Nasiona soi zwyczajnej - cenny surowiec dietetyczny i leczniczy

• Authors: Anna Nowak

Title variants

EN

Soybean (Glycine max l. Merr.) — Important dietary and medical ingredient.

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Soja zwyczajna (Glycine max L. Merr.) jest cenną roślina uprawną juz od 5000 lat. Jej nasiona zawierają około 40% białka o najlepszym składzie aminokwasowym, około 20% tłuszczu o wysokiej zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, składniki mineralne oraz izoflawonoidy tj. genisteinę i daidzeinę. Genisteina i daidzeina występują w soi w postaci β-D-glikozydów, tj. genistiny i daiziny, które są biologicznie nieaktywnie, dopiero w jelitach hydrolizują do aktywnych biologicznie aglikonów - genisteiny i daidzeiny. Izoflawonoidy są naturalnymi roślinnymi estrogenami o dużo mniejszej strukturze od estradiolu. Ich podobieństwo do estrogenów daje zdolność wiązania receptorów estrogenu w komórkach różnych organów w ludzkim ciele. Wykorzystywane są one w terapii okresu okołomenopauzalnego u kobiet, gdzie zmniejszają jego negatywne skutki, tj. uderzenia gorąca czy ubytek masy kości. Regularne spożywanie izoflawonoidów soi odgrywa również dużą rolę w chorobach serca, działając przeciwmiażdżycowo. Wpływają one na poziom lipoprotein krwi, redukując stężenie cholesterolu frakcji HDL i VLDL, jednocześnie podwyższając frakcję HDL. Fitoestrogeny wykazują działanie przeciwnowotworowe wpływając na wzrost, proliferację komórek, gdzie wykorzystywane są profilaktycznie w terapii raka piersi i prostaty. Ponadto nasiona soi są cennym produktem dietetycznym, które często uznawane jest za substytut biała zwierzęcego.

EN

Soybean (Glycine max L. Merr) consumed for more than 5000 year and is one of the most valuable crop plants. Seeds of this plant contain about 40% protein of the best amino acid composition among plants, about 20% fat of the high content of essential polyunsaturated fatty acids, mineral elements and isoflavones, i.e. genistein and daidzein. Daizin and genistin occur in soy as β-D-glycosides. These glycoside forms are biologically inactive and in the intestine are hydrolyzed to bioactive aglycone - genistein and daidzein. Isoflavones are natural plant estrogens and are structurally similar to estriadol and bind to estrogen receptors on cell different organs in human body. Soy isoflavones positively help in postmenopausal problems i.e. bone mass, hot flushes, high body mass index. Phytoestrogens intake by postmenopausal women correlated with lower body mass index and higher bone mass. Regular consumption of isoflavones may play a role for lowering risk for cardiovascular disease because a modulation of lipoprotein metabolism by increasing HDL cholesterol and reducing VLDL and LDL cholesterol. Phytoestrogens have an effect on cell growth, cell proliferation and have antioxidant properties and reduced incidence of breast cancer and prostate cancer. Soybean seeds are used, among others, for the production of diet supplements, as well as animal protein substitute.

• Journal: Kosmos
• Year: 2011
• Volume: 60
• Issue: 1-2
• Pages: 179-187

Dates

published

2011

References

• Alkel D. L., Germain A. S., Peterson Ch. T., Hanson K. B., Steward J. W., Toda T., 2000. Isoflavone-rich soy protein isolate attenuates bone loss in the lumbar spine of perimenopausal women. Am. J. Clin. Nutr. 72, 84-852.
• Anderson J. W., Johnstone B. M., Cook-Newell M. E., 1995. Meta-analysis of the effect of soy protein intake on serum lipids. N Engl. J. Med. 333, 27-282.
• Anthony M. S., Clarkson T. B., Williams J. Koudy., 1998. Effect of soy isoflavones on athrosclerosis: potential mechanisms. Am. J. Clin. Nutr. 68, 139-1393.
• Barnes S., Kim H., DarleyUsmar V., Patel R., Xu J., Boersma B., Luo M., 2000. Beyond ER Ralpha and ER beta: estrogen receptor binding is only part of the isoflavone story. J. Nutr. 130, 65-657.
• Barnes S., 2003. Phytoestrogens and osteoporosis: what is a safe dose?. Br. J. Nutr. 89, 10-8.
• Boros L., 2002. Soja - charakterystyka odmian i technologia uprawy. IHAR, Radzików, 18
• Brouns F., 2002. Soya isoflavones: a new and promosing ingredient for the health food sector. Food Res. Internat. 35, 18-193.
• Cederroth Ch. R., Nef S., 2009. Soy, phytoestrogens and metabolism. Mol. Cell. Endocrinol. 304, 3-42.
• Dixon R. A., Ferreira D., 2002. Genistein. Phytochemistry 60, 20-211.
• Droux M., 2004. Sulfur assimilation and the role of sulfur in plant metabolism: a survey. Photosynth. Res. 79, 33-348.
• Fritz W. A., Coward L., Wang J., Lamartiniere C. A., 1998. Dietary genistein: perinatal mammary cancer prevetion, bioavailability and toxicity testing in the rat. Carcinogenesis 19, 215-2158.
• Gu X. L., Beardslee T., Zeece M., Sarath G., Markwell J., 2001. Identyfication of IgE-binding proteins in soy lecithin. Int. Arch. Allergy Immunol. 126, 21-225.
• Guthrie J. R., Ball M., Murkies A., Dennerstein L., 2000. Dietary phytoestrogen intake in mid-life Australian-born women: relationship to health veriables. Climacteric 3, 25-261.
• Haber T., 1996. Wykorzystanie białkowych preparatów i koncentratów sojowych jako dodatek do pieczywa i makaronu. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin 198, 187-193.
• Hermansen K., Sondergaard M., Hoie L., Carstensen M., Brock B., 2001. Korzystny wpływ suplementacji diety produktami na bazie soi na stężenie lipidów i czynniki ryzyka chorób układu krążenia u chorych na cukrzycę typu 2. Diabetologia praktyczna 4, 29-298.
• Kanadys W. M., Oleszczuk J., 2007. Izoflawony a utrata masy kostnej u kobiet w okresie pomenopauzalnym. I. Wpływ produktów i preparatów z soi na metabolizm kostny. Postępy Fitoterapii 3, 13-144.
• Kraszewska O., Nynca A., Kamińska B., Ciereszko R., 2007. Fitoestrogeny. I. Występowanie, metabolizm i znaczenie biologiczne u samic. Post. Biol. Kom. 1, 18-205.
• Kreijkamp-Kaspers S., Kok L., Grobbee D. E., de Haan E. H., Aleman A., Lampe J. W. i współaut., 2004. Effect of soy protein containing isoflavones on cognitive function, bone mineral density, and plasma lipids in postmenopausal women: a randomized controlled trial. J. Am. Assoc. 292, 6-74.
• Kurzer M. S., Xu X., 1997. Dietary phytoestrogens. Ann. Rev. Nutr. 17, 35-381.
• Lamer-Zarawska E., Niedwporek J., 2007. Fitoterapia. Terapeutyczne zastosowanie surowców zielarskich i ich składników - Fitoterapia chorób ginekologicznych. [W:] Fitoterapia i leki roślinne. Zarawska-Lamer E. (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 39-407.
• Lee H. P., Gourley L., Duffy S. W., Esteve J., Lee J., Day N. E., 1991. Dietary effect on breast-cancer risk in Singapore. Lancet 337, 119-1200.
• Lichtenstein A. H., 1998. Soy protein, isoflavones and cardiovascular diesease risk. J. Nutr. 128, 158-1592.
• Lorgeril M., Salen P., Martin J. L., Monjaund I., Delaye J., Mamelle M., 1999. Mediterranean diet, traditional risk factors, and the rate of cardiovascular complications after myocardial infarction - Final report of the Lyon Diet Heart Study. Circulation 99, 77-785.
• Leutek T., Martin M. N., Bick J. A., Danies J. P., 2000. Pathways and regulation of sulfur metabolism revealed through moleclar and genetic studies. Ann. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol. 51, 14-165.
• Newton K. M., La Croix A. Z., Levy L., Li S. S., Qu P., Potter J. D., Lampe J. W., 2006. Soy protein and bone mineral density in older men and women: a randomized trial. Maturitas 55, 27-277.
• Omi N., Aoi S., Murata K., Ezawa I., 1994. Evaluation of effect of soybean milk and soybean milk peptide on bone metabolism in the rat model with ovariectomized osteoporosis. J. Nutr. Sci. Vitaminol. 40, 20-211.
• Osman M. A., 2004. Chemical and nutrient analysis of baobab (Adansonia digitala) friut and seed protein solubility. Plant Foods Hum. Nutr. 59, 2-33.
• Panthee D. R., Pantalone V. R., Saxton A. M., West D. R., Sams C. E. 2006. Genomic regions asociated with amino acid composition in soybean. Mol. Breed. 17, 7-89.
• Pickering F. S., Reis P. J., 1993. Effects of abomasal supplements of methionine on wood growth of grazing sheep. Austr. J. Exp. Agr. 33, -12.
• Pisulewska E., 2000. Plonowanie polskich odmian soi oraz zawartość najważniejszych składników pokarmowych w ich nasionach. Biuletyn Regionalnego Zakładu Doradztwa Rolniczego 320. 1-21.
• Plaza L., De Ancos B., Cano M P., 2003. Nutritional and health-related compounds in sprouts and seeds of soybean (Glycine max), wheat (Triticum aestivum. L) and alfalfa (Medicago sativa) treated by new drying method. Europ. Food Res. Technol. 216, 13-144.
• Poter S. M., Baum J. A., Teng G., Stillman R. J., Shay N. F., Erdman J. W., 1998. Soya protein and isoflavones: their effect on blood lipids and bone density in postmenopausal women. Am. J. Clin. Nutr. 68, 137-1379.
• Riaz M. N., 1999. Soybean as functional foods. Cereal Foods World 44, 8-92.
• Setchell K. D., 1998. Phytoestrogens: the biochemistry, physiology and implications for human health of soy isoflavones. Am. J. Clin. Nutr. 68,133-1346.
• Rogalska-Niedźwiedź M., 2000. Białko sojowe. Debata 2, 12-132.
• Rotsztejn H., 2005. Znaczenie fitoestrogenów w świetle obecnej wiedzy. Przegląd menopauzalny 4, 4-50.
• Setchell K. D., 1998. Phytoestrogens: the biochemistry, physiology and implications for human health of soy isoflavones. Am. J. Clin. Nutr. 68, 133-1346.
• Sikorski E. Z., 2007. Charakterystyka białek głównych surowców żywnościowych. [W:] Chemia żywności - sacharydy, lipidy, białka. Sikorki E. Z. (red.). Wydawnictwa Naukowo-Techniczne Warszawa, 20-254.
• Sirtori C. R., Galli G., Lovati M. R., Carrara P., Bosisio E., Kienle M. G., 1984. Effect of dietary proteins on the regulation of liver lipoprotein receptors in rats. J. Nutr. 114, 149-1500.
• Steensma A., Noteborn H. P., van der Jagt R. C., Polman T. H., Mangelers M. J., Kuiper H. A., 1999. Bioavailability of genistein, dadzein, and their glucosides in intestinal epitherial Caco-2 cells. Environ. Toxicol. Pharmacol. 7, 20-212.
• Szyrmer J., 1979. Stan badań i perspektywy wprowadzenia soi do uprawy w Polsce. Zeszyty Problemowe Postępu Nauk Rolniczych 3, 3-42.
• Świederski F., Iwaszkiewicz-Robak B., 1996. Soja w żywieniu człowieka. Biuletyn IHAR 198, 16-170.
• Wyk B., Wink M., 2004. Rośliny w porządku alfabetycznym [W]: Rośliny lecznicze świata. Wyk B. (red.). MedPharm Polska, 159.
• Yanagihara K., Ito A., Toge T., Numoto M., 1993. Antiproliferative effects of isoflavones on human cancer cell Lines established from the gastrointestinal. Cancer Res., 53, 581-5821.
• Yazzie D., Van der Jaget D. J., Pastuszen A. Około A., Glwu R. H., 1994. The amino acid mineral content of baobab (Adansoina digitala L.) leaves. J. Food Comp. Anal. 7, 18-193.
• Yeom K. H., Schonewille J. T. H., Everts H., Zoet J. M., Beynen A. C., 2003. Impact of dietary soybean oil versus medium-chain triglycerides on plasma fatty acids in goats. Small Rumin. Res. 48, 20-208.
• Zeller F. J., 1999. Die Sojabohne (Glycine max (L.) Merr.): Nutzung, Genetik, Biotechnologie. Die Bodenkultur 50, 19-2002.