartości gazów. Na Ziemi najczęściej spotykanym typem magmy są magmy krzemianowe, które po wydostaniu się na powierzchnię nazywamy lawami. Eksplozywność erupcji zależy w dużej mierze od zawartości wody w magmie (erupcje magmowe), jak również od reakcji gorącej, intrudującej magmy z wodami powierzchniowymi (freatyczne erupcje). Najczęstszymi produktami efuzywnych erupcji są potoki i kopuły lawowe, natomiast eksplozywnych - bomby, lapilli, popioły i pył.

EN

A volcano is an opening in the Earth's surface where eruptions can take place and lava flows, pyroclastic material and volcanic gases escape from a magma reservoir. Volcanoes can be classified as effusive, explosive or composite (stratovolcanoes). The explosivity of eruption depends on the chemical composition, viscosity and volatile content of the magma. Most magmas are silicate melts; after degassing during eruption, they are termed lavas. The explosivity of an eruption depends mainly on the content of juvenile water in the magma (magmatic eruption), and on the extent of interaction of extruded magma with surface water (phreatic eruption). The products of effusive eruption are lava flows and lava domes; for explosive eruption they are mainly bombs, lapilli and ashes.

• Journal: Kosmos
• Year: 2011
• Volume: 60
• Issue: 3-4
• Pages: 219-225

Dates

published

2011

Contributors

author

Magdalena Pańczyk

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Polska

References

• Allen R. L., 1988. False pyroclastic textures in altered silicic lavas, with implications for volcanic-associated mineralization. Econ. Geol. 83, 1424-1446.
• Cas R. A. F., Wright J. V., 1987. Volcanic successions modern and ancient: A geological approach to processes, products and successions. Allen & Unwin (Publishers) Ltd.Christopher.
• Fisher R. V., 1961. Proposed classification of volcaniclastic sediments and rocks. Geol. Soc. Am. Bull. 72, 1409-1414.
• Fisher R. V., 1966. Rocks composed of volcanic fragments and their classification. Eart Sci. Rev. 1, 287-298.
• Lajoie J., 1992. Volcaniclastic rocks. [W:] Facies Models. Response to sea level change. Walker R. G., James N. P. (red.). Geol. Assoc. Canada, 39-59.
• Le Maitre R. W., Bateman P., Dudek A., Keller J., Lameyre J., Le Bas M., Sabine P. A., Schmid R., Sorensen H., Streckeisen A., Wooley A. R., Zanettin B., 1989. A classification of igneous rocks and glossary of terms. Recomendations of the International Union of Geological Sciences Subcomission on the Systematics of Igneous Rocks. Blackwell, Oxford, 1-193.
• Manley C. R., Fink J. H., 1987. Internal textures of rhyolite flows as revealed by research drilling. Geology 15, 549-552.
• Marshall P., 1935. Acid rocks of the Taupo-rotorua volcanic district. Trans. R. Soc. N. Z. 64, 323-366.
• McPhie J., Doyle M., Allen R., 1993. Volcanic Textures - A guide to the interpretation of textures in volcanic rocks. Hobart, CODES Univ. Tasmania,1-198.
• Newhall G., Steve Self S., 1982. The Volcanic Explosivity Index (VEI): An Estimate of Explosive Magnitude for Historical Volcanism. J. Geoph. Res. 87, 1231-1238.
• Orton G.J., 1996. Volcanic environments. [W:] Sedimentary environments - Processes, facies and stratigraphy. Reading H. G. (red.) Oxford, Blackwell Sci., 485-567.
• Schumacher R., Schmincke H.-U., 1991. Internal structure and occurrence of accretionary lapilli - a case study at Laacher See Volcano. Bull. Volcanol. 53, 612-634.
• Schumacher R., Schmincke H.-U., 1995. Models for the origin of accretionary lapilli. Bull. Volcanol. 56, 626-639.
• Self S., Sparks R. S. J., 1978. Characteristics of widespread pyroclastic deposits formed by the interaction of silicic magma and water. Bull. Volcanol., 41,196-212.
• Sparks R. S. J., Self S., Walker G. P. L., 1973. Products of ignimbrite eruptions. Geology 1, 115-118.
• Walker G. P. L., 1973. Explosive volcanic eruptions - a new classification scheme. Geol. Rundsch. 62, 431-446.